Historia XVII wiek

Nowa szlachta (Gentry)

Złożona z ziemiaństwa i przedstawicieli mieszczaństwa, żyjąca na dość wysokim poziomie majątkowym, ale nie posiadająca tytułów szlacheckich.

Purytanizm

Ruch religijno-społeczny w XVI i XVII-wiecznej Anglii, mający na celu „oczyszczenie” Kościoła anglikańskiego z pozostałości po katolicyzmie w liturgii i teologii.

Prezbiterianie

Członkowie jednego z odłamu purytanizmu, akceptujący zasady kościoła kalwińskiego, zwolennicy zorganizowania wspólnoty na zasadzie gmin wyznaniowych.

Independenci

Radykalni członkowie odłamu purytanizmu, dążący do równości wobec prawa i reform społecznych.

Merkantylizm

Doktryna ekonomiczno-polityczna, według której posiadanie kruszców szlachetnych oznaczało bogactwo kraju, a środkiem do ich zdobycia był dodatni bilans handlu zagranicznego.

Yeomeni

Wolni chłopi, drobni właściciele ziemscy lub dzierżawcy gospodarstw obłożonych obowiązkiem służby zbrojnej.

Wielka remonstracja

Lista zarzutów wobec króla o przekroczenie prawa i żądania reformy kościoła anglikańskiego w duchu purytańskim.

Rojaliści

Zwolennicy króla i monarchii lub członkowie stronnictwa królewskiego.

Armia Nowego Wzoru

Armia polowa powołana przez Parlament w 1645, walcząca w wojnie domowej w Anglii przeciw Karolowi I.

Dyktatura wojskowa

System rządów, w którym wojskowi łączą funkcje dowódcze z głównymi funkcjami w aparacie państwowym, oparty na wojsku.

Akt nawigacyjny

Akt wydany w 1651, nakazujący transport towarów do Anglii wyłącznie za pośrednictwem statków angielskich lub kraju pochodzenia towaru.

Habeas Corpus Act

Ustawa gwarantująca nietykalność osobistą i ochronę prawną każdej osobie.

Torysi

Ugrupowanie polityczne reprezentujące interesy ziemiaństwa, dworu i Kościoła.

Wigowie

Stronnictwo polityczne rywalizujące z torysami, opowiadające się za przewagą władzy Parlamentu i gwarancjami obywatelskimi.

Akt tolerancyjny

Zapewniający swobodę wyznaniową w Anglii, uzależniający dostęp do urzędów od przysięgi na anglikańskie wyznanie wiary.

Monarchia parlamentarna

Ustrój, w którym monarcha współdecyduje z parlamentem i jest odpowiedzialny za podejmowane decyzje.

Unia protestancka/ewangelicka

Sojusz z 1608 na czele z Fryderykiem IV, początkowo z krajów niemieckich, później z Anglią.

Liga Katolicka

Utworzona w 1610, popierana przez papieża i cesarza, na czele z Maksymilianem I.

List majestatyczny

Gwarantujący innowiercom tolerancję religijną i powołujący defensorów do pilnowania swobód religijnych.

Defenestracja praska

Wyrzucenie protestantów czeskich