H1 gastro-enterologie

met AI obv sv over aandoeningen van H1 (gastro-entero)

Wat is tandcariës?

Een bacteriële ziekte van de calciumrijke weefsels van de tand, gepaard met demineralisatie van glazuur en dentine.

Hoe kan tandcariës worden voorkomen?

Door voldoende de tanden te poetsen, de suikerinname te beperken en het tandoppervlak bloot te stellen aan fluoride-ionen.

Wat is gingivitis?

Een ontsteking van het tandvlees, gekenmerkt door zwelling, roodheid en bloeding bij aanraking.

Hoe wordt gingivitis behandeld?

Met goede mondhygiëne en het verwijderen van tandsteen door de tandarts, eventueel aangevuld met desinfecterende mondspoelingen.

Wat is parodontitis?

Een uitbreiding van de ontsteking van gingivitis naar het bot van de tandkas, met beschadiging hiervan en het ontstaan van pockets.

Wat is halitose?

Slecht ruikende adem, vaak veroorzaakt door slechte mondhygiëne, gingivitis, parodontitis of tongbeslag.

Wat is hyposialie?

Verminderde speekselsecretie, wat kan leiden tot een droge mond en een verhoogd risico op tandcariës en schimmelinfecties.

Wat is bof (parotitis)?

Een ontsteking van de oorspeekselklier door het bofvirus, vaak gepaard met zwelling, koorts en soms ontsteking van de testes.

Wat is (faryngo)tonsillitis?

Een ontsteking van de amandelen in de keel, meestal veroorzaakt door een virale infectie, soms met bacteriële surinfectie.

Wat is dysfagie?

Een verzamelnaam voor klachten gepaard gaande met slikmoeilijkheden door een belemmerde passage in de slokdarm.

Wat zijn veelvoorkomende oorzaken van dysfagie?

Neuromusculaire afwijkingen, slokdarmspasmen, stricturen, mechanische obstructie, Zenker's divertikel en psychologische stress.

Wat is achalasie?

Een neuromusculaire oorzaak van dysfagie waarbij de ontspanning van de LES verstoord is, wat leidt tot opstapeling van voedsel in de slokdarm.

Wat is refluxoesofagitis (GERD)?

Schade aan de mucosa van de oesofagus door het terugvloeien van maagsap in de slokdarm.

Wat zijn typische klachten van refluxoesofagitis?

Zuurbranden, regurgitatie, retrosternale pijn, dysfagie, prikkelhoest, stoornis in de stemvorming, tandbederf en slechte adem.

Wat zijn de behandelingen voor refluxoesofagitis?

Leefstijladviezen, antacida, maagzuurremmers (H2-receptor antagonisten, protonpompinhibitoren) en soms chirurgische correctie bij een hernia diafragmatica.

Wat is pylorusstenose?

Een vernauwing van de pylorus (ingang van de dunne darm) bij baby's, typisch gepaard gaande met 'projectiel braken'.

Wat is een ulcus pepticum?

Het ontstaan van peptische ulcera onder de vorm van een maagzweer en/of ulcus duodeni (dunne darm zweer).

Hoe wordt een maagulcus behandeld?

Met maagwandbedekkers, antacida, PPI's, H2-antihistaminica, anticholinergica en prostaglandine E1-analogen, vaak in combinatie met antibiotica bij een Helicobacter pylori-infectie.

Wat is braken (emesis)?

Een complex proces resulterend in het krachtig uitdrijven van maaginhoud via de mond, gecoördineerd via het braakcentrum in het verlengde merg.

Hoe worden braakneigingen onderdrukt?

Met anti-emetica, zoals gastroprokinetica en sommige H1-antihistaminica.

Wanneer is het oproepen van een braakneiging gewenst?

Na inname van toxische stoffen, maar nooit bij patiënten die niet volledig bij bewustzijn zijn of bij corrosieve stoffen.

Wat is dyspepsie?

Een verzamelnaam voor klachten waarbij er 'iets' misgaat met de spijsvertering, vooral in het bovenste deel.

Wat zijn de twee subtypes van dyspepsie?

Epigastrisch pijnsyndroom (EPS) en postprandiaal distress syndroom (PDS).

Hoe wordt dyspepsie behandeld?

Symptomatisch en preventief, met leefstijladviezen, antacida, korte kuur van PPI's en gastroprokinetica.

Wat is malabsorptie?

Een stoornis in de opname van voedingsstoffen, waardoor niet-opgenomen bestanddelen in de dikke darm terechtkomen.

Wat zijn symptomen van malabsorptie?

Flatulentie, toename in volume van de darminhoud, krampen, diarree en specifieke deficiënties bij selectieve malabsorptie.

Wat is lactose-intolerantie?

Een intolerantie voor koemelk veroorzaakt door een lactasedeficiëntie, wat leidt tot diarree en malabsorptie.

Wat is koemelkallergie?

Een allergische reactie op bepaalde eiwitten in de koemelk, wat leidt tot diarree, buiklast en algemene allergische symptomen.

Wat is coeliakie?

Een overgevoeligheid voor gluten, wat leidt tot een chronische auto-immuunreactie, beschadiging van de darmmucose en malabsorptieproblemen.

Wat is pancreatitis?

Een ontsteking van de pancreas waarbij de afvloei van pancreassappen geïnhibeerd is, waardoor de sappen overvloeien naar het eigenlijke pancreasweefsel.

Wat zijn symptomen van pancreatitis?

Zeer pijnlijke, acute buik, vaak koorts, uitvallen van de darmperistaltiek en spierverzet.

Hoe wordt pancreatitis behandeld?

Met adequate pijnstilling, intraveneuze vochtsuppletie en tijdelijk enterale voeding via een nasojejunale sonde.

Wat is hepatitis?

Een ontsteking van de hepatocyten (levercellen), veroorzaakt door virussen, toxische stoffen, auto-immuunreacties, leververvetting of metabole aandoeningen.

Wat kan een beschadiging van de lever veroorzaken?

Een beschadiging van de lever kan acuut zijn en gevolgd worden door volledig herstel of chronisch en leiden tot cirrose en leverinsufficiëntie.

Wat zijn gevolgen van chronisch leverlijden?

Geelzucht, portale hypertensie, aantasting van de detoxificatiefunctie en synthesefunctie.

Wat is geelzucht (icterus)?

Een geelverkleuring van de huid en oogsclerae veroorzaakt door opstapeling van bilirubine in het bloed.

Wat is neonatale geelzucht?

Een geelzucht bij pasgeborenen doordat de lever onvoldoende ontwikkeld is voor de verwerking van bilirubine.

Wat zijn galstenen (cholelithiasis)?

Kristallisatie en precipitatie van stoffen in de galvocht, wat leidt tot stenen in de galblaas.

Wat zijn symptomen van galstenen?

Galkoliek (hevige en intermittente pijn), bleek verkleurde stoelgang en overspil van bilirubine, wat leidt tot geelzucht.

Wat is appendicitis?

Een ontsteking van de appendix vermiformis (aanhangsel van de blinde darm).

Wat is ascites?

Opstapeling van vocht in de peritoneale ruimte.

Wat is peritonitis?

Een acute ontsteking van het peritoneum (buikvlies).

Wat zijn algemene oorzaken van acute buikpijn?

Onduidelijke oorzaak, appendicitis, nierkoliek, urineweginfecties, gynaecologische aandoeningen en extra-abdominale aandoeningen.

Wat is een alarmteken bij acute buikpijn?

De aanwezigheid van 'défense' of spierverzet.

Waar moet op gelet worden bij vrouwen in de vruchtbare levensfase met een acuut abdomen?

Het uitsluiten van een extra-uteriene zwangerschap.

Wat zijn symptomen van een hoge gastro-intestinale bloeding?

Hematemesis (opbraken van bloed) en melena (defecatie van zwart verkleurde, onwelriekende stoelgang).

Wat zijn symptomen van een lage gastro-intestinale bloeding?

Melena en rood bloedverlies per anum (RBPA).

Wat is het doel van het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker?

Vroegtijdige opsporing van poliepen en darmtumoren om complicaties te voorkomen en de kans op genezing te vergroten.

Wat is diarree?

Frequente stoelgang met meestal dunnere consistentie, vaak gepaard met krampen en misselijkheid.

Wat is de belangrijkste complicatie van diarree?

Ontstaan van dehydratatie.

Hoe wordt acute diarree behandeld?

Meestal zelflimiterend, met preventie van dehydratatie door ORS poeder, half aangelengde cola met zout of sportdranken.

Wat is chronische diarree?

Langdurende diarree (> 2-4 weken), wat verder onderzoek vereist.

Wat is pseudomembraneuze colitis?

Een hardnekkige vorm van diarree, uitgelokt door de toxines van de bacterie Clostridium difficile.

Wat is overloopdiarree?

Diarree veroorzaakt door een partiële obstructie van het darmlumen, waardoor alleen het meer vloeibare gedeelte kan passeren.

Wat is obstipatie/constipatie?

Vermindering van de stoelgangsfrequentie en/of minder pasteuze consistentie van de stoelgang.

Hoe wordt obstipatie behandeld?

Eerst met een aangepaste levensstijl, dan eventueel met laxativa.

Wat is ileus?

Een verlamde darm, waarbij alle beweging in het GI-systeem gestopt is.

Wat is het prikkelbare darmsyndroom (IBS)?

Chronische buikpijn en een veranderend stoelgangspatroon zonder duidelijke lichamelijke oorzaak.

Wat zijn chronische inflammatoire darmziekten (IBD)?

Chronische buikpijn met effectieve aantasting/inflammatie van het GI-stelsel, een auto-immuunziekte met genetische factoren.

Wat zijn de twee belangrijke vormen van IBD?

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa.