Abstract motief
een motief wat niet letterlijk in het verhaal voor komt. Voorbeelden - angst, eenzaamheid of dood. Kunnen afgeleid worden van concrete motieven.
Analyse
Systematisch onderzoek van verhaalelementen
Beeldspraak
Figuurlijk taalgebruik, waar een beeld wordt gebruikt om iets duidelijk te maken.
Belevend ik
Ik-persoon die verteld over de gebeurtenissen, terwijl hij die meemaakt
Bijfiguur
Personage dat in een verhaal een rol vervult die onder de hoofdpersonage staat.
Chronologie
tijdvolgorde
concreet motief
een motief wat letterlijk in het verhaal voor komt. Bijvoorbeeld een voorwerp.
conflict
er gebeurt iets wat het evenwicht verstoort
conflict model
Model waarmee de ontwikkeling van een personage in vier fasen beschreven kan worden: Evenwicht, conflict of motorisch moment, ontwikkeling, oplossing.
Diepere laag
de betekenislaag van een verhaal
evenwicht
alles is normaal
fabel
Het verhaal is geschreven in de chronologische volgorden waarin de gebeurtenissen hebben plaatsgevonden.
Fictie
Verzamelnaam voor alle verzonnen teksten. proza (verhalen), poëzie (gedichten) en drama (toneel).
flashback
tijdsprong achteruit. uitgebreide beschrijving van een gebeurtenis die eerder heeft plaatsgevonden.
flashfoward
tijdsprong vooruit. uitgebreide beschrijving van een gebeurtenis die nog moet plaatsvinden.
hoofdpersonage
belangrijkste personage in een verhaal, maakt een ontwikkeling door.
Interpretatie
Antwoord op de vraag waar de tekst nog meer over gaat.
Karikatuur
een type van wie bepaalde kenmerken sterk overdreven worden.
Lectuur
ander woord voor Genreliteratuur
Literaliteit
De mate waarin een verhaal literair is, originaliteit, onvoorspelbaar, stijl, diepere laag, etc.
literatuur
Verzamelnaam voor alle soorten fictionele teksten die een diepere laag hebben. (proza, poëzie, drama).
Motief
een verhaalelement dat de lezer op het spoor zet van de diepere betekenis van het verhaal
motorisch moment
ander woord voor conflict
Novelle
Een relatief kort maar boek vullend verhaal.
Onderwerp
gebeurtenissen die worden beschreven in het verhaal. (waar gaat dit verhaal over?)
Ontwikkeling
Hoofdpersonage moet problemen oplossen en tegenslagen doorkomen, waardoor hij zich dus ontwikkeld.
oplossing
Nieuw evenwicht
Personage
alle personages die in een verhaal voorkomen.
Perspectief
gezichtspunt. het punt waaruit je naar iets kijkt.
Auctoriaal perspectief
alwetende verteller
Hij/zij perspectief
ander woord voor personaal perspectief
Ik perspectief
verteld vanuit een ik-vorm
onbetrouwbaar perspectief
de dingen die in het verhaal worden verteld zijn vertekend of onjuist
Personaal perspectief
Perspectief ligt bij 1 persoon, verteld in de hij/zij vorm.
Wisselend perspectief
verschillende ik- personages die het verhaal vertellen
Plot
gemanipuleerde tijdvolgorde.
Proloog
Korte tekst voorafgaand van een verhaal, vaak inclusief een flashfoward.
Proza
verzamelnaam van alle teksten die bestaan uit gewone, doorlopende zinnen. (verhalen, novellen en romans)
Roman
lang, boek vullend verhaal.
stijl
de manier waarop het verhaal is verwoord, de taal die de schrijven gebruikt.
stijlfiguur
een middel om dat wat je wilt zeggen, treffender of mooier uit te drukken.
Sujet
ander woord voor plot.
symbool
voorwerp, kleur, getal of dier met een min of meer vaststaande betekenis.
tegenspeler
bijfiguur die tegenover de hoofdpersonage staat.
terugwijzing
tijdsprong achteruit, een korte verwijzing naar een gebeurtenis die eerder heeft plaatsgevonden.
thema
betekenis van de beschreven gebeurtenissen. (waar gaat dit verhaal nog meer over)
Historische tijd
het tijdstip of der periode waarin een verhaal zich afspeeld.
vertelde tijd
de duur van de periode die in een verhaal wordt beschreven.
tijdsprong
een sprong vooruit of achteruit in de tijd, gezien vanuit het vertelheden.
titelverklaring
uitleg van de betekenis van de titel in samenhang met het verhaal
triviaalliteratuur
ander woord voor genreliteratuur
type
bijfiguur die nauwelijks word uitgewerkt. Zijn rol in het verhaal is belangrijker dan zijn persoonlijkheid.
vertelheden
het ‘nu’ in een verhaal.
vooruitwijzing
tijdsprong vooruit, een korte verwijzing naar een gebeurtenis die nog moet plaatsvinden.
Adel
de edelen, ook ridders
arturroman
Romans die over de ridders van koning Arthur gaan
berouw
spijt
boete doen
straf ondergaan
christendom
mensen die geloven in dat het leven op aarde een voorbereiding is op het leven na de dood.
deugd
goede eigenschap die blijkt uit je gedrag.
duivel
de christenen geloven dat de duivel er is om ze te verleiden om zonden te begaan.
Eercultuur
collectieve moraal, gedeelde opvattingen over wat goed en slecht is
exempel
kortere verhalen over goed en kwaad
geestelijke literatuur
verzamelnaam voor de middeleeuwse genres waarin het christelijke geloof een belangrijke rol speelde.
geestelijkheid
verzamelnaam voor mensen die werkte voor de kerk
gepaard rijm
rijmvorm waarbij twee opeenvolgende regels op elkaar rijmen.
gewetenscultuur
Cultuur waarin de individuele opvattingen over wat goed en slecht is belangrijker zijn dan de opvattingen van de groep
heiligenleven
verhalen waarin het leven van heiligen werd beschreven.
hoofsheid
hoffelijk, beleefd
karelroman
ridderromans die gaan over karel de grote
leenheer
Van adel, macht gebaseerd op grondbezit.
Leenman
ridders die leenmannen waren hadden een stuk grond in leen.
Marialegende
een soort exempelen, maar dan staat maria centraal
Collectieve Moralen
Gedeelde opvatting van over wat goed of slecht is. In een groep
Moraal
Opvatting over wat goed of slecht is
Queestestuctuur
Letterlijk, zoektocht. Een roman die gaat over een (zoek)tocht
Ridder
Paard berijder en zijn in krijgsdients
Ridderroman
literaire genre uit de middeleeuwen
schande
tegenovergestelde van eer
standenmaatschappij
samenleven die hiërarchisch (in verschillende rangen) is geordend.
vazal
ander woord voor ridder
Zonde
Het overtreden van een regel van de kerk.