Industriële revoluties

Begin moderne tijd

1750

Franse revolutie

14 juli 1789

Onafhankelijkheid België

21 juli 1830

Einde Wereld oorlog I

11 november 1918

1e industriële revolutie

1750-1850

2e industriële revolutie

1850-1914

Industriële revolutie

Overgang van handmatig naar machinaal vervaardigde goederen, die gepaard gaat met grootschalige organisatorische en sociale veranderingen

Vicieuze cirkel van pre-industriële landbouw

Te weinig voedsel —> te weinig overschot —> te weinig dieren —> te weinig mest —> te weinig opbrengst

Wat is een oplossing voor de vicieuze cirkel van pre-industriële landbouw?

• Nieuwe gewassen: aardappel

• Nieuwe meststoffen: kunstmest

Mortaliteit daalt sterk, dit komt door…

• Aardappel

• Medische wetenschap

• Hygiëne

Nataliteit daalt pas later, dit komt door…

• Kinderen stierven veel —> veel kinderen = soort verzekering

• Pas later gaan mensen minder kinderen krijgen

Totale bevolking stijgt: feedback effect

• Meer mensen

• Meer goederen nodig

• Meer fabrieken

• Meer jobs

Kenmerken van 1e industriële revolutie

• Materialen en economische sectoren

• Energie en transport

• Overheidsbeleid en bedrijfsorganisatie

Materialen en economische sectoren

• Textiel - katoen - spinnen en weven

• Ijzer - steenkool - cokes

Energie en transport

• Stoommachine

• Kanalen

• Spoorwegen

Overheidsbeleid en bedrijfsorganisatie

Economisch liberalisme

Textiel

Wol

Wol

• Schapen houden is duur

• Wol maken veel werk: scheren, wassen, spinnen

Katoen uit kolonies (Amerika)

• Plantaardig, groeit goed in warm klimaat

• Slavernij: goedkoop werk

Probleem katoen

Katoenplant heeft pitten

Oplossing

Zeefmachine: cotton gin

Spinnen en weven gaat traag, oplossing?

Machines: meer kleren maken en goedkoper

Waarom zijn er nieuwe machines nodig voor ijzer?

Omdat er veel ijzer nodig is

Welke machine wordt ontwikkeld om meer ijzer te maken?

Hoogoven

1e probleem ijzer

Brandstof

Waarom is dit een probleem?

Ijzererts (steen) moet verhit worden —> ijzer loopt eruit, oven moet dus heet genoeg gestookt worden maar dat is moeilijk

Oplossing voor dit probleem

Abraham Darby vindt cokes uit (pure koolstof)

Steenkool verhitten, onzuiverheden wegbranden voordelen

• Minder brandstof nodig, hetere ovens

• Grotere ovens

• Meer ijzer

2e probleem ijzer

• Zwaar: trage treinen

• Zwak: trein kan geen hogere druk aan —> traag

• Roest: bruggen elk jaar schilderen

Newcomepomp

Oplossing voor overstromingen mijnen

James Watt

Verbetert stoommachine

Isambard Kingdom Brunel

• Geen uitvinder, maar zakenman

• Bouwt overal spoorwegen, bruggen, stoomschepen (commercieel)

Waarom gebruikten mensen kanalan?

Om goederen te vervoeren (man+paard+vlot)

1835

1e trein in België

Voordeel spoorwegen

Goederen en mensen op korte tijd overal naar toe kunnen brengen

Economisch liberalisme

• Producenten regelen alles, overheid doet niks en consumenten kopen

• Veel vrijheid

Kenmerken 2e industriële revolutie

• Materialen en economische sectoren

• Energie, communicatie en transport

• Overheidsbeleid en bedrijfsorganisatie

Materialen en economische sectoren

Staal en chemie

Energie, communicatie en transport

• Energie: elektriciteit en aardolie

• Communicatie: telegraaf, telefoon, radio

• Transport: stoomschepen, auto’s, vliegtuigen, infrastructuur

Overheidsbeleid en bedrijfsorganisatie

Automatisering en economische groei

Staal

• Verhit ijzer, toegevoegd zuurstof —> zuiver

• Lichter, weinig roest, sterker

Staal maakt moderne wapens mogelijk op grote schaal

• Moderne artillerie

• Rifling

• Oorlogsboten van staal

Moderne artillerie

Kan hoge druk aan en schiet verder

Rifling

Verder en sneller schieten

Oorlogsboten van staal

Dreadnoughts

Pierre en Marie Curie

Ontdekking van radioactiviteit, Radium en Polonium

Wat won Marie Curie?

2 nobelprijzen (1e vrouw in geschiedenis)

Petites curies

Ambulance met röntgenapparatuur - WOI

Fritz Haber en Carl Bosch

Haber - Bosch proces

Haber - Bosch proces

Goedkope massala productie van ammoniak

Fritz Haber

• WOI chemische wapens

• Chloorgas

• Leider van gastroepen

• Overzag persoonlijk het gebruik en effectiviteit van chemische wapens

Thomas Edison

• Amerikaanse zakenman

• Verbeterde en commercialiseerde gloeilamp

• Gebruikte kapitaal om te investeren in research en commercialisering van nieuwe producten

Nikola Tesla

• 1e leerling van Edison —> daarna grootste rivaal

• Uitvinder motor op wisselstroom

• Uitvinder transport van elektriciteit via hoogspanning

• Stierf arm en alleen

Communicatie

Grootste en ingrijpende verandering

Telegraaf en morse

• Morse code —> internationale standaard

• Elektrische telegraaf

• Directe communicatie over enorme afstanden

• Later veel geavanceerde teleprinters

Wie vond de telefoon uit?

Alexander Groham Bell

Hoe vind hij de telefoon uit?

Met nieuwe dingen die al bestaan

Wie vind de radio uit?

Guglielmo Marconi

Hoe is de radio uitgevonden?

Door te experimenteren met radiogolven

Infrastructuur

Alles wat gemaakt is voor de mens

Wie vind de benzinemotor uit?

Carl Benz

Benzinemotor

Interne verbrandingsmotor, klein maar krachtig

Wat heeft Carl Benz nog uitgevonden?

De auto: Benz motorwagen

Wat heeft Henry Ford uitgevonden?

Autofabriek, 1e betaalbare auto

Wat hebben de Wright brothers uitgevonden?

Vliegtuigen

Hoe hebben ze vliegtuigen uitgevonden?

• Eerst experimenteren met zweefvliegen

• Idee om motor en propeller toe te voegen

Hoe ver was de 1e vlucht?

37 meter (Flyer I)

Hoe ver was de 2e vlucht?

13 kilometer (Flyer II)

Waarom werden er veel vliegtuigen gebruikt in de eerste WO?

Voor verkenning, bombardementen en luchtgevechten

Automatisering taylorisme

• Transportband

• 1 arbeider, 1 handeling

• Productie steeg enorm

—> Fabriekbazen rijker

Kritiek op automatisering taylorisme

• Arbeiders —> robots

• Minder jobs nodig

• Lonen stegen niet even snel