daar komt de aap uit de mouw
dat wat iem. verborgen wilde houden, kwam voor de dag (m.n. een beweegreden)
een broodjeaapverhaal
meestal gruwelijk, hedendaags volksverhaal dat als 'waargebeurd' wordt verteld en vaak ook wordt geloofd, dat inspeelt op universele angsten en dat over de hele wereld als een soort mythe opduikt
iets als een hete aardappel naar elkaar doorschuiven/aan elkaar doorgeven; leenvertaling van Eng. hot potato
lastig probleem
er ligt/schuilt een addertje onder het gras
er ligt een boosaardige opzet verborgen, er schuilt gevaar onder
de hete adem in zijn nek voelen van
zich bedreigd voelen (door iem.)
iets met argusogen bekijken
met argwaan
op de lange baan schuiven
telkens uitstellen
de bal is aan het rollen
het proces is in gang gezet, de eerste stap in een nieuwe ontwikkeling
de bal misslaan
het mis hebben, verkeerd oordelen of raden
de bal terugspelen
een aanval pareren
elkaar de bal toespelen
elkaar bevoordelen
een proefballonnetje oplaten
een voorstel doen om erachter te komen hoe het publiek erop zal reageren
in hetzelfde bedje ziek zijn
aan dezelfde kwaal lijden, iets heeft dezelfde nadelen of euvels
een beeld ophangen van
voorstelling van iets door be- of omschrijving in woorden
op het verkeerde been zetten
misleiden door het bewust verstrekken van verkeerde informatie, door iets op een bep. toon te zeggen
iets buiten beschouwing laten
niet meetellen, daarover niet spreken
iemand te beurt vallen
ten deel vallen aan (alleen van iets gunstigs), bv. mij viel de eer te beurt hem te verwelkomen (ik mocht...)
de lamme leidt de blinde
de helper of adviseur snapt er even weinig van
buiten zijn boekje gaan/zijn boekje te buiten gaan
meer doen dan toegelaten
boter op het hoofd hebben
zich (ook) iets te verwijten hebben, niet onschuldig of onbesproken zijn in een bep. opzicht
mee in de boot stappen
meedoen, deelnemen
de boot afhouden
niet meedoen, afwachten, (ook) geen (duidelijke) uitspraak doen, een ontwijkend antwoord geven
uit (of buiten) de boot vallen
niet meer mee (kunnen of willen) doen, (ook) zijn positie verliezen
ergens brood in zien
vaak negatief: ergens geen brood in zien, geen voordeel, geen heil
uit de bus komen
voor de dag komen als resultaat
de daad bij het woord voegen
een geuit voornemen onmiddellijk ten uitvoer brengen
voor de dag komen met
tevoorschijn komen met
de dans ontspringen
de dood, het gevaar, iets onaangenaams enz. ontkomen
uit het dal komen/klimmen/halen
uit de moeilijkheden raken, er weer bovenop komen
iemand de das omdoen
dat heeft hem de das omgedaan: dat was de aanleiding tot zijn straf, zijn dood enz.
een dubbeltje op zijn kant
het is onzeker hoe de zaak zal aflopen
goed garen bij iets spinnen
veel voordeel van trekken, er veel bij winnen
ergens (geen) gehoor vinden
(geen) reactie/steun krijgen
onder een gelukkig gesternte geboren zijn
een gelukskind zijn
ergens (geen) graten in zien
er geen probleem in zien
de grond in boren
iets of iemand totaal afkraken
geen haan die ernaar kraait
daar zal niemand ooit iets van te weten komen of over reppen, dat zal nooit uitkomen
de hakken in het zand zetten
zich als felle tegenstander opstellen, niet bereid zijn om naar positieve aspecten of naar compromissen te zoeken
geen halszaak maken van iets
het niet zo zwaar opnemen, er geen probleem van maken
zijn hand ergens voor in het vuur steken
er zeker van zijn, er een eed op durven (te) doen, er rotsvast van overtuigd zijn
de handdoek in de ring werpen
opgeven
de handschoen opnemen
de strijd aannemen
iemand na/nauw aan het hart liggen
iemand dierbaar zijn
van je hart geen moordkuil maken
iets ronduit zeggen, zeggen wat je denkt, ook wel vrijuit spreken
iets staat op de helling/iets op de helling zetten
een plan, project e.d.: de uitvoering ervan onzeker maken, vgl. iets op losse schroeven zetten = wankel, onzeker maken
de hoeksteen vormen voor
pijler/fundament
blaffende honden bijten niet
van hen die dreigen, heb je zelden iets te vrezen
je moet geen slapende honden wakker maken
je moet niet de aandacht vestigen op iets, waarvan je onaangename gevolgen kunt ondervinden (als het bekend wordt)
het hoofd bieden aan
zich keren, zich teweerstellen tegen, trotseren
hoogtij vieren
zich onbelemmerd uiten, een bloei beleven, meestal in ongunstig verband
je kunt geen ijzer met handen breken
het onmogelijke is niet te doen
je moet het ijzer smeden als het heet is
je moet een gunstige gelegenheid niet ongebruikt voorbij laten gaan
vechten tegen de bierkaai
een hopeloze strijd voeren, strijden tegen een onverzettelijke macht
iets aan de kaak stellen
openlijk tentoonstellen als verachtelijk of slecht, aan bespotting prijsgeven, hekelen. vgl. iem., iets aan de schandpaal nagelen (= aan de kaak stellen, de gebreken ervan in het openbaar blootleggen)
zijn kaars aan twee kanten branden
zijn krachten/mogelijkheden te vroeg verspild hebben
iets in kaart brengen
een overzicht maken van
dat is (geen) haalbare kaart
een voorstel, idee waarvan de realisering (on)mogelijk lijkt
open kaart spelen
niets verbergen, rond voor iets uitkomen, de zuivere waarheid zeggen
iemand in de kaart spelen
onbedoeld helpen
iets is een doorgestoken kaart
het is afgesproken werk
als het kalf verdronken is, dempt (of vult) men de put
het kwaad wordt pas verholpen als het ongeluk gebeurd is; er worden maatregelen getroffen die eerder getroffen hadden moeten worden
over dezelfde kam scheren
allen gelijk behandelen, geen onderscheid maken (meestal met de gedachte dat dit ten onrechte gebeurt)
in kannen en kruiken zijn
in alle onderdelen geregeld
kant noch wal raken
dat lijkt er niet op, dat is glad verkeerd, 2) (ook) dat is onzin
de kar trekken
de leiding nemen en het (zware) werk doen, 2) (politiek) regeren
aan de kar stoten, duwen
iem. in zijn plannen helpen, hem steunen
iemand op de kast jagen
iemand boos, kwaad maken
de kat uit de boom kijken
afwachtende houding aannemen
de kat de bel aanbinden
de eerste stap doen om een gevaarlijk plan tot uitvoering te brengen. Ook: de kastanjes uit het vuur halen
zijn kat sturen (BE)
niet reageren op een verzoek om ergens te verschijnen, niet komen opdagen
als de kat van huis is, dansen de muizen
als er geen toezicht is, doen kinderen, ondergeschikten enz. waar ze zin in hebben
een kat-bij-de-melk-effect
iemand in de verleiding brengen
iets op de keper beschouwen
van nabij nauwkeurig onderzoeken
iets in de kiem smoren
stoppen zodra de aanleg ervan zich vertoont
de deur op een kier zetten/houden
enige bereidheid vertonen om (met iem.) te spreken of te onderhandelen, mogelijkheid om te onderhandelen
van een kale kip kan je geen veren plukken
er valt niets te halen bij iemand die niets heeft
een kale kip kan nog leggen
iemand die niets heeft, kan nog voor je werken
nog in zijn kinderschoenen staan
nog echt onontwikkeld zijn (van wetenschappen enz.)
de klok horen luiden/slaan, maar niet weten waar de klepel hangt
het fijne van de zaak niet weten
een klus klaren
een karwei afwerken
knopen doorhakken
beslissen, door beslissend op te treden een moeilijkheid uit de weg ruimen
een knuppel in het hoenderhok gooien
een uitlating doen die plotseling ontsteltenis of hevige reactie bij de bedoelde personen teweegbrengt
de koe bij de hoorns pakken, vatten
de zaak flink aanpakken
de koe bij de hoorns hebben
de grootste moeilijkheden te boven zijn
je weet nooit hoe een koe een haas vangt
je weet niet wat een onverwacht gelukje kan doen, zelfs wat onmogelijk lijkt, kan gebeuren
iets de kop indrukken
praatjes, geruchten, verzet, enz. beëindigen
koren op de molen zijn
dat komt hem goed van pas, 2) dat is naar zijn zin
de krijtlijnen trekken/uitzetten voor
de grenzen van een discussie e.d. bepalen
de kroon op het werk zetten
er als slotstuk dat aan toevoegen wat het tot een schitterend of eervol geheel maakt, het op schitterende wijze voltooien (vaak iron.)
naar de kroon steken
met iem. of iets wedijveren, iem. of iets dreigen te overtreffen
iets aan zijn laars lappen
zich ergens niets van aantrekken
een leemte vertonen /in een leemte voorzien
een hiaat vertonen, een hiaat opvullen
met een schone lei beginnen (BE: weer met een propere lei beginnen; een blad(zijde) omdraaien)
een geheel nieuw begin maken
dode letter blijven
plan dat niet wordt uitgevoerd
het licht op groen zetten/groen licht geven voor
de toestemming geven
op één lijn zitten; op een/dezelfde lijn stellen
het met elkaar eens zijn
iemand iets in de maag splitsen
iemand met iets opschepen
door de mazen van het net glippen
ternauwernood ontsnappen
door de mazen van de wet kruipen
op listige wijze de bepalingen van de wet ontduiken
er is geen man overboord
dat is niet zo erg, wel te overkomen