istoria sel 1-13

history class flashcards 22/9/25

Ο όρος «Βυζαντινή Αυτοκρατορία» επινοήθηκε από _____, όχι από τους ίδιους τους κατοίκους.

μεταγενέστερους ιστορικούς

Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σταδιακά μετασχηματίστηκε σε Βυζαντινή Αυτοκρατορία, βασισμένη σε ρωμαϊκούς πολιτικούς θεσμούς και σε ποια πνευματική παράδοση;

Η ελληνική πνευματική παράδοση.

Τι συνέβη στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα τέλη του 5ου αιώνα;

Διαλύθηκε από γερμανικές φυλές.

Ποιες δύο εξελίξεις προετοίμασαν το έδαφος για τη μετάβαση από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα στον ρωμαϊκό κόσμο;

Η καθιέρωση του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας και η μεταφορά της πρωτεύουσας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη.

Πώς ονόμαζαν το κράτος τους οι κάτοικοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας;

Το κράτος των Ρωμαίων (πολιτεία Ρωμαίων).

145 / 5,000

Η μεταβατική περίοδος από τα τέλη του 3ου έως τις αρχές του 4ου αιώνα χαρακτηρίζεται γενικά από ποιες δύο συνθήκες;

Ανασφάλεια και παρακμή.

Μέχρι τα τέλη του 6ου και τις αρχές του 7ου αιώνα, οι περισσότερες αρχαίες ελληνορωμαϊκές πόλεις παρήκμασαν ως κέντρα ποιων τριών πτυχών της ζωής;

Οικονομικά, πολιτικά και πολιτιστικά.

Τι συνέβη στους αρχαίους ναούς και τα ιερά στις πόλεις κατά τη μετάβαση στον Μεσαίωνα;

Μετατράπηκαν σε εκκλησίες.

Ποια ήταν δύο παραδείγματα πόλεων στην Πελοπόννησο που εγκαταλείφθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα;

Σπάρτη και Πάτρα.

Ποιες ήταν οι δύο κύριες αιτίες που αποδίδονται στην παρακμή και την εγκατάλειψη των πόλεων τον 6ο-7ο αιώνα;

Φυσικές καταστροφές (σεισμοί και επιδημίες) και ξένες εισβολές.

Ποιοι δύο ξένοι λαοί αναφέρονται ως εισβολείς που συνέβαλαν στην παρακμή των πόλεων στα Βαλκάνια;

Οι Σλάβοι και οι Άβαροι.

Οι κάτοικοι της Λακωνίας, φεύγοντας από τους εισβολείς, ίδρυσαν ποιον νέο οχυρωμένο οικισμό στα τέλη του 6ου αιώνα;

Το κάστρο της Μονεμβασιάς.

Πώς συγκρίνονταν οι νέοι οχυρωμένοι οικισμοί των αρχών του Μεσαίωνα με τις πόλεις της Αρχαιότητας;

Ήταν πιο ασφαλείς αλλά κατώτερες στον πολεοδομικό σχεδιασμό, την οικονομία και τον πολιτισμό.

Ποιο είναι το γενικό χρονικό πλαίσιο για τη μεταβατική περίοδο από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα στην Ανατολή;

Από την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης (330) έως το τέλος της βασιλείας του Ηρακλείου (641).

Ποια είναι η διπλή ονομασία για τη μεταβατική περίοδο από το 330-641, που αντικατοπτρίζει το μείγμα παλαιού και νέου;

Ύστερη Ρωμαϊκή ή Πρωτοβυζαντινή Περίοδος.

Ο χαρακτηρισμός της Κωνσταντινούπολης ως _____ σηματοδοτεί τη συνέχεια και την εξέλιξη από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Νέα Ρώμη

Κατά την περίοδο 565-843, ποιες αντίθετες τάσεις εμφανίστηκαν όσον αφορά την επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και τον πολιτιστικό της χαρακτήρα;

Η αυτοκρατορία υπέστη μεγάλες εδαφικές απώλειες, αλλά ο ελληνικός της χαρακτήρας ενισχύθηκε.

Ποιος νέος θεσμός παρείχε το πλαίσιο για τον αγώνα επιβίωσης του βυζαντινού κράτους ενάντια στους εχθρούς του;

Η θεματική διοίκηση (τα Θέματα).

Σε ποιες δύο κοινωνικές ομάδες από τις επαρχίες της Μικράς Ασίας βασίστηκε το βυζαντινό κράτος;

Αγρότες-στρατιώτες και ανεξάρτητους εφοπλιστές.

Στη Δύση, ενώ το Μεροβίγγειο Φραγκικό κράτος διαλύθηκε, ποια δυναστεία ανέλαβε την οργάνωση του Δυτικού κόσμου στο δεύτερο μισό του 8ου αιώνα;

Οι Καρολίγγειοι.

Ποιος στέφθηκε αυτοκράτορας το έτος 800, δημιουργώντας μια αυτοκρατορία που περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ευρώπης;

Καρλομάγνος (Κάρολος ο Μέγας).

Η αυτοκρατορική στέψη του Καρλομάγνου το 800 είχε σοβαρές συνέπειες για τις σχέσεις με ποια αυτοκρατορία;

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Ποιοι ήταν οι τέσσερις διάδοχοι του Ιουστινιανού Α΄ που αναφέρθηκαν ως βασιλείς μεταξύ 565 και 610;

Ιουστίνος Β΄, Τιβέριος Α΄, Μαυρίκιος και Φωκάς.

Ποιες τρεις εξωτερικές απειλές αντιμετώπισαν οι διάδοχοι του Ιουστινιανού σε διαφορετικά μέτωπα;

Οι Σλάβοι και οι Άβαροι στα Βαλκάνια, οι Λομβαρδοί στην Ιταλία και οι Πέρσες στην Ανατολή.

Ελλείψει ενιαίας πολιτικής οργάνωσης, οι Σλάβοι ενσωματώθηκαν στη σφαίρα επιρροής ποιου νομαδικού λαού;

Οι Άβαροι.

Ποια ήταν μια βασική διαφορά στη συμπεριφορά των Αβάρων και των Σλάβων μετά τις επιδρομές σε βυζαντινά εδάφη;

Οι Σλάβοι άρχισαν να δημιουργούν μόνιμους οικισμούς, ενώ οι Άβαροι συνήθως επέστρεφαν στις βάσεις τους μετά από λεηλασίες.

Ποια χώρα ήταν ο κύριος στρατηγικός στόχος τόσο για τους Πέρσες όσο και για τους Βυζαντινούς στο ανατολικό μέτωπο;

Αρμενία.

Γιατί η Αρμενία ήταν στρατηγικής σημασίας για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία;

Είχε στρατηγική και εμπορική σημασία και αποτελούσε πηγή στρατολόγησης στρατιωτών.

Το 591, ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με ποιον Πέρση βασιλιά;

Χοσρόης Β'.

Αφού εξασφάλισε την ειρήνη στην Ανατολή το 591, ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος μετέφερε στρατεύματα σε ποια περιοχή;

Τα Βαλκάνια.

Ποιο ήταν το αποτέλεσμα των εκστρατειών του Μαυρικίου στα Βαλκάνια μέχρι το τέλος του 6ου αιώνα;

Τα σύνορα της αυτοκρατορίας έφταναν για άλλη μια φορά στον ποταμό Δούναβη.

Υπό την πίεση των Αβάρων, ποιος γερμανικός λαός μετανάστευσε και κατέκτησε ένα μεγάλο μέρος της Ιταλίας το 568;

Οι Λομβαρδοί.

Για να διατηρήσει τις εναπομείνασες βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία και τη Βόρεια Αφρική, ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος ίδρυσε διοικητικές μονάδες που ονομάζονταν _____.

Εξαρχάτα

Ποια στρατιωτική οικονομική πολιτική του αυτοκράτορα Μαυρικίου προκάλεσε δυσαρέσκεια και ανταρσίες στον στρατό;

Συχνές περικοπές στους στρατιωτικούς μισθούς για δημοσιονομικούς λόγους.

Ποια δύο γεγονότα συνδυάστηκαν για να στοιχίσουν στον αυτοκράτορα Μαυρίκιο τον θρόνο και τη ζωή του το 602;

Μια στρατιωτική ανταρσία και μια εξέγερση των παρατάξεων του Ιπποδρόμου (dēmoi) στην πρωτεύουσα.

Ποιος διαδέχθηκε τον Μαυρίκιο ως αυτοκράτορας, εγκαινιάζοντας μια περίοδο αναρχίας και στρατιωτικών αποτυχιών;

Φωκάς.

Ποια πρόφαση χρησιμοποίησε ο Πέρσης βασιλιάς για να εξαπολύσει έναν μακροχρόνιο πόλεμο εναντίον του Βυζαντίου κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φωκά;

Η δολοφονία του ευεργέτη του, αυτοκράτορα Μαυρικίου.

Πώς ονομάστηκαν οι θύλακες μόνιμων σλαβικών εγκαταστάσεων που ιδρύθηκαν σε ελληνικό έδαφος;

Σκλαβινίες.

Κατά τις σλαβικές μεταναστεύσεις, ο ελληνικός πληθυσμός μειώθηκε στο εσωτερικό της Βαλκανικής χερσονήσου, αλλά σε ποιες περιοχές διατηρήθηκε;

Οι παράκτιες περιοχές και πόλεις.

Το 614, οι Πέρσες κατέκτησαν την Ιερουσαλήμ και ποιο ιερό κειμήλιο αφαίρεσαν, μεταφέροντάς το στην πρωτεύουσά τους, την Κτησιφώντα;

Ο Τίμιος Σταυρός.

Για να επικεντρώσει τον στρατό του στο περσικό μέτωπο, ο αυτοκράτορας Ηράκλειος σύναψε συνθήκη ειρήνης με τον Χαγάνο των _____ το 619.

Άβαρων

Πώς παρείχε ο Πατριάρχης Σέργιος υλική υποστήριξη στον πόλεμο του Ηράκλειου εναντίον των Περσών;

Δάνεισε στον Ηράκλειο χρήματα από φιλανθρωπικά ιδρύματα και λειτουργικά σκεύη από τη Μεγάλη Εκκλησία.

Οι εκστρατείες του Ηράκλειου πλαισιώθηκαν από θρησκευτικό ζήλο, στρεφόμενες εναντίον των _____ που λατρεύαν τη φωτιά και κατείχαν τους Αγίους Τόπους.

Περσών

Ενώ ο Ηράκλειος εκστράτευε στην Ανατολή, η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε το 626 από έναν συνασπισμό, από ποιες τρεις ομάδες;

Οι Πέρσες, οι Άβαροι και οι Σλάβοι.

Η σωτηρία της Κωνσταντινούπολης από την πολιορκία του 626 αποδόθηκε στην Παναγία, γεγονός που οδήγησε στη σύνθεση ποιου διάσημου ύμνου;

Ο Ακάθιστος Ύμνος.

Ο Βυζαντινο-Περσικός πόλεμος ολοκληρώθηκε οριστικά στη Μάχη του _____, όπου ο περσικός στρατός εξοντώθηκε.

Νινευή

Τι έκανε ο αυτοκράτορας Ηράκλειος στην Ιερουσαλήμ το 630 για να γιορτάσει τη νίκη του επί των Περσών;

Ύψωσε θριαμβευτικά τον Τίμιο Σταυρό, τον οποίο είχε ανακτήσει.

Πώς ονομαζόταν η εκτεταμένη διοικητική μεταρρύθμιση που είχε ως στόχο την αποτελεσματικότερη διακυβέρνηση, η οποία ξεκίνησε τον 7ο αιώνα;

Η δημιουργία των θεμάτων.

Αρχικά, τα «θέματα» ήταν κινητές στρατιωτικές μονάδες, αλλά αργότερα ο όρος άρχισε να σημαίνει τι;

Οι περιοχές όπου εγκαταστάθηκαν μόνιμα αυτές οι μονάδες, οι οποίες έγιναν διοικητικές περιφέρειες.

Ποιος ασκούσε την ανώτατη στρατιωτική και πολιτική εξουσία εντός ενός θέματος;

Ο στρατηγός.

Όρος: Στρατιοτοπία (στρατιωτία)

Ορισμός: Γη που παραχωρούνταν σε στρατιώτες στο σύστημα των θεμάτων, από τις οποίες αναμενόταν να χρηματοδοτήσουν το δικό τους άλογο και τον εξοπλισμό τους.

Στο σύστημα των θεμάτων, η παραχώρηση στρατιωτικής γης και η υποχρέωση για υπηρεσία μεταβιβάζονταν από τον πατέρα σε ποιον;

Στον πρωτότοκο γιο.

Πού οργανώθηκαν τα πρώτα θέματα γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα;

Στη Μικρά Ασία.

Μια βασική συνέπεια του συστήματος των θεμάτων ήταν η αντικατάσταση των μισθοφόρων με στρατιώτες-αγρότες που αγωνίζονταν με αυτοθυσία για να υπερασπιστούν τι;

Την ίδια τους την περιουσία.

Ποια τάξη γαιοκτησίας ενίσχυσε το σύστημα των θεμάτων στη βυζαντινή κοινωνία;

Μικρή και μεσαία γαιοκτησία.

Στη Μέση Βυζαντινή περίοδο, από ποιους αποτελούνταν η πιο δυναμική κοινωνική τάξη, οργανωμένη σε εύπορες κοινότητες χωριών;

Ελεύθεροι αγρότες.

Από τα μέσα του 7ου αιώνα και μετά, εμφανίστηκε ένας νέος υψηλόβαθμος αξιωματούχος, που τελικά έγινε ένα είδος πρωθυπουργού. Ποιος ήταν ο τίτλος του;

Ο Λογοθέτης του Δρόμου.

Σύμφωνα με το παρεχόμενο κείμενο, πώς ονόμαζαν οι κάτοικοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το δικό τους κράτος;

Το Κράτος των Ρωμαίων (πολιτεία Ρωμαίων)

Ποια σημαντική εσωτερική μεταρρύθμιση, που ξεκίνησε γύρω στα μέσα του 7ου αιώνα, έγινε η βάση για την οργάνωση του Μέσου Βυζαντινού Κράτους;

Η ίδρυση των θεμάτων.

Ποιοι δύο παράγοντες αναφέρονται ως οι κύριες αιτίες για την παρακμή και τη συρρίκνωση των πόλεων κατά τη μετάβαση από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα;

Φυσικές καταστροφές και ξένες εισβολές.

Ποια ήταν μια σημαντική διαφορά μεταξύ των Αβαρικών και των Σλαβικών εισβολών σε βυζαντινό έδαφος;

Οι Σλάβοι ίδρυσαν μόνιμους οικισμούς, ενώ οι Άβαροι συνήθως επέστρεφαν στις βάσεις τους μετά από επιδρομές.

Ο πόλεμος του αυτοκράτορα Ηράκλειου εναντίον των Περσών έλαβε έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα. Ποια ενέργεια των Περσών τροφοδότησε ιδιαίτερα αυτό το συναίσθημα;

Κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ και πήραν τον Τίμιο Σταυρό.

Τι ήταν το «στρατιοτόπιο» στο πλαίσιο του συστήματος του θέματος;

Μια παραχώρηση γης που δινόταν σε έναν στρατιώτη για να συντηρεί τον εαυτό του και τον εξοπλισμό του.

Η βασιλεία του αυτοκράτορα Φώκα (602-610) περιγράφεται ως περίοδος αναρχίας. Ποιο γεγονός οδήγησε στην άνοδό του στην εξουσία;

Μια στρατιωτική εξέγερση σε συνδυασμό με μια εξέγερση στην πρωτεύουσα.

Ο Ακάθιστος Ύμνος συνδέεται παραδοσιακά με ποιο σημαντικό γεγονός του 626 μ.Χ.;

Την επιτυχή άμυνα της Κωνσταντινούπολης ενάντια σε μια συνδυασμένη πολιορκία Αβάρων-Περσών.

Γιατί ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος ίδρυσε τα εξαρχάτα της Ραβέννας και της Καρχηδόνας;

Να διατηρήσει τις εναπομείνασες βυζαντινές κτήσεις στην Ιταλία και τη Βόρεια Αφρική.

Ποια σημαντική δύναμη στη Δυτική Ευρώπη ανήλθε στο δεύτερο μισό του 8ου αιώνα, με αποκορύφωμα μια αυτοκρατορική στέψη το 800 μ.Χ.;

Η Καρολίγγεια Αυτοκρατορία

Η μεταβατική περίοδος από την Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα αναφέρεται επίσης με διπλή ονομασία στο κείμενο. Ποια είναι αυτή η ονομασία;

Ύστερη Ρωμαϊκή ή Πρωτοβυζαντινή Περίοδος

Ποιες σημαντικές κοινωνικές αλλαγές προέκυψαν από την εγκαθίδρυση του θεματικού συστήματος και τις Αβαρο-Σλαβικές εισβολές;

Η ελεύθερη τάξη των αγροτών-στρατιωτών έγινε ένα δυναμικό και κεντρικό μέρος της κοινωνίας.

Εκτός από τους Σλάβους, ποιοι ήταν ο κύριος νομαδικός λαός ασιατικής καταγωγής που δημιούργησαν ένα τεράστιο κράτος βόρεια του Δούναβη και λεηλάτησαν τα Βαλκάνια;

Οι Άβαροι

Ο αυτοκράτορας Μαυρίκιος εξασφάλισε μια συνθήκη ειρήνης το 591 με τον Πέρση βασιλιά Χοσρόη Β'. Ποιο ήταν το άμεσο στρατηγικό πλεονέκτημα αυτής της ειρήνης για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία;

Του επέτρεψε να μεταφέρει στρατεύματα στα βαλκανικά σύνορα.

Το κείμενο αναφέρει τη δημιουργία ενός νέου οικισμού στη Μονεμβασιά από κατοίκους της Λακωνίας. Ποιος ήταν ο κύριος λόγος για την ίδρυση νέων οικισμών όπως αυτός;

Για να αναζητήσουν καταφύγιο σε δυσπρόσιτες και ασφαλείς τοποθεσίες από εισβολείς.

Ποια ήταν η κύρια συνέπεια της εισβολής των Λομβαρδών στην Ιταλία το 568;

Η απώλεια μεγάλων τμημάτων της Ιταλίας που είχαν ανακαταληφθεί από τον Ιουστινιανό.

Ποιο από αυτά ΔΕΝ ήταν χαρακτηριστικό της αστικής παρακμής που περιγράφεται στο κείμενο;

Η κατασκευή τεράστιων νέων οχυρώσεων γύρω από τα επεκτεινόμενα όρια της πόλης.

Την περίοδο 565-843, το βυζαντινό κράτος βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε δύο ομάδες που προηγουμένως είχαν παραμεληθεί από την άρχουσα ρωμαϊκή τάξη. Ποιοι ήταν αυτοί;

Αγρότες-στρατιώτες και ανεξάρτητοι εφοπλιστές από τη Μικρά Ασία.

Το κείμενο από το χρονικό του Ιωάννη της Εφέσου περιγράφει τους Σλάβους (Σκλαβίνους) να μαθαίνουν να πολεμούν καλύτερα από τους Ρωμαίους. Τι χρησιμοποιούσαν ως όπλα πριν από τις εισβολές τους;

Κοντά δόρατα ή ακόντια.

Τι ήταν ο «Λογοθέτης του Δρόμου»;

Ένας αξιωματούχος που σταδιακά έγινε ο πρωθυπουργός της αυτοκρατορίας.

Το απόσπασμα από το έργο του Μένανδρου Προστάτη εξηγεί γιατί ο αυτοκράτορας Τιβέριος δεν μπορούσε να πολεμήσει τους Σλάβους στην Ελλάδα. Ποιος ήταν ο λόγος;

Οι βυζαντινές δυνάμεις ήταν απασχολημένες με πολέμους στην Ανατολή.

Ποιο σημαντικό γεγονός του έτους 800 μ.Χ. είχε σοβαρές συνέπειες για τη σχέση μεταξύ του Φραγκικού Κράτους και του Βυζαντίου;

Η αυτοκρατορική στέψη του Καρλομάγνου.

Η περίοδος 565-610, υπό τους διαδόχους του Ιουστινιανού Α΄, χαρακτηρίστηκε από πολλαπλές εξωτερικές απειλές. Ποια ομάδα ΔΕΝ αναφέρθηκε ως κύριος αντίπαλος κατά τη διάρκεια αυτής της συγκεκριμένης περιόδου;

Οι Άραβες

Πώς βοήθησε η Εκκλησία τον αυτοκράτορα Ηράκλειο στον πόλεμό του εναντίον των Περσών;

Χορηγώντας δάνειο από τα φιλανθρωπικά της ιδρύματα και λιώνοντας τους εκκλησιαστικούς θησαυρούς.

Ποια ήταν η τελική, αποφασιστική μάχη όπου οι δυνάμεις του Ηράκλειου συνέτριψαν τον περσικό στρατό;

Η Μάχη της Νινευή