Kaarten: Belgisch publiekrecht thema 9: Gefedereerde en gedecentraliseerde bevoegdheden | Quizlet

Gefedereerde bevoegdheden

Bevoegdheidsverdeling die we hebben in onze Belgische federale staat tussen de federale overheid en de deelstaten (Wat mag de federale overheid beslissen en wat mogen de deelstaten beslissen?)

Gedecentraliseerde bevoegdheden

Bevoegdheden van de gedecentraliseerde besturen (gemeente en provincies)

Grondslagen van de bevoegdheidsverdeling

1) Verankering bevoegdheidsverdeling

2) De autonomie en gelijkheid van de federale entiteiten

3) Het exclusiviteitsbeginsel

-De materiële exclusiviteit

-De territoriale exclusiviteit

De materiële exclusiviteit

Er is telkens slechts 1 entiteit bevoegd om een bepaalde aangelegenheid te regelen

De territoriale exclusiviteit

Territorialiteitsbeginsel: Deelstaten mogen in beginsel geen handelingen stellen buiten het gebied waarvoor ze bevoegd zijn

Toegewezen bevoegdheden van de federale overheid

Bevoegdheden waarvan de grondwet of het BWHI duidelijk zegt dat ze voor de federale overheid zijn (Tip: kan je zien aan 'door, bij of krachtens de wet')

MAAR enkel de artikelen voor de inwerkingtreding van het BWHI (1980)

Verticale residuaire bevoegdheden van de federale overheid

Bevoegdheden die de grondwet en bijzondere wetten niet toewijzen aan de federale overheid of deelstaten

Gemeenschapsbevoegdheden

1) Cultuur en onderwijs

-Materiële bevoegdheden: Culturele aangelegenheden en onderwijs

-Territoriale bevoegdheden: Vlaamse gemeenschap

2) Persoonsgebonden aangelegenheden

-Materiële bevoegdheden: gezondheidsbeleid, gezinsbeleid...

-Territoriale bevoegdheden: Vlaamse gemeenschap

3) Taalgebruik

-Materiële bevoegdheden: Taalgebruik in bestuurszaken, onderwijs, sociale betrekkingen...

-Territoriale bevoegdheden: Vlaamse gemeenschap

Gewestbevoegdheden

-Materiële bevoegdheden: kunnen decreten aannemen die kracht van wet hebben --> staan in uitvoering van die decreten

-Territoriale bevoegdheden:

Nederlands taalgebied = Vlaams gewest

Frans en Duits taalgebied = Waals gewest

Tweetalig gebied = BHG

Asymmetrie

Niet alle deelstaten hebben precies dezelfde bevoegdheden

Uitoefenen van bevoegdheden van een andere overheid is mogelijk als:

-Noodzakelijk voor uitoefening eigen bevoegdheid

-Weerslag op bevoegdheid van andere overheid is marginaal

-Aangelegenheid leent zich tot gedifferentieerde regeling

Instrumentele bevoegdheden

1) Verdragsluiting: Deelstaten kunnen zelf verdragen sluiten

2) Strafrecht: Deelstaten kunnen overtreding eigen normen/decreten strafbaar stellen

3) Bestuursrecht: Deelstaten kunnen bv. gedecentraliseerde besturen oprichten en regels maken voor onteigening (= Regels die Vlaamse besturen toelaten hen ding beter te doen)

Grenzen aan bevoegdheidsuitoefening

Voor federale overheid en deelstaten: federale loyauteit

--> Samen lezen met evenredigheidsbeginsel

--> Soms bijkomend verplichte samenwerking

Voor deelstaten: Belgische EMU

--> Vrij verkeer van personen, diensten, goederen en kapitaal

--> Wederzijdse erkenning

Voor de deelstaten en lokale besturen: communautaire standstill

--> Bestaande waarborgen respecteren voor taalminderheden

--> In de rand- taalgrens- en Brusselse gemeentes

Samenwerkingsvormen: in volgorde van impact/verregaandheid

-Informatie geven over een beleid dat men wil voeren

-Advies, overleg, betrokkenheid (niet bindend)

-Eensluidend advies, akkoord, goedkeuring (niet bindend)

-Vertegenwoordiging

-Samenwerkingsakkoord

-Gezamenlijke decreten/ordonnanties

Sluiting van gemengde verdragen

= Geregeld in samenwerkingsakkoord

-Koning leidt en coördineert onderhandelingen, deelstaten kunnen deelnemen

-Koning ondertekent samen met deelstaatministers

-Instemming nodig van alle betrokken parlementen

-Koning ratificeert het verdrag

Belangenconflicten

Procedure tussen parlementen wanneer maatregel de belangen van andere entiteit ernstig in het gedrang brengt

Bevoegdheidsconflicten

Wanneer overheid met het nemen van een maatregel haar bevoegdheden overschrijdt