Samenvatting filosofie Fundamentele wijsbegeerte

Flashcards gebaseerd op de samenvatting van Fundamentele Wijsbegeerte (Katholieke Universiteit Leuven)

Aristoteles: Verlangen naar wijsheid

Het idee dat alle mensen van nature naar wijsheid verlangen.

Filosofen (als Party-Poopers)

Het in vraag stellen van alles en zich ergeren aan banaliteiten.

Methodologie van filosofen

Het gebruik van eigen intuïties en conceptuele analyse.

Filosofie als ‘conceptual engineering’

Het ontrafelen van concepten die we in het leven te achteloos gebruiken.

Gedachte-experiment

Een instrument van de verbeelding om nieuwe informatie te verkrijgen zonder empirische data.

Fysicalisten/materialisten

Een metafysische positie die stelt dat mentale toestanden gewoon hersentoestanden zijn.

Dualisten

Een metafysische positie die stelt dat mentale toestanden zijn opgebouwd uit geestesspul en niet uit fysisch spul.

Logica

Het uitleggen wat het betekent om deugdelijk te redeneren en te argumenteren.

Drogredenen

Een redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt.

Epistemologie of kennisleer

Het zich buigen over de aard, de structuur en de mogelijkheid van onze kennis.

Normatieve universum

De verzameling van rechten, plichten, aanbevelingen, geboden en verboden.

Algemene wetenschapsfilosofie

Houdt zich bezig met fundamentele filosofische kwesties die in verband staan met de wetenschap.

Toegepaste wetenschapsfilosofie

Houdt zich bezig met filosofische vragen met betrekking tot specifieke wetenschappen.

Eerste naturalisten

De natuur willen begrijpen vanuit zijn eigen natuur en principes.

Teleologie

Het verklaart en beschrijft fenomenen aan de hand van hun doelgerichtheid en doelmatigheid.

Doeloorzaak

Een oorzaak die dienstdoet als doel.

Traagheidswet van Galilei

Iedere verandering is een kracht die van buitenaf inwerkt op het lichaam.

Appetitieve ziel

De Ziel staat in voor de basale levensfuncties, zoals ademen en ontlasten.

Rationele ziel

Uniek voor de mens, stuurt ons denken aan.

Inwendige natuurlijke doelen

Synoniem voor ‘essentieel’.

Uitwendige natuurlijke doelen

Synoniem voor ‘bijkomstig’ of ‘toevallig’.

Kant’s antinomie

Tegenstrijdigheid tussen 2 oordelen die beide waar zijn.

Charles Darwin

Organismen en fossielen inventariseren en op zoek gaan naar een verklaring voor biodiversiteit.

Transmutationisme

Verschillende soorten van planten en organismen zijn niet het resultaat van goddelijk boetseerwerk, maar van lange afstammingen met wijziging.

Schaarste en reproductief overschot

Door schaarste van bv. voedsel en plaats, zullen niet alle organismen hun kunnen voortplanten.

Variatie

Sommige organismen kunnen beter om met de omstandigheden waarin ze zich bevinden, variaties bepalen of organismen hun kunnen voortplanten of niet.

Variatie is deels erfelijk

We kunnen aannemen dat de eigenschappen die door ouders zijn aangepast voor hun omgeving, doorgegeven worden aan de volgende generatie.

Adaptaties

Een eigenschap van een organismen die in een bepaalde omgeving ervoor zorgt dat er een groter aantal levensvatbare nakomelingen zullen voortgebracht worden.

Natuurlijke theologie

Het verzoenen van christelijke denken en de moderne natuurwetenschappen.

The argument from design

De doelgerichtheid van de levende natuur is bewijs voor het bestaan van God.

Rudiment

Een niet alleen nutteloos maar ook schadelijk is.

Functie van een orgaan

De verzameling van effecten die ervoor zorgen dat het orgaan bestaat.

Materiële dingen

Heeft 3 dimensies, neemt een volume in.

Het geestelijke

Is ondeelbaar en niet-ruimtelijk.

Dualisten

Fysiek heeft invloed op het mentale.

Mentale eigenschappen

Alleen voor onszelf direct toegankelijk.

Fysieke eigenschappen

Alleen voor al het publiek toegankelijk.

Probleem van andere geesten

Alleen onrechtstreeks via woorden.

Materialisme

Geest & lichaam zijn identiek, wij zijn ons brein, ‘een verlichte machine’.

Fysicalisme

Alles is fysisch spul.

Eliminativistisch fysicalisme

Mentale fenomenen bestaan niet.

Reductionistisch fysicalisme

Mentale fenomenen bestaan wel, komen overeen met de hersenactiviteiten.

Antieke filosoof

De werkelijkheid is een kosmos (orde).

Iets dat sommigen vrezen van de dood

Er is een onaangenaam voortbestaan dat wacht.

Iets dat Epicurus zegt

Dingen en gebeurtenissen zijn op zichzelf nooit goed of slecht, maar alleen goed of slecht voor iemand.

Iets waarvan wij het niet erg vinden

Niet-bestaan wordt intuitief niet gezien als iets slechts.

De dood is bij ons taboe geworden

In onze cultuur worden de doden verborgen of weggestopt, stervenden worden ook niet meer thuis opgevangen maar moeten naar instellingen.

Een stervensproces heeft verschillende fasen

Ongeloof volgt woede, dan begint men te onderhandelen, dan komt de neerslachtigheid en uiteindelijk de aanvaarding.

Een vraag dat men stelt over de dood

Het fysische lijden dat met sterven gepaard gaat

Theodicee-schrijvers

Wat vanuit menselijk perspectief → zinloos lijden, is vanuit een breder perspectief veel minder zinloos!

Omdat wij

De vraag stellen naar de zin van het lijden, wordt het zinloze lijden een verdubbeld lijden!

Mens-zijn = zijn-tot-de-dood

Sterfelijkheid geeft betekenis aan het leven.

De positieve definitie

Je gaat op zoek naar een of meerdere kenmerken die eigen zijn aan alle disciplines of kennisdomeinen die bekendstaan als wetenschappen.

De negatieve manier

Je gaat opzoek naar datgene dat de wetenschap onderscheid van de niet-wetenschap.

Het demarcatieprobleem

Afbakening of grenslijn/onderscheid tssn wetenschap en nt-wetenschap.

Karl Popper

Een theorie is wetenschappelijk als ze te falsifiëren is.

Corroboratie

Versterking.

Paradigma

Breed pakket van observaties, normen, methoden,… in een bepaald periode.

incommensurabiliteit

Twee paradigma’s kun je bijna niet met elkaar vergelijken, ze hebben weinig of geen gemeenschappelijke problemen of theoretische deugden die uiteenlopen tussen paradigma’s.

Theoretische deugden

Kwaliteiten die we belangrijk achten bij wet. theorieën, zoals eenvoud en verklaringkracht.

ID’ers

Niet ontstaan door steeds kleine aanpassingen aan het oude.

Er bestaat geen wetenschappelijke waarheid

Elk paradigma bepaalt wat goed is.

Een belangrijk doel van de wetenschap

De systematischheid exploreren, door de geëxploreerde werkelijkheid te verklaren en door bepaalde voorspellingen te doen die niet al te voor de hand liggend zijn.

Wetten

Uitzonderingsloze generaliseringen die noodzakelijk waar zijn.

Deductie

Als je ware voorwaarden hebt en het argument geldig is, krijg je correcte conclusies → cunclusies zijn triviaal (=wat je al wist)).

We observeren geen oorzaken, we observeren de verandering van een ding dat volgt op de verandering van een ander ding

Hume

Het probleem van inductie

Corraltie wordt sterker, maar nog steeds geen causatie (nt zeker van).

Kuhn

Theorieën uit verschillende paradigma’s delen weinig of gen observaties.

Als je een theorie hebt die een verband legt tussen tandbederf en hartfalen, ga je observaties doen die anders zinloos zouden lijken, wat je waarneemt wordt door theorie omdat theorie je aandacht richt

Onze theorieën bepalen mee of we geïnteresseerd zijn in bepaalde zaken en minder of niet in anderen.

De onderdeterminering van de theorie

Elke theorie heeft equivalente rivalen: voor elke theorie bestaat er een alternatieve theorie die de plaats van de 1ste theorie zomaar inneemt.

Tegenfeitelijke opvattingen van causualiteit

dat C de oorzaak is van effect E als het volgende geldt: in een wereld die heel erg lijkt op onze wereld, maar verschilt door de afwezigheid van C zal E zich niet voordoen.

Intuïtief 1

Een ziekte is een ellendige toestand, in eerste plaats voor de persoon zelf.

Intuïtief 2

Er is iets mis met het lichaam of de geest van de zieke persoon.

Een voorwaarde om ziek te zijn

Schade-voorwaarde

Een voorwaarde om ziek te zijn

Disfunctie-voorwaarde

Normativisten

Ziekten eigenlijk niet meer zijn dan labels voor denk- en gedragspatronen die een bepaalde samenleving vervelnd, ongepast of onaangenaam vindt.

Naturalisten

Ziekten zijn als ze samengaan met een disfunctie, die disfunctie is de oorzaak van de toestand die we problematisch vinden en behandeld kan worden.

Jerome Wakefield

Ziekte is een schadelijke disfunctie van een lichamelijke of psychologische eigenschap of orgaan.

Pluralisme

Instanties van een fenomeen hebben geen gemene deler maar wel verwantschappen: wittengenstein spreekt over familiegelijkenissen.

Eliminativisme

Spreken over het spreken over ziekte en gezondheid voortaan achterwege te laten, ze vinden dat er geen duidelijkheid bestaat over het concept van ziekte.

Medicaliseren

Overmatige bemoeienis van de geneeskunde.

Klinische iatrogenese

De schade die wordt aangericht door medische diagnoses en therapieën, is vaak groter dan de verlichting die ze bregen.

Sociale of culturele iatrogenese

De moderne gezondheidszorg ontneemt patiënten de autonomie om voor zichzelf te zorgen en om te gaan met tegenslagen in het leven, zoals pijn, belemmering en uiteindelijk de dood.

Disease mongering of ziektezaaien

De grenzen van ziekten worden verder getrokken, waardoor meer mensen in aanmerking komen voor behandeling.

Medicaliseren

Een toestand die eerder geen medische aandacht kreeg, nu met behulp van medische kennis en technologie wordt behandeld.

Pathologiseren

Een toestand die eerder niet als ziekte gezien wordt, nu wel als ziekte wordt bestempeld.

Jeremy Greene

Niet langer een noodzakelijke voorwaarde moet zijn om een toestand als ziekte te bestempelen, het risico op een afwijking, zelfs al is er geen afwijking, is al voldoende.

Rachel Cooper

Ziek-zijn is iets wat je maar beter niet overkomt, een slechte zaak.

Stigmatisering

Heeft te maken met stereotypes, in dit geval negatieve overtuigingen over een bepaalde groep patiënten.

Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

In haar facts-sheets beschouwd WHO overgewicht noch obesitas als een ziekte, maar beide toestanden wel als risicofactoren zoals diabetes en vaatziekten.

Genealogie

De ontstaansgeschiedenis van een begrip, overtuiging of theorie ontrafelen.