Video: Mind-Brein, Vrije Wil en Bewustzijn - Flashcards (VOCABULARY)

120 flashcards in VOCABULARY-stijl (term + definitie) gebaseerd op de gegeven notities.

Mind-brain probleem

Het vraagstuk hoe de geest (mind) samenhangt met het brein (brain); drie hoofdvisies: dualisme, materialisme en functionalisme.

Dualisme

De opvatting dat de geest en het lichaam twee verschillende entiteiten zijn die elkaar kunnen beïnvloeden.

Cartesiaans dualisme

Een vorm van dualisme waarbij de geest radicaal verschilt van het lichaam en los staat van biologische processen.

Ziel

De immateriële kern van een persoon met persoonlijke ervaringen en waarden, vaak verbonden met religie en metafysics.

Demonologische visie op psychopathologie

Het idee dat mentale stoornissen kunnen voortkomen uit bezetting door een demonische geest.

Plato’s ziel

Klassieke opvatting dat zielen uit de kosmos komen en alle kennis bevatten.

Descartes’ ziel

De ziel is immaterieel, denkt, en bevat innerlijke kennis die via deductie kan worden afgeleid.

Zelf

Het gevoel van een uniek, cohererend individu met persoonlijke ervaringen en overtuigingen.

Bewustzijn

Het geheel van persoonlijke ervaringen en mentale staten waar iemand zich bewust van is.

Introspectie

Onderzoeksmethode waarbij men eigen mentale staten onderzoekt door naar binnen te kijken.

Vrije wil

Het vermogen om een keuze te maken; vereist condities zoals interne oorsprong en rationele deliberatie.

Walter (2001) drie condities vrije wil

• Er moet een keuze zijn

• de actie moet in het individu komen

• het resultaat moet berusten op redelijke deliberatie.

Interactieprobleem

Hoe een immateriële geest het lichamelijk brein kan beïnvloeden (Descartes’ vraagstuk).

Onbewuste controleprocessen

Mentale functies die plaatsvinden zonder dat iemand zich ervan bewust is.

Locke (1690) op onbewuste processen

beargumenteerde vroegtijdig dat veel van onze mentale processen, zoals perceptie en geheugen, ook kunnen plaatsvinden zonder dat we ons er bewust van zijn. Hij gebruikte slaap als een voorbeeld waarin dergelijke onbewuste mentale activiteit duidelijk wordt.

Leibniz – monaden

Klassieke metafysische eenheden van het universum: simpele, gevoelige, rationale en superieure monaden.

Simpele monaden

Engelenstructuren met onbewuste en ongeorganiseerde percepties.

Gevoelige monaden

Monaden die genot en pijn kunnen voelen maar niet kunnen redeneren.

Rationale monaden

Monaden die het bewuste denken en reflectie bevatten.

Superieure monaden

Bepalen en motiveren alle andere monaden; in Leibniz’ visie ook goddelijke laag.

Kant – onbewuste representaties

beschouwde onbewuste representaties als ’donkere vorstellungen’ die ons denken beïnvloeden.

Duitse romantici en onbewuste

Zagen onbewuste processen niet als iets irrationeels of pathologisch, maar juist als de diepere kern van menselijk potentieel en creativiteit, in tegenstelling tot de nadruk op rationalisme van de Verlichting.

Goethe en onbewuste naïviteit

benadrukte 'onbewuste naïviteit': een intuïtieve en onbevooroordeelde denkwijze.

Flogiston

Historisch concept van brandbare substantie dat verdween bij chemische vooruitgang.

Vital force

Animistische kracht die verondersteld werd in alle levende materie te bestaan.

Wöhler (1828)

Aangetoond dat organisch materiaal uit anorganische verbindingen gemaakt kon worden; koolstof centraal.

DNA

Genetische stof die instructies bevat voor groei en werking van cellen.

Vier basen in DNA

A, T, C, G – de basen die qua sequentie genetische informatie dragen.

DNA–sequentie

Volgorde van DNA-basen die erfelijke informatie bepaalt.

Cellen uit DNA

DNA-instructies leiden tot de vorming en functie van cellen via biochemische processen.

Genen als dragers van evolutie

Evolutie wordt gestuurd door genen die overlevings- en reproductiepatronen bepalen.

Hume en materialisme

Hume zag geen stevige reden om in een ziel of God te geloven; leidde naar materialisme.

Materialisme

Visie dat geest en bewustzijn uiteindelijk uiteenvallen tot hersenprocessen; brein bepaalt geest.

Eliminativisme (eliminativ materialisme)

Stelling dat bepaalde mentale toestanden niet als echte lichaamsinhoud bestaan en vervangen moeten worden.

Churchland (1981)

Bewustzijn als een illusie en volkspsychologie als onbetrouwbaar; discussie over wat bewustzijn werkelijk is.

Volkspsychologie

Overtuigingen over psychologisch functioneren die niet empirisch getoetst zijn.

Milgram-experiment

Onderzoek uit 1963: 65% deelnemers gaven pijnlijke schokken onder autoriteitsdruk.

Dawkins en genen

Evolutie wordt gedomineerd door genen als overlevingsmoleculen; organismen als dragers.

Memes

Informatie-eenheden die zich volgens Darwinistische principes kunnen repliceren.

Identiteitsprobleem (materialisme)

Probleem hoe dezelfde gedachten ervaren kunnen worden door twee verschillende hersenen.

Dupuy (2009) cybernetische AI

Vroege pogingen tot AI gebaseerde op materialistische aannames en cybernetica.

Turing-machine

Idee van een wiskundige machine die informatie kan verwerken via algoritmes.

Hardware vs software

Fysieke machine versus de informatieverwerking die erin plaatsvindt.

Marr’s drie niveaus – computationeel

Computational: wat een systeem produceert op basis van input.

Marr’s drie niveaus – algoritmisch

Welke processen de berekening uitvoeren op een gegeven niveau.

Marr’s drie niveaus – implementatie

Welke fysieke mechanismen en algoritmen de uitvoering mogelijk maken.

Cognitieve neurowetenschappen

Bestudering van hersengebieden en hun rol in cognitieve functies.

Functionalisme

Mentale toestand wordt gedefinieerd door functie, niet door interne samenstelling.

Gedachtenexperiment teleportatie

Hypothetisch scenario (Star Trek) waarbij lichaam en geest mogelijk verplaatst worden.

Symbol grounding probleem

Representaties (symbolen) in computers hebben verwijzingen naar de externe wereld nodig.

Embodied cognition

Cognitie berust op interacties tussen lichaam, handelen en omgeving.

Anderson – vier bronnen embodied informatie

Fysiologie, evolutie, praktische handelingen en socio-culturele context vormen embodied informatie.

Fysiologie (embodied cognition)

Lichamelijke beperkingen bepalen wat mogelijk is voor acties.

Evolutionaire geschiedenis (embodied cognition)

Overleving en reproductie beïnvloeden welke acties effectief zijn.

Praktische activiteiten tijdens redeneren

Tijdens redeneren worden verschillende acties getest totdat een oplossing dichterbij komt.

Socio-culturele context (embodied cognition)

Omgeving en cultuur bepalen welke acties toegestaan zijn.

Toegangsbewustzijn

Informatie die beschikbaar is voor bewuste verwerking.

Fenomenologisch bewustzijn

Rijkdom van menselijke ervaringen en bewuste subjectieve kwaliteit.

Zelfcontrole (Block)

Cognitief systeem dat zijn eigen verwerking en informatieverwerking kan controleren.

Zelfcontrole en bewustzijn (orthogonaal)

Toegangsbewustzijn en fenomenologisch bewustzijn kunnen onafhankelijk bestaan van zelfcontrole.

Glasgow Coma Scale

Beoordeling van comateuze toestand op basis van ogen, taalreactie en motorische respons.

Coma

Een toestand waarin een patiënt niet reageert op pijnlijke stimuli, geluid of licht.

Locked-in syndroom

Volledige verlamming met behoud van spraak/verbaal contact door beperkte bewegingen zoals knipperen.

Bauby (2000s)

Bekend verhaal van een patiënt met locked-in syndroom die via knipperen communiceerde.

Vegetatieve staat

Wakker maar onbewust; ogen openen, geen taalbegrip of intentie tot communicatie.

Minimaal bewustzijn

Ernstig veranderde toestand met minimaal gedragssignaal van begrip of omgeving.

Hard problem (Chalmers)

Het probleem waarom en hoe subjectieve ervaring ontstaat uit fysieke processen.

Chalmers’ zombie gedachtenexperiment

Kopie die identiek gedrag vertoont maar geen bewustzijn heeft; illustreert het hard problem.

Qualia

Kwaliteiten van bewuste ervaringen die rijk en betekenisvol zijn vanwege interactie met de wereld.

Chalmers' zombie en qualia

Bewustzijn kan niet volledig worden verklaard door functionalisme of materialisme.

Embodied cognition als bron van qualia

Activatie in perceptie- en motorische systemen draagt bij aan rijkdom van bewuste ervaring.

Lakoff & Johnson

Cognitie is vaak metaforisch; kennis uit één domein wordt gemapt naar een ander.

Miles (2010) metaforisch tijdreizen

Toon aan dat subjectieve tijdbeschrijving metaforisch begrip is (leunen naar toekomst/ verleden).

Ostarek

Geen EEG-signaal gevonden dat het begrijpen van actiewoorden verschilt.

Humphries

Geen bewijs dat Parkinson-gerelateerde taalproblemen actiewoorden beïnvloeden bij zinnen.

Zinvolle herinneringen en actie

Acties kunnen automatisch verlopen zonder bewuste herinnering.

Impliciet geheugen

Onbewust leren en onthouden; presteert soms beter zonder bewuste herinnering.

Milner (1962) – HM

Amnesie-patiënt die nieuwe informatie niet bewust kon leren, maar motorische taken beter maakte.

Warrington & Weiskrantz

Onderzochten amnesie en geheugen zonder bewustzijn bij woordherkenning en -invulling.

Schacter

Oudere literatuur over onbewust geheugen; geheugen zonder bewustzijn is cruciaal.

Biran (1804)

Opmerkingen over gewoontes die automatisch en onbewust verlopen.

Gewoontes en automatisch handelen

Herhaalde gedragspatronen die zonder bewuste overweging verlopen.

Coma vs vegetatieve staat vergelijking

Verschillen in bewustzijnsniveau en communicatiemogelijkheden.

Locked-in en communicatie

Communicatie mogelijk door beperkte bewegingen zoals knipperen.

Voorspellingen over bewustzijn

Onderzoek naar welke processen leiden tot toegang tot bewustzijn.

Marr – niveaus en informatieverwerking

Computational, algorithmic en implementational niveaus voor informatieverwerking.

Begrip van informatie als probleemoplossing

Informatieverwerking is gericht op genereren van representaties uit input.

Computational niveau

Conceptuele verklaring van wat een systeem output stopt op basis van input.

Algorithmic niveau

Specificeert welke algoritmen of stappen nodig zijn.

Implementational niveau

Fysieke realisatie van de algoritmes in hardware.

Symbol grounding Probleem (extern referentie)

Symbolen in computers hebben betekenis only via verbinding met de echte wereld.

Embodied cognition – four bronnen, herhaling

Fysieke conditionering, evolutie, praktijkgedrag, socio-culturele context.

Toegangsbewustzijn vs fenomenologisch bewustzijn

Toegang: wat helder is voor bewustzijn; fenomenologisch: rijkdom van ervaring.

Theater metafoor (Baars)

Brein als theaterstuk met backstage processen die coördineren achter de schermen.

Global Workspace Model

Bewuste verwerking brengt informatie in een globale workspace zodat verschillende systemen samenwerken.

Dehaene et al. (2001) bevindingen

Breinfoto’s tonen wereldwijd netwerk wanneer stimuli bewust worden waargenomen.

Lamme (2006)

Bewustwording door continue uitwisseling tussen hersengebieden; bottom-up en top-down processen.

Bottom-up processen

Automatische reacties gestuurd door stimuli zonder bewuste waarneming.

Top-down processen

Bewuste verwachtingen en aandacht sturen verwerking.

Chinese kamer (Searle)

Gedachtenexperiment dat laat zien dat informatieverwerking door een systeem niet per se bewustzijn inhoudt.