Tkanki roślinne

Podział tkanek roślinnych

TKANKI TWÓRCZE:

• merystemy pierwotne

• merystemy wtórne

TKANKI STAŁE:

• okrywające

• miękiszowe

• przewodzące

• wzmacniające

• wydzielnicze

Cechy tkanek twórczych

• żywe

• intensywnie dzielą się mitotycznie

• wzrost na długość i grubość

• bardzo cienkie ściany celulozowe

• duże jądro komórkowe i mała wakuola

• gęsta cytoplazma

• komórki do siebie przylegają

Cechy tkanek stałych

• niezmienny kształt i forma

• ograniczony rozmiar

• jednorodne lub niejednorodne

• mała zdolność do regeneracji

Rodzaje merystemów pierwotnych

• m. wierzchołkowe (stożki wzrostu łodygi i korzenia)

• m. apikalne

• m. wstawowe

• m. interkalarny

• m. boczny pierwotny (PRAKAMBIUM/PRAMIAZGA)

• tk. archesporialna

Rodzaje merystemów wtórnych

• KALUS

• m. boczny wtórny:

  • miazga (kambium)

  • miazga korkotwórcza

Typy wzrostu

1. Ograniczony

   kwiaty

   owoce

   liście

2. Nieograniczony:

   korzenie

   łodygi

Czym jest TKANKA

Tkanka to zespół komórek o PODOBNYCH funkcjach, WSPÓLNYM pochodzeniu i TAKIEJ SAMEJ budowie.

Typy komórek, które odkładają się przy kambium

Do wewnątrz: KSYLEM (drewno)

Na zewnątrz: FLOEM (łyko)

Typy komórek, które odkładają się przy miazdze korkotwórczej

Do wewnątrz: FELLODERMA (miękisz korkowy)

Na zewnątrz: FELLEM (korek)

Cechy tkanki okrywającej

• okrywa organy rośliny

• chroni przed nadmierną transpiracją

• uczestniczy w transpiracji

• bierze udział w wymianie gazowej

• chroni przed patogenami

Rodzaje tkanki okrywającej

1. NADZIEMNA - epiderma/skórka

2. PODZIEMNA - epiblema/ryzoderma

3. KOREK - wtórna tkanka okrywająca

Cechy skórki

• jednowarstwowa

• zbudowana z komórek idealnie ułożonych obok siebie

• bezbarwna

• pokryta warstwą kutykuli

Wytwory skórki

1. aparat szparkowy

2. włoski

3. kolce

Dlaczego potrzebne są aparaty szparkowe?

Zapobiegają śmierci głodowej, która grozi roślinie ze względu na kutykulę, która blokuję fotosyntezę i transpirację.

Czym jest turgor ?

Stan napięcia ściany komórkowej w wyniku działania na nią ciśnienia hydrostatycznego wewnątrz komórki.

Cechy aparatu szparkowego

• posiada plastydy

• 300-400 aparatów/1mm2 liścia

• występowanie:

  • zazwyczaj pod liściem

  • u traw kukurydzy, pszenicy - z obu stron

  • u roślin pływających - u góry

  • nie występują u roślin podwodnych

Rodzaje włosków

gruczołowe/wydzielnicze

kutnerowe

Cechy włosków gruczołowych/wydzielniczych

U pokrzywy, rosiczki, melisy

Żywe

Wydzielają substacje, które:

• Wabią

• Odstraszają

• Ograniczają transpirację

• Chronią przed wachaniami temperatury

• Parzą

• Chronią przed zjedzeniem

Cechy włosków kutnerowych

• chronią przed gwałtownymi zmianami temperatury

• jest ich zawsze bardzo dużo

• są martwe

Cechy kolców

• chronią roślinę przed roślinożercami

• nie są połączone z wnętrzem rośliny wiązką przewodzącą

• łatwe do oderwania

• twarde, sztywne i czasami zadarte

• po oderwaniu nie wycieka sok komórkowy

• występują u: jerzyny, róży, agrestu, ostu, kasztanowca

Cechy epiblemy

• jednowarstwowa

• zbudowana z komórek ściśle przylegających do siebie

• nie mają warstwy kutyny ani aparatów szparkowych

• ma komórki otoczone bardzo cienką celulozowo-pektynową ścianę komórkową

• posiada liczne przystosowania, które umożliwiają im wydajne wchłanianie wody z solami mineralnymi

Funkcje epiblemy

1. ochrona wewnętrznych tkanek korzenia

2. pobieranie wody i soli mineralnych z roztworu glebowego

Wytwory epiblemy

WŁOŚNIKI:

• w strefie włośnikowej korzenia

• jest to strefa chłonna korzenia

• posiadają liczne wakuole i duże jądro

• są podłużne

• zwiększają powierzchnię chłonną poprzez wydłużanie (jak się rozrastają)

Występowanie korka

• u roślin zdrewniałych

• pokrywa łodygi i korzenie

Cechy korka

• wielowarstwowy

• zbudowany z martwych, pozbawionych protoplastu komórek, które silnie do siebie przylegają

• ściana komórkowa wysycona jest suberyną

• nieprzepuszczalna dla gazów, w tym pary wodnej

• silnie zgrubiały

Funkcje korka

• chroni przed uszkodzeniami mechanicznymi

• zabezpiecza przed wpływem temperatury

• uniemożliwia utratę wody

• chroni przed patogenami

Czym są przetchlinki ?

Miejsca, w których między luźno ułożonymi komórkami występują obszerne przestwory międzykomórkowe. Takie miejsca umożliwiają roślinie wymianę gazową oraz dyfuzję wody.

Cechy miękiszu

• zbudowany z żywych, cienkościennych komórek o dużej ilości jąder i dużych wakuolach

• należą do tkanek stałych, ale mogą dawać początek merystemom wtórnym

Rodzaje miękiszu

• zasadniczy

• asymilacyjny

• spichrzowy

• wodonośny

• powietrzny (aerenchyma)

Cechy miękiszu zasadniczego

• W owocach, młodych łodygach i korzeniach, liściach, płatkach kwiatów

• Zapełnia przestrzenie między innymi tkankami

• Zapewnią jędrność komórki

Cechy miękiszu asymilacyjnego

• Bierze udział w fotosyntezie

• Zawiera dużo chloroplastów

• Występuje we wszystkich częściach zielonych rośliny

• Trzy typy:

  • Palisadowy

  • Gąbczasty

  • Wieloramienny

Cechy miękiszu spichrzowego

• Podziemne części rośliny

• Gromadzi materiały zapasowe (głównie skrobię)

• Zawiera liczne leukoplasty

• Np. W korzeniach marchwi i bulwach ziemniaków

Cechy miękiszu wodonośnego

• Olbrzymie wakuole

• Gromadzi wodę

• Np. W kaktusie, aloesie, agawach

Cechy miękiszu powietrznego

• Tworzą kręgi, otaczając bańki powietrza

• Magazynują tlen i CO2

• Występują u roślin, które muszą utrzymać się na wodzie lub żyjących w wodzie

• Umożliwia wymianę gazową

Rodzaje tkanki wzmacniającej

kolenchyma i sklerenchyma

Cechy kolenchymy

• Zbudowana z żywych komórek

• Ma nierównomiernie zgrubiałą ścianę komórkową, która jest wysoce uwodniona

• Uwodnienie nadaje elastyczności

• Może zawierać chloroplasty

• Występuje w: ogonkach liści, łodygach, pędach roślin zielonych

• Dwa rodzaje:

  • Płatowa - zgrubienia ścian stycznych

  • Kątowa - zgrubienia w kątach komórek

Cechy sklerenchymy

• Zbudowana z martwych komórek

• Gube, zdrewniałe i wysycone ligniną ściany komórkowe

• Ściana komórkowa odporna na uszkodzenia mechaniczne

• Dwa rodzaje:

  • Włókna sklerenchymatyczne

  • Sklereidy

Występowanie włókien sklerenchymatycznych

Len, Konopie

Występowanie sklereidów

Korzeniach chrzanu, skorupy owoców i orzechów, borówki, wokół pochewki nasiennej gruszki

Funkcje tkanki wzmacniającej

chroni i usztywnia roślinę

Cechy tkanki przewodzącej

NIEJEDNORODNA

Rodzaje tkanki przewodzącej

Łyko (folem, wiązka sitowa) i Drewno (wiązka naczyniowa, ksylem)

Funkcje tkanki przewodzącej

transport różnych substancji i wzmacnianie rośliny

Cechy łyka

• przewodzi produkty fotosyntezy z liścia do reszty rośliny

• tylko w rozwiniętych komórkach bez jądra kom. i bez aparatów Golgiego

• silnie zwakuolizowane

Budowa łyka u roślin okrytonasiennych

1. rurki sitowe (Ż)

2. kom. towarzyszące (Ż)

3. miękisz sitowy (Ż)

4. włókna sitowe (tk. wzmacniająca) (M)

Budowa łyka u roślin nagonasiennych i paprotników

1. komórki sitowe (Ż)

2. kom. towarzyszące (Ż)

3. miękisz sitowy (Ż)

4. włókna sitowe (tk. wzmacniająca) (M)

Cechy kom. sitowych

• ma wrzecionowaty kształt

• ma jądro

• sita znajdują się na całym przekroju

Cechy drewna

przewodzi wodę i sole mineralne z korzenia do reszty rośliny

Budowa drewna u roślin okrytonasiennych

1. naczynia (TRACHEJE) (M)

2. włókna drzewne (M)

3. miękisz drzewny (Ż)

Budowa drewna u roślin nagonasiennych i paprotników

1. cewki (TRACHEIDY)(M)

2. włókna drzewne (M)

3. miękisz drzewny (Ż)

Cechy cewki

• mocno zdrewniała

• zamiast sit ma jamki

• martwa

Rodzaje wiązek przewodzących

1. Wiązka kolateralna zamknięta

2. Wiązka kolateralna otwarta

3. Wiązka bikolateralna

4. Wiązka hadrocentryczna

5. Wiązka leptocentryczna

Podział utworów wydzielniczych

1. Zewnętrzne

2. Wewnętrzne

Co należy do utworów wydzielniczych zew. ?

• kom. wydzielnicze epidermy

• olejki eteryczne

• miodniki

• nektar w kwiatach

• hydatody (szparki wodne,wypotniki)

Co należy do utworów wydzielniczych wew. ?

• rury mleczne (lateks)

• kanały żywiczne

Funkcje zew. utworów wydzielniczych

• wabienie zwierząt zapylających

• wydzielanie nadmiaru wody

• trawienie (wspomaganie)

• wchłanianie drobnocząsteczkowych produktów

Funkcje wew. utworów wydzielniczych

• obrona

• ochrona przed drobnoustrojami

• zabezpieczanie miejsc uszkodzeń

Do czego służą i gdzie się znajdują hypatody ?

Znajdują się na powierzchni liści i służą wydzielaniu nadmiaru wody