BIOLOGIE BEGRIPPEN V5 planten

Adhesie

in de natuurkunde is adhesie de onderlinge aantrekkingskracht tussen ongelijke moleculen zonder dat er sprake is van een chemische binding

Auxine

zijn een groep plantenhormonen met vergelijkbare structuur en effecten, die in planten een groot aantal belangrijke functies vervullen, zoals de groei van bovengrondse delen

Bastvaten

transportkanalen in de bast, vooral bedoeld om suikers te vervoeren die gevormd zijn in het blad

Callus

callus bestaat uit ongedifferentieerde, totipotente cellen

Cambium

is een weefsellaag in planten, vooral bekend van bomen en struiken, die altijd ten minste ŽŽn cambium hebben. Het is een delingsweefsel, een van de weinige plaatsen in een plant waar nieuwe cellen gemaakt worden.

Capillaire werking

opstijging van een vloeistof (meestal water) in nauwe kanalen door onderlinge aantrekking van moleculen. In de bodem heeft dit stijging van het grondwater tot gevolg. In planten gaat het water in de houtvaten door capillaire werking omhoog.

Celdifferentiatie

proces, waarbij cellen steeds meer gaan verschillen in vorm en functie. Celdifferentiatie treedt op bij de ontwikkeling van een meercellig individu.

Cellulose

polymerisatieproduct van glucose. Cellulose is een bestanddeel van de celwanden.

Celspecialiasatie

proces waarbij, bij de ontwikkeling van een meercellig individu, elke cel zijn specifieke bouw en functie krijgt.

Celstrekking

groei van de cel door opname van water in de vacuole. Celstrekking draagt bij planten bij aan groei en stevigheid van plantenweefsels.

Cohesie

is de onderlinge aantrekkingskracht tussen gelijke moleculen zonder dat er sprake is van een chemische binding

Complete bloem

bloem met kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden en stampers

Cuticula

waslaagje

Endodermis

binnenste cellenlaag van de schors (Schorsgrenslaag), vooral bij wortels. De endodermis is betrokken bij de selectieve opname van stoffen door de wortel.

Enten

hierbij wordt een deel van een plant (de ent) vastgemaakt op een deel van een andere plant (de onderstam)

Epidermis

opperhuid, buitenste cellaag (cellagen) van wortel, stengel en blad.

Ethyleen

is een hormoon in planten, waar het verschillende effecten heeft. Een ervan is dat ethyleen wordt geproduceerd door sommige rijpende vruchten.

Floëem (phloem in Engels)

de bastvaten

Fotoperiodiciteit

is het verschijnsel dat organismen

Fototropie

is een biologisch verschijnsel, waarbij een organisme op de uitwendige lichtprikkel reageert.

Geotropie

is het verschijnsel dat de groei van planten beinvloed wordt door de zwaartekracht

Houtvaten

transportkanaal voor water en zouten, soms ook voor organische stoffen. Bij het ontstaan van houtvaten worden de wanden tussen in elkaars verlengde liggende cellen opgeruimd, waarna de cellen sterven.

Huidmondjes

openingen in de opperhuid van planten, bestaande uit twee sluitcellen rond een regelbare spleet. De huidmondjes dienen voor de gaswisseling.

Incomplete bloem

bloem mist iets uit dit rijtje: kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden en stampers

Kelk

krans van buitenste bloembekleedselen, meestal groen gekleurd en kleiner dan de kroon

Kloon

groep van individuen die door ongeslachtelijke voortplanting uit 1 organismen is ontstaan

Kroon

krans van binnenste bloemblaadjes. Kroonbladeren zijn meestal niet groen en groter dan kelkbladeren

Kruisbestuiving

bestuiving waarbij het stuifmeel van een bloem van een andere plant van dezelfde soort komt.

Lignine

(houtstof) is een stof, die voorkomt in de celwand van verschillende cellen.

Meristemen

het meristeem of plantaardig delingsweefsel bevindt zich op speciale plaatsen in de plant.

Mitose

kerndeling waardoor twee kernen ontstaan die hetzelfde genotype hebben als de oorspronkelijke kern.

Ongeslachtelijke voortplanting

vegetatieve voortplanting is een voortplantingsstrategie waarbij het nieuwe individu ontstaat uit een deel van het ouderindividu. Er vindt geen meiose en geen kernversmelting plaats.

Parenchym

weefseltype (vulweefsel) bestaande uit cellen met een dunne, niet verhoute wand, die het vermogen tot celdeling behouden hebben. Bij beschadiging in een plant gaan de parenchymcellen zich delen en een wondweefsel (callus) vormen dat de wond afsluit.

Pollen

Stuifmeel

Polyploïdie

chromosomen komen in de kern meer dan een paar voor, zoals 3n of 4n

Primaire celwand

vrijwel alle plantencellen hebben een primaire celwand. Na de mitose wordt allereerst de celplaat gevormd. Daarna wordt er vanuit de nieuwe cellen direct een verdikkingslaag aangegebracht: de primaire celwand. Hij bestaat vooral uit cellulose.

Sacharose

een disacharide waarvan elk molecuul bestaat uit een glucose

Secundaire celwand

als de strekkingsgroei van de cel afgelopen is, kan een tweede verdikkingslaag worden afgezet. De secundaire wand groeit alleen in de dikte, niet in de oppervlakte. Hij kan opgebouwd zijn uit meerdere lagen. Hij bevat gewoonlijk veel lignine.

Sluitcel

opvallend gevormde epidermiscel om een regelbare opening in de epidermis. De opening en sluitcellen vormen samen het huidmondje.

Stamcel

(embryonale) cel, waaruit zich weefsels ontwikkelen.

Stamper

vrouwelijk geslachtsorgaan van de zaadplant. Een stamper bestaat uit stempel(s), stijl(en) en vruchtbeginsel.

Stuifmeelbuis

een buisvormige uitgroeiing van de stuifmeelkorrel waardoor de vegetatieve kern en de generatieve kernen uit de stuifmeelkorrel de eicel in het zaadbeginsel kunnen bereiken.

Vaatbundel

verzameling houtvaten en bastvaten en ander weefsel in kruidachtige stengels en bladeren

Voorjaarshout

hout uit jaarring met wijde houtvaten en dunne wanden

Vruchtbeginsel

gedeelte van de stamper dat een of meer zaadbeginsels bevat

Waterpotentiaal

is een maat voor de energietoestand van water in vergelijking met zuiver water en bepaalt de richting en beweging van het water

Weefselkweek

een stukje weefsel wordt uit een plant gesneden en onder steriele omstandigheden opgekweekt tot nieuwe planten

Worteldruk

druk in de houtvaten als gevolg van osmose door actief zouttransport door de endodermiscellen vanuit de wortelschors naar de houtvaten.

Wortelharen

uitstulping van een epidermiscel van een wortel

Xyleem

de houtvaten

Zaadbeginsel

onderdeel van een vruchtbeginsel dat een eicel bevat en dat na bevruchting uitgroeit tot een zaad.

Zeefplaat

openingen in de dwarswanden van bastvaten

Zelfbestuiving

bestuiving waarbij pollen op stempels van bloemen van dezelfde plant terechtkomt.

Zomerhout

hout uit jaarring met dikke wanden en nauwe vaten

Zeefvat

de bastvaten; transportkanalen in de bast