ZABEZPIECZENIA OSTATECZNIE WSZYSTKo | Quizlet

Zabezpieczenie społeczne

środki i działania publicznych służące ochronić członków społeczeństwa przed groźbą niezaspokojenia podstawowych potrzeb

państwo opiekuńcze

koncepcja państwa stawiająca za cel zabezpieczenie obywateli przed ryzykami wiążącymi się z funkcjonowaniem gospodarki rynkowej; zwiększanie dobrobytu

państwo opiekuńcze funkcje

funkcja robin hooda

państwo opiekuńcze świnki skarbonki

funkcja robin hooda

instytucje których celem jest ograniczanie ubóstwa przez redystrybucję dochodów i majątku

funkcja świnki skarbonki

instytucje zapewniają ubezpieczenia społeczne. redystrybucja w cyklu życia

państwo opiekuńcze finansowanie

- przychody budżetowe (podatki)

- przychody celowe (składki na ubezp. społ)

- opłaty za korzystanie z usług

państwo opiekuńcze formy

usługi społeczne

świadczenia społeczne

- ubezpieczenia społeczne

- świadczenia bezskładkowe

*świadczenia powszechne

*pomoc społeczna

usługi społeczne

edukacja, opieka medyczna

ubezpieczenia społeczne

świadczenia wypłącane bez względu na dochód, z tytułu opłacania składek

świadczenia powszechne

w związku z określonym zdarzeniem, bwz względu na majątek i brak składek

pomoc społeczna

przyznawana ze względu na dochód

państwo opiekuńcze cele

efektywność, sprawiedliwość, administracyjna wykonalność

efektywność

- w skali makro (pkb)

- w skali mikro (opieka medyczna)

-wyrównywanie poziomu konsumpcji życia

-dzielenie ryzyka

-zachęty

sprawiedliwość społeczna

ograniczanie ubóstwa

zmniejszanie nierówności

walka z wykluczeniem społ

administracyjna wykonalność

zrozumiałość

brak nadużyć

państwo opiekuńcze źródło

-odpowiedź na zawodności rynku

-chrześcijańska dobroczynność

-postępująca industrializacja

rezydualny model państwa

państwo odgrywa rolę tylko gdy zawodzą struktury rynkowe/rodzinne

instytucjonalny model państwa

państwo integralną częscia społeczeństwa

eyzyko

niepewwność zaistnienia zdarzenia i ewentualność straty

państwo opiekuńcze trendy

globalizacja

zmiany demograficzne

zmiany w strukturze rodziny

zmiany w strukturze pracy

wzrost wydatków na państwo opiekuńcze

kryzysy gospodarcze

inwalidztwo

renta inwalidzka (z tytułu niezdolności do pracy)

śmierć zywiciela rodziny

renta rodzinna

choroba zawodowa

zasiłek chorobowy. renta inwalidzka, renta rodzinna

wielodzietność

świadczenie rodzinne

ubezpieczenie

niepewna strata zapewniona małą stratą (składką)

antycypowanie ryzyka

działania państwa o charakterze interwencyjnym

usuwanie napięć społecznych

działania państwa o charakterze kreującym

ustalanie preferencji konsumpcyjnych

działania państwa o charakterze abtycypacyjnym

uprzedzanie ryzyk

stare i nowe potrzeby

pojawiają sie na skutek zmieniajacej sie gospodarki i środowiska

potrzeby grupowe

wymagają zbiorowej reakcji, dlugoterminowe i przewidywalne (np starośc)

potrzeby - dzieciństwo

potrzeby rozwojowe i związane z zależnością dzieci

redystrybucja

wtórny podział dochodów społeczeństwa

redystrybucja wertykalna

progresywna (od bohatych do ubogich) lub regresywna

redystrybucja horyzontalna

między przedstawicielami jednej grupy do innej (np kobiety - mężczyźni)

metody zabezpieczenia społecznego

ubezpieczenie społeczne

zaopatrzenie społeczne

opieka (pomoc) społeczna

podmiot zabezpieczający

zakład publiczny, gmina

finansowanie

fundusze składkowe, budżet gminy

cechy metody ubezpieczeniowej

- występowanie składki, wspólnego funduszu, oznaczonego ryzyka

- prawo nabyte przez opłacanie składki

- dla określonych grup charakyter przymusowy

- przymus = tansze

cechy metody zaopatrzeniowej

- finansowanie z funduszy publicznych

- obejmowanie całej ludnosci

- swiadczenia nie sa uzaleznione od skladki

cechy metody opiekunczej

-indywidualizacja pomocy

- umożliwiaja wyjscie z trudnych sytuacji zyciowych

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)

wypłaca świadczenia pieniężne oraz realizuje świadczenia rzeczowe w ramach prewencji rentowej z ubezpieczenia społecznego,

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS)

wypłaca świadczenia pieniężne oraz realizuje świadczenia rzeczowe w ramach prewencji rentowej z ubezpieczenia społecznego rolników,

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS)

realizuje świadczenia na rzecz rodziny i socjalne (z pomocy społecznej),

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)

finansuje świadczenia rzeczowe z ubezpieczenia zdrowotnego,

Dyrektor Wojskowego Biura Emerytalnego w Warszawie

organ właściwy w odniesieniu do funkcjonariuszy zwolnionych ze Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego,

Dyrektor Biura Emerytalnego Służby Więziennej

organ właściwy w odniesieniu do funkcjonariuszy zwolnionych ze Służby Więziennej,

Dyrektor Zakładu Emerytalno

Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - organ właściwy w odniesieniu do funkcjonariuszy zwolnionych z pozostałych służb mundurowych

ZUS zadania

- ustala uprawnienia

- wypłaca świadczenia

- wydaje orzeczenia

- pobiera i rozlicza składkę na ubezpieczenie zdrowotne

Ubezpieczenie społeczne jako instytucja prawna

-zbiorowa przezorność

-zasada solidarności wspólnoty

cechy składki na ub społ

przymusowość

celowość

odpłatnoś

gwarancja ubezpieczeniowa

Fundusz Ubezpieczeń Społecznych

państwowy fundusz celowy, wypłacalność świadczeń

ubezpieczenie emerytalne

pracownik 9,76

pracodawca 9,76

19,52

ubezpieczenie rentowe

pracownik 1,5

pracodawca 6,5

8

ubezpieczenie chorobowe

pracownik 2,45

pracodawca -

1,67

ubezpieczenia które płaci pracodawca

Fundusz Pracy (1,0%), Fundusz Solidarnościowy (1,45%) oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (0,1%)

Podstawa wymiaru skłądek nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w danym roku

ubezpieczenie wypadkowe

pracownik -

pracodawca 0,67-3,33

fUNDUSZ REZERWY DEMOGRAFICZNEJ

Głównym celem utworzenia Funduszu było zwiększenie bezpieczeństwa wypłacalności świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego i łagodzenie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa - pełni rolę funduszu rezerwowego dla funduszu emerytalnego wyodrębnionego w FUS.

wskaźnik pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnyc pozwala na obiektywną ocenę utrzymania zdolności funduszu do wypłaty świadczeń

Wyzwania natury demograficznej

Spadek liczby ludności

Wydłużanie oczekiwanej długości życia

Mała liczba urodzeń i niski współczynnik dzietności

Zmiana struktury wiekowej społeczeństwa

Współczynnik feminizacji

służy do przedstawienia struktury płci, czyli liczby kobiet przypadającej na 100 mężczyzn

Współczynnik maskulinizacji,

wyraża liczbę mężczyzn w przeliczeniu na 100 kobiet

Konsekwencje zmian demograficznych

Wzrost wydatków na emerytury

Wzrost wydatków w zakresie wsparcia osób niesamodzielnych

Konieczność wsparcia opiekunów seniorów

Możliwe niedobory na rynku pracy

Potrzeba wprowadzania zmian w infrastrukturze

Emerytury

Rośnie liczba osób pobierających emeryturę (w 2022 roku przekroczyła 6 mln)

Wydłuża się okres pobierania świadczenia (długość życia, wczesne przechodzenie na emeryturę)

60% przechodzi na emeryturę zaraz po ukończeniu wieku emerytalnego, kolejne 25% w ciągu 11 miesięcy (Uścińska, 2021 na podstawie danych ZUS)

Opieka długoterminowa

Kluczowym, wymagającym pilnego rozwiązania problemem stanowiącym punkt wyjścia do uregulowania wsparcia dla tej - wciąż większej - zbiorowości, jest wypracowanie nowego, zintegrowanego, jednolitego systemu orzekania o niepełnosprawności i niesamodzielności. Jest to zarówno warunek niezbędny do prowadzenia efektywnej polityki wsparcia tej kategorii osób i ich opiekunów oraz właściwego adresowania świadczeń, jak i do gospodarowania finansami publicznymi przeznaczanymi na niwelowanie skutków zaistnienia tego ryzyka

Zjawisko tzw. podwójnego starzenia

przybywa seniorów, ale również zwiększa się wśród nich udział osób 80+

Osoby w takim wieku często wymagają wsparcia

Zmiany na rynku pracy

atrudnianie cudzoziemców - w ostatnich kilkunastu latach z kraju emigracyjnego Polska zmieniła się w kraj przyjmujący imigrantów zarobkowych - korzyści i obawy, wyzwania

Nowe formy pracy (umowy cywilnoprawne, praca na platformach internetowych)

Potrzeba edukacji w zakresie systemu zabezpieczenia społecznego (w szczególności emerytur)

Powiązanie faktu legalnej pracy i opłacania składek z wysokością świadczenia emerytalnego

Świadomość korzyści wynikających z dłuższej pracy

Znajomość możliwość dobrowolnych możliwości oszczędzania na emeryturę (PPK, PPE, IKE, IKZE, OIPE)

Odpowiedzialność za własną przyszłość

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

odpowiedzialny za obsługę systemu ubezpieczeń społecznych osób zatrudnionych oraz prowadzących działalność gospodarczą, a także innych grup z mocy prawa podlegających ubezpieczeniom społecznym

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

realizuje przepisy ubezpieczenia społecznego rolników i osób z nimi współpracujących

Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji

realizuje prawa do zaopatrzenia społecznego funkcjonariuszy służb mundurowych (m.in. funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej)

Wojskowe Biura Emerytalne

realizują zadania z obszaru zaopatrzenia społecznego żołnierzy i ich rodzin

Biuro Emerytalne Służby Więziennej

przeznaczone do obsługi funkcjonariuszy SW i ich rodzin

stary system emerytalny

system zdefiniowanego świadczenia

dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949

nowy system emerytalny

system zdefiniowanej składki

dla urodoznych po 31 grudnia 1948

wiek emerytalny

Kobiety - 60 lat

Mężczyźni - 65 lat

okresy składkowe

okresy ubezpieczenia,

okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne

okresy nieskładkowe

kresy pobierania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów.

sposób wyliczania emerytury w starym systemie

kwota bazowa (od której obliczana jest część socjalna)

podstawa wymiaru emerytury

staż ubezpieczenia

część socjalna

24% KWOTY BAZOWEJ

kwota bazowa

100% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym

część stażowa

część emerytury która wynika ze stażu pracy i obliczonej podstawy wymiaru

podstawa wymiaru emerytury

-zarobki z 10 kolejnych lat kalendarzowych, które osoba wybiera z ostatnich 20 lat kalendarzowych przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę, lub

-zarobki z 20 lat kalendarzowych, które osoba wybiera z całego okresu, kiedy była objęta ubezpieczeniami (społecznymi lub emerytalno-rentowym)

podsystemy w nowym systemie emerytalnym

powszechny sytstem emerytalny (FUS + OFE)

dobrowolny kapitałowy system emerytalny

ofe skrót

otwarte fundusze emerytalne

Suwak bezpieczeństwa

(w miarę zbliżania się do wieku emerytalnego środki z OFE są stopniowo przekazywane na subkonto w ZUS - zmniejszenie tzw. ryzyka złej daty), oznacza to, że w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego wszystkie środki zgromadzone w OFE znajdują się już na subkoncie w ZUS

Średnie dalsze trwanie życia

przewidywana liczba miesięcy, przez którą osoba będzie pobierać emeryturę

wskaźnik waloryzacji wysokości emerytur

średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym

fundusz rezerwy demograficznej

zwiększenie bezpieczeństwa wypłacalności świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego i łagodzenie problemów związanych ze starzeniem się społeczeństwa - pełni rolę funduszu rezerwowego dla funduszu emerytalnego wyodrębnionego w FUS.

TRZYNASTKA

przysługuje wszystkim osobom, które na dzień 31 marca roku mają prawo emerytury, renty lub innych świadczeń wskazanych w ustawie

CZTERNASTKA

Prawo do pełnej „czternastki" mają osoby, których świadczenia emerytalno-rentowe nie przekraczają określonego progu dochodowego - obecnie jest to 2900 zł brutto

Po przekroczeniu progu następuje mechanizm ,,złotówka za złotówkę" (jednak świadczenie nie może być niższe niż 50 zł).

urlop rodzicielski wymiar

41 za jedno dziecko

63 za 2+

wynagrodzenie chorobowe

-finansuje pracodawca 33 dni/14 dni (>50lat)

-80/100%

-okres wyczekiwania 30 dni

zasiłek chorobowy

-finansuje pracodawca od 34 dnia/15 dnia (>50lat)

-80/100%

-okres wyczekiwania 30 dni

-182/270 dni

świadczenie rehabilitacyjne

-cały wykorzystany zasiłek chorobowy, ale osoba nadal jest zdolna do pracy (po dalszej rehabilitacji np)

-90%(pierwsze 90 dni), 75%(reszta), 100% (ciąża/wypadek przy pracy)

-maksymalnie 12 miesięcy

zasiłek opiekuńczy komu przysługuje

-sprawowanie osobistej opieki nad członkiem rodziny:

*zdrowie dziecko w wieku do lat 8 (np zamkniete przedszkole)

*dziecko niepełnosprawne

*chore dziecko niepełnosprawne <18rż

*chore dziecko <14rż

*inny członek rodziny

zasiłek opiekuńczy wymiar

60 dni: zdrowe dziecko <8 + chore <14

14 dni: chory członek rodziny

30 dni: chore dziecko niepełnosprawne

dodatkowy zasiłek opiekuńczy

-maksymalmie 8 tygodni (56 dni)

-opieka nad nowo narodzonym dzieckiem dla ojca/innego członka rodziny

-nie jest wliczant do limitu 60 dni i 14 dni zasiłku opiekuńczego

imprementacja dyrektywy rodzicielskiej i dyrektywy work life balance

- urlop rodzicielski + 9 tygodni

- elastyczna organizacja pracy dla rodziców dzieci <8

-zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

-urlop opiekunczy

zwolnienie od pracy z powodu siły wyższej

2 dni (16 godzin)

urlop opiekuńczy

5 dni, bezpłatny

zasiłek macierzyński wymiar za jedno dziecko

20 tygodni