Sociologie en Psychologie 1

voor de toets op 20/11/23

Psychologie - definitie

Psychologie is de wetenschap waarbij het gedrag van de mens bestudeerd wordt en waarbij gedragsevidentie gebruikt wordt om de interne processen te begrijpen die aan de basis van dat gedrag liggen.

de 5 ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben

1. De Griekse filosofen

   Voornamelijk Aristoteles en Plato. Echte kennis kon volgens hen niet gebaseerd zijn op observatie.

2. Na de val van het Romeinse Rijk → de Rooms-Katholieke Kerk. God staat als bron van waarheid → teksten van de kerkvaders = betrouwbaarste bron van informatie

3. de ‘wetenschappelijke revolutie’

   In de 16e en 17e groeide in Europa een nieuwe vorm van kennisverzameling: observatie. Belangrijke namen: Copernicus, Galilei en Newton. Factoren bij het ontstaan van de revolutie:

   • uitvinding boekdrukkunst

   • verminderende macht Rooms-Katholieke Kerk

   • meer interesse in de handel en handenwerk

   • ontdekkingsreizen

   • blootstelling aan andere culturen (Chinese, islamitische)

   • oprichting universiteiten

4. het ontstaan van twee aparte culturen

   • alfa - kunsten en letteren

   • bèta - natuurwetenschappen (nieuw)

5. de evolutietheorie door Charles Darwin, gepubliceerd in de 19de eeuw

Descartes

• 17e eeuw

• Het dualisme. Hij beweerd dat menselijke sensaties en reacties berusten op reacties van het zenuwstelsel

• denkfout: zegt dat geest onmogelijk is te onderzoeken, wetenschappers bestuderen beter enkel het meetbare (het lichaam)

  → belemmerde ontwikkeling gedragswetenschappen

• Wilhem Wundt

• structuralisme

• 1879

• oudste psychologische school

• Richtte eerste psychologisch laboratorium op.

• Publiceert boek met de eerste definitie van wetenschappelijke psychologie

  • samengaan tussen fysiologie (wat we met onze zintuigen kunnen waarnemen) en de psychologie waarbij de persoon naar zichzelf kijkt van binnenuit (=introspectie)

Alfred Binet

• structuralisme

• eerste bruikbare intelligentietest gemaakt met zijn medewerker Simon (Binet&Simon)

• vader van toegepaste psychologie

William James

• Het functionalisme

• eerste belangrijke stroming binnen de Amerikaanse psychologie

  → waren meer geïnteresseerd in toegepaste psychologie dan onderzoek

• sterk beïnvloed door de evolutietheorie Darwin

• bestudeerden een groot scala aan onderwerpen zoals leren, geheugen, emoties, waarneming en bewustzijn

John Watson

• het behaviorisme

• enkel observeerbaar, meetbaar gedrag kan het onderwerp vormen van psychologisch onderzoek

• keren zich sterk af van introspectie (structuralisme)

• deden aan experimenten: voornamelijk met ratten en andere dieren. Soms ook met proefpersonen, maar waren vaak controversieel (bvb: Little Albert - J. Watson, R. Ray) (operante conditionering))

• S-R-psychologie: stimulus lokt respons uit

Sigmund Freud

• geboorte psychoanalyse

• alle oorzaken liggen voor mentale stoornissen diep begraven in bewuste processen

• ontstaan therapie

• andere psychologen: hamerden op belang natuurwetenschappelijke methode

• Freud: gebruikte onderzoeksmethode (traditionele, filosofische cultuur)

De cognitieve psychologie

• tweede helft 20ste eeuw

• tot op vandaag enorm veel invloed op de wetenschappelijke aanpak binnen de psychologie

• ontstond als reactie op nieuwe ontwikkelingen:

  • introductie van de computer

  • de neurowetenschappen

  • het werk van de ontwikkelingspsycholoog Jean Piaget (Stroop experiment) → bracht de cognitieve ontwikkeling van kinderen en jongeren in kaart

Oliver Sacks

• neuroloog

• volgens de cognitieve psychologie zijn mensen actieve informatieverwerkers en geen ‘robotjes’ die alleen maar reageren op binnenkomende prikkels. Mensen geven zelf vorm en inhoud aan wat hun overkomt.

De moderne psychologie: 3 invloeden op het gedrag

1. Biologische

   de werking van de hersenen, het zenuwstelsel en de genen

2. Cognitieve

   neurologische basis en persoonlijkheid

3. Socioculturele

   invloed van cultuur en afkomst op het gedrag

   →combinatie: biopsychosociaal (bvb depressie)

psycholoog

• masterdiploma in psychologie behaald

psychotherapeut

• hulpverlener

• maakt gebruik van therapeutische technieken om tot genezing te komen

psychiater

• arts/dokter die zich heeft gespecialiseerd in de psychiatrie en het behandelen van complexere en zwaardere psychiatrische stoornissen

• mag diagnose stellen

• mag medicatie voorschrijven

Ontwikkelingspsychologie

bestudeerd welk gedrag typisch is voor elke leeftijdsfase en hoe mensen zich ontwikkelen tijdens hun leven

• 20ste eeuw: ontstaan jongerencultruur

• 1960: interesse in de gerontologie (tak die het ouder worden bestudeerd)

• voorstander van een levensloopmodel

  • stelt de ontwikkeling voor als een nooit eindigend, levenslang proces

Wat is ontwikkeling?

Verandering of evolutie. Is meestal langdurig of blijvend. Kan vooruitgang of achteruitgang betekenen.

3 concepten in de ontwikkelingspsychologie

1. Groei

   lichamelijke veranderingen onder invloed van hormonen

2. Rijping

   doordat lichaam en brein verandert is de persoon tot nieuw gedrag in staat

3. Leren

   alles wat we leren uit onze omgeving, nromen en waarden, verwachtingen van de de maatschappij

vb: combinatie van de drie: leren lezen

Ontwikkelingsfactoren

• nature

• nurture

• zelfbepaling

de nature/nurture discussie

• Rousseau

  aanhanger van nature, le noble sauvage, maatschappij is corrupt

• Behavioristen

  aanhangers van nurture, de maatschappij is belangrijk (operante conditionering)

• Freud

  convergentietheorie

Robert Havighurst

Volgens hem moet een mensen in elke levensfase een aantal specifieke taken uitvoeren. Bij wie het lukt heeft meer kans om gelukkig te zijn

Drie soorten veraderingen bepalen de ontwikkelingstaken

• biologisch - lichamelijke rijping

• psychisch - persoonlijke ontwikkeling

• sociaal - groeiende verwachtingen van de maatschappij

Sue Johnson en Les Greenberg

stelden vast dat hechtingsrelaties uit de kindertijd een rol spelen bij relaties later

legden de drie relatievaardigheden vast

de drie relatievaardigheden

1. Beschikbaarheid

2. Responsiviteit

3. Betrokkenheid

De 6 ontwikkelingstaken van Havighurst voor de adolescentie

1. veranderende lichaam aanvaarden

2. aanpassen aan nieuwe intellectuele mogelijkheden

3. eigen identiteit ontwikkelen

4. emotionele onafhankelijkheid

5. stabiele relaties met leeftijdsgenoten

6. zich waarden eigen maken