Kafli 4 - Punishment and Extinction

Þrjár gerðir refsinga

1. Refsing sem veltur á að birta ákveðnar afleiðingar (t.d. skammir)
2. Refsing með því að taka í burtu atburði eða afleiðingar (t.d. taka í burt fríðindi)
3. Refsing sem byggir á einhverjum atburði eða vinnuframlagi

Gerðir af mildum refsingum

1. Hlé frá styrkingu
2. Viðurlög
3. Athöfn sem felur í sér erfiði

Hlé frá styrkingu

Mild refsing.
Jákvæður styrkir fjarlægður í ákveðinn tíma.
Algengasta refsingin í PMT.

Viðurlög (response cost)

Mild refsing.
Missir á jákvæðum styrki eða einhversskonar sekt (penalty)

Athöfn sem felur í sér erfiði (completion of some activity)

Mild refsing.
Refsing sem byggir á smá erfiði sem barn þarf að framkvæma til að bæta upp fyrir óæskilega hegðun t.d. ganga frá eftir sig

Þættir sem hafa áhrif á styrk refsingar

1. Veltur á hegðun
2. Kemur fram strax
3. Fylgir óæskilegri hegðun alltaf eða oftast
4. Styrking fyrir óæskilegu hegðunina er tekin út
5. Önnur hegðun er styrkt í staðinn

3 ástæður fyrir því að nota jákvæða styrkingu samhliða refsingu

1. Styrking annarrar hegðunar eykur virkni refsingar
2. Styrking getur þróað æskilega hegðun til að koma í stað óæskilegrar hegðunar
3. Styrking getur útilokað hliðarverkanir sem koma þegar einungis refsing er notuð

Mýtur um refsingar hjá foreldrum

1. Meiri refsing er betri en minni
2. Það þarf að nota kraftmeiri (more intense) refsingu ef að veikari refsing virkar ekki
3. Barnið á að fara í uppnám og það er hluti af því hversu áhrifamikil refsingin er
4. Allt sem að barninu líkar illa við er hægt að nota sem refsingu

Kraftmeiri refsing

- Mýta.
- Tímalengd refsingar er ekki líkleg til að bæta einhverju við virkni hennar.
- Það eru margar hliðarverkanir sem geta komið af kraftmiklum refsingum.

„Gildrur“ refsinga fyrir foreldra

1. Að nota refsingu getur verið styrkjandi fyrir foreldra
2. Refsing leiðir oft til aukinnar refsingar. Gerist samt ekki alltaf.

Hliðarverkanir refsinga

1. Tilfinningaleg viðbrögð
2. Forðun og flótti
3. Ýgi
4. Hermd refsing (modeled punishment)
5. Viðvarandi refsing

Tilfinningaleg viðbrögð

Hliðarverkun refsinga.
Óæskileg tilfinningaleg viðbrögð t.d. að gráta og öskra, sem eru ekki nauðsynleg til að refsing virki. Geta leitt til annarra hliðarverkana.

Forðun og flótti

Hliðarverkun refsinga.
Einstaklingur getur komist hjá fráreiti með því að flýja. Óæskileg afleiðing refsinga vegna þess að við viljum halda barninu í aðstæðunum þar sem hægt er að styrkja hegðun.

Ýgi

Hliðarverkun refsinga.
Einstaklingur getur sýnt ýgi gagnvart refsaranum. Að ráðast á refsarann getur virkað til að fjarlægja fráreiti (refsingu foreldris).

Hermd refsing (modeled punishment)

Hliðarverkun refsinga.
Sá sem að veitir refsinguna sýnir ákveðna hegðun sem að barnið getur lært. Ef að foreldri notar líkamlegar refsingar er líklegra að barnið sýni líkamlega ýgi.

Viðvarandi refsing

Hliðarverkun refsinga.
Refsing er yfirleitt neikvætt styrkt fyrir þann sem að beitir henni sem leiðir til þess að refsing er endurtekin og notuð oftar. Það eykur líkurnar á öðrum hliðarverkunum.

Hvenær má nota refsingu

1. Þegar óæskileg hegðun barns stefnir þeim sjálfum eða öðrum í hættu
2. Þegar erfitt er að styrkja öfuga hegðun
3. Þegar er verið að bæla óæskilega heðgun tímabundið á meðan verið er að styrkja aðra hegðun
4. Það verður að setja smá áherslu á refsingu í PMT til að kenna foreldrum sem að nota hana heima við að hún eigi ekki við í öllum tilfellum

Þættir sem hafa áhrif á virkni slokknunar

1. Fyrri styrkingarskilmálar, það er erfiðara að slökkva á hegðun sem var áður hlutastyrkt
2. Að finna uppsprettu styrkingar óæskilegar hegðunar
3. Að eyða út uppsprettu styrkingar ósækilegrar hegðunar
4. Styrking annarrar hegðunar

Að finna uppsprettu styrkingar óæskilegrar hegðunar er flókið vegna....

- Ef að hegðunin er hlutastyrkt er styrkirinn ekki alltaf til staðar og því erfitt að finna hann
- Sum hegðun er styrkjandi í sjálfu sér
- Hegðun getur verið viðhaldið af fleiri en einum styrki, stjórn á einum styrki gæti því haft lítil áhrif

Extinction burst

Tímabundin aukin svörun í upphafi slokknunar sem getur verið erfitt fyrir aðra að umbera, og getur því aukið líkurnar á styrkingu hennar

Spontanious recovery

Tímabundin birting óstyrkrar svörunar í slokknun

Hliðarverkanir slokknunar

1. Tilfinningaleg viðbrögð
2. Einstaklingur gæti litið á fjarlægingu fyrri styrkis eins og þeim sé að mistakast