HOOFDSTUK 15.docx

Hyperplasie

Toename van celdeling, kan een teken zijn van verlies van controle over celdeling.

Neoplasma

Een discrete massa gevormd door snel delende cellen, kan goedaardig of kwaadaardig zijn.

Dysplasie

Abnormale structurele verandering in cellen, een teken van precancereuze cellen.

Carcinogenese

Proces waarbij een normale cel verandert in kanker, veroorzaakt door carcinogenen.

Oncogenen

Gemuteerde vormen van proto-oncogenen die bijdragen aan kanker door ongecontroleerde celgroei.

Tumor suppressor genen

Regulerende genen die normaal celgroei remmen, bij beschadiging dragen ze bij aan kanker.

Stadium 0

In situ tumor, abnormale cellen nog samengeklonterd, meestal succesvol te verwijderen.

Metastase

Verspreiding van kanker naar andere organen of regio's van het lichaam.

Carcinogenen

Stoffen of factoren die kanker veroorzaken, zoals virussen, bacteriën, en giftige chemicaliën.

Straling

Bronnen zoals zonlicht en radioactief radongas die kanker kunnen veroorzaken, zoals huidkanker.

Dieet en obesitas

Voedingsfactoren en zwaarlijvigheid die het risico op kanker verhogen, zoals rood vlees en alcohol.

Insuline en IGF

Veranderen de metabole omgeving van tumorcellen, waardoor ze kunnen groeien en delen.

Aflatoxine

Kankerverwekkende stof geproduceerd door bepaalde schimmels en planten, zoals in grondnoten en rauwe pindakaas.

Antioxidanten

Zoals vitamine A, C en E, neutraliseren vrije radicalen en zijn te vinden in voedingsmiddelen zoals bosbessen en spinazie.

Immuunsysteem

Verdedigt tegen beschadigde cellen, inclusief kankercellen, en kan worden onderdrukt door medicijnen, virussen of mentale toestanden.

Vroegtijdige opsporing

Belangrijk voor succesvolle behandeling van kanker, kan worden gedaan met beeldvormingstechnieken zoals MRI en PET-scans.

Telomerase

Enzym aanwezig in bijna alle kankercellen, zelden in normale cellen, kan worden gebruikt als kankermarker.

Chemotherapie

Behandeling met cytotoxische chemicaliën om kankercellen te vernietigen, kan bijwerkingen zoals haaruitval veroorzaken.

Immunotherapie

Versterkt de immuunrespons tegen kankercellen door specifieke antigeen moleculen te targeten.

Angiogenese

Bevordert de groei van nieuwe bloedvaten in tumoren om hun energiebehoefte te dienen.

Genetische tests

Kunnen gemuteerde genen opsporen die tot kanker leiden, maar zorgen ook voor ethische overwegingen.

Basaalcelkanker

De meest voorkomende vorm van niet-melanoom huidkanker, ontstaat uit ongecontroleerde deling van basale cellen aan de basis van het epitheel.

Plaveiselcelkanker

Huidkanker die ontstaat uit epitheelcellen geproduceerd door basale cellen, verschijnt als roze schilferige vlekken of knobbels en kan uitzaaien.

Melanomen

Dodelijkste vorm van huidkanker die ontstaat uit abnormale melanocyten die melanine produceren, snel kan uitzaaien.

"ABCD" regel

Een methode om melanomen te controleren - A voor Asymmetrie, B voor Rand, C voor Color, en D voor Diameter.

Testiculaire kanker

Zeldzame vorm van kanker die makkelijk op te sporen is, vereist regelmatige medische onderzoeken.

Kankerpreventie

Maatregelen zoals kennis van familiegeschiedenis, zelfonderzoek, regelmatige medische controles, zonbescherming, niet roken, matig alcoholgebruik, dieetbeheer en gewichtscontrole kunnen helpen kanker te voorkomen.