GESCH EX

Klassensamenleving

Een samenleving waarin je positie afhangt van geld en bezit, in tegenstelling tot de standensamenleving.

Burgerij

De rijke en machtige klasse die fabrieken en land bezit.

Proletariaat

De arme arbeidersklasse die werkt in fabrieken en geen kansen heeft.

Urbanisatie

Verstedelijking waarbij steeds meer mensen in steden gaan wonen, vaak door werk in fabrieken.

Beluiken

Dichtbevolkte arbeiderswijken met kleine, vieze huisjes en slechte hygiëne.

Romantiek

Kunststroming (1770-1850) gekenmerkt door emoties, natuur en nationalisme.

Impressionisme

Kunststroming (1860-1890) gericht op moderne kunst, gewone mensen en het gebruik van licht en kleur.

Liberalisme

Ideologie die de vrijheid van het individu en een vrije markt benadrukt.

Cijnskiesrecht

Systeem waarbij alleen mensen die genoeg belastingen betalen mogen stemmen.

Nationalisme

Beweging die vrijheid en onafhankelijkheid voor volkeren nastreeft.

Communisme

Extreem vorm van socialisme waarbij alles gemeenschappelijk is en er geen privébezit is.

Sociaaldemocratie

Vorm van socialisme die via wetten en stemmen geleidelijk verbetering nastreeft.

Sociale wetten

Wetten die zijn ontworpen om de armen te helpen, zoals betere werkomstandigheden.

Sociale Darwinisme

Idee dat in de samenleving de 'sterksten' mogen overheersen, gebaseerd op de evolutietheorie van Darwin.

Modern imperialisme

Periode (1870-1914) waarin Europese landen gebieden in Afrika veroverden.

Conferentie van Berlijn

Bijeenkomst (1884-1885) waarin Europese landen Afrika verdeelden zonder de bevolking te raadplegen.

Klasseloze maatschappij

Een sociale structuur waarin iedereen gelijk is en er geen klassen of standen zijn.

Paternalisme

Een benadering waarbij de koloniale macht alles 'voor het goede' van de bevolking beslist.

Klassenstrijd

Conflict tussen de rijken (burgerij) en de armen (proletariaat).

Klassensamenleving

Een samenleving waarin je positie afhangt van geld en bezit, in tegenstelling tot de standensamenleving.

Burgerij

De rijke en machtige klasse die fabrieken en land bezit.

Proletariaat

De arme arbeidersklasse die werkt in fabrieken en geen kansen heeft.

Urbanisatie

Verstedelijking waarbij steeds meer mensen in steden gaan wonen, vaak door werk in fabrieken.

Beluiken

Dichtbevolkte arbeiderswijken met kleine, vieze huisjes en slechte hygiëne.

Romantiek

Kunststroming (1770-1850) gekenmerkt door emoties, natuur en nationalisme.

Impressionisme

Kunststroming (1860-1890) gericht op moderne kunst, gewone mensen en het gebruik van licht en kleur.

Liberalisme

Ideologie die de vrijheid van het individu en een vrije markt benadrukt.

Cijnskiesrecht

Systeem waarbij alleen mensen die genoeg belastingen betalen mogen stemmen.

Nationalisme

Beweging die vrijheid en onafhankelijkheid voor volkeren nastreeft.

Communisme

Extreem vorm van socialisme waarbij alles gemeenschappelijk is en er geen privébezit is.

Sociaaldemocratie

Vorm van socialisme die via wetten en stemmen geleidelijk verbetering nastreeft.

Sociale wetten

Wetten die zijn ontworpen om de armen te helpen, zoals betere werkomstandigheden.

Sociale Darwinisme

Idee dat in de samenleving de 'sterksten' mogen overheersen, gebaseerd op de evolutietheorie van Darwin.

Modern imperialisme

Periode (1870-1914) waarin Europese landen gebieden in Afrika veroverden.

Conferentie van Berlijn

Bijeenkomst (1884-1885) waarin Europese landen Afrika verdeelden zonder de bevolking te raadplegen.

Klasseloze maatschappij

Een sociale structuur waarin iedereen gelijk is en er geen klassen of standen zijn.

Paternalisme

Een benadering waarbij de koloniale macht alles 'voor het goede' van de bevolking beslist.

Klassenstrijd

Conflict tussen de rijken (burgerij) en de armen (proletariaat).

Imperialisme

Het streven van een land naar machtsuitbreiding door andere gebieden te veroveren en te beheersen.

Kolonie

Een gebied dat is veroverd en bestuurd wordt door een ander land, vaak met het doel grondstoffen te winnen.

Industrialisatie

De overgang van handmatige productie naar machinale productie in fabrieken.

Kapitalisme

Een economisch systeem gebaseerd op privébezit en vrije marktwerking, waarbij winst het belangrijkste doel is.

Tweede Industriële Revolutie

Een periode van snelle technologische vooruitgang en industrialisatie na 1870, gekenmerkt door staal, elektriciteit en chemie.

Arbeidersbeweging

Een sociale beweging die opkomt voor de rechten en belangen van arbeiders, vaak via vakbonden en politieke partijen.

Feminisme

Een beweging die streeft naar gelijke rechten en kansen voor vrouwen op politiek, economisch en sociaal gebied.

Verzuiling

De verdeling van de samenleving in verschillende groepen op basis van religieuze of politieke overtuiging, elk met eigen organisaties.

Pacificatie

Het streven naar vrede en het vermijden van conflicten, vaak door middel van onderhandelingen en compromissen.

Confessionalisme

Een politieke stroming die zich baseert op religieuze waarden en normen bij het besturen van een land.

Soevereiniteit

Het recht van een staat om zelfstandig beslissingen te nemen zonder inmenging van andere landen.

Autonomie

De mate van zelfbestuur of onafhankelijkheid die een regio of groep heeft binnen een groter geheel.

Militarisme

Een ideologie die de nadruk legt op militaire kracht en bereidheid tot oorlog als middel om politieke doelen te bereiken.

Propaganda

Het verspreiden van (vaak eenzijdige of misleidende) informatie om de publieke opinie te beïnvloeden.

Loopgravenoorlog

Een vorm van oorlogvoering waarbij soldaten zich ingraven in lange, smalle geulen (loopgraven) om zich te beschermen tegen vijandelijk vuur.

Totale oorlog

Een oorlog waarbij alle middelen van een land (economisch, sociaal, militair) worden ingezet en de hele bevolking erbij betrokken is.

Inflatie

Een algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten in een economie, waardoor de koopkracht van geld afneemt.

Depressie

Een periode van ernstige economische neergang, gekenmerkt door hoge werkloosheid, faillissementen en een daling van de productie.

Klassensamenleving

Een samenleving waarin je positie afhangt van geld en bezit, in tegenstelling tot de standensamenleving.

Burgerij

De rijke en machtige klasse die fabrieken en land bezit.

Proletariaat

De arme arbeidersklasse die werkt in fabrieken en geen kansen heeft.

Urbanisatie

Verstedelijking waarbij steeds meer mensen in steden gaan wonen, vaak door werk in fabrieken.

Beluiken

Dichtbevolkte arbeiderswijken met kleine, vieze huisjes en slechte hygiëne.

Romantiek

Kunststroming (1770-1850) gekenmerkt door emoties, natuur en nationalisme.

Impressionisme

Kunststroming (1860-1890) gericht op moderne kunst, gewone mensen en het gebruik van licht en kleur.

Liberalisme

Ideologie die de vrijheid van het individu en een vrije markt benadrukt.

Cijnskiesrecht

Systeem waarbij alleen mensen die genoeg belastingen betalen mogen stemmen.

Nationalisme

Beweging die vrijheid en onafhankelijkheid voor volkeren nastreeft.

Communisme

Extreem vorm van socialisme waarbij alles gemeenschappelijk is en er geen privébezit is.

Sociaaldemocratie

Vorm van socialisme die via wetten en stemmen geleidelijk verbetering nastreeft.

Sociale wetten

Wetten die zijn ontworpen om de armen te helpen, zoals betere werkomstandigheden.

Sociale Darwinisme

Idee dat in de samenleving de 'sterksten' mogen overheersen, gebaseerd op de evolutietheorie van Darwin.

Modern imperialisme

Periode (1870-1914) waarin Europese landen gebieden in Afrika veroverden.

Conferentie van Berlijn

Bijeenkomst (1884-1885) waarin Europese landen Afrika verdeelden zonder de bevolking te raadplegen.

Klasseloze maatschappij

Een sociale structuur waarin iedereen gelijk is en er geen klassen of standen zijn.

Paternalisme

Een benadering waarbij de koloniale macht alles 'voor het goede' van de bevolking beslist.

Klassenstrijd

Conflict tussen de rijken (burgerij) en de armen (proletariaat).

Imperialisme

Het streven van een land naar machtsuitbreiding door andere gebieden te veroveren en te beheersen.

Kolonie

Een gebied dat is veroverd en bestuurd wordt door een ander land, vaak met het doel grondstoffen te winnen.

Industrialisatie

De overgang van handmatige productie naar machinale productie in fabrieken.

Kapitalisme

Een economisch systeem gebaseerd op privébezit en vrije marktwerking, waarbij winst het belangrijkste doel is.

Tweede Industriële Revolutie

Een periode van snelle technologische vooruitgang en industrialisatie na 1870, gekenmerkt door staal, elektriciteit en chemie.

Arbeidersbeweging

Een sociale beweging die opkomt voor de rechten en belangen van arbeiders, vaak via vakbonden en politieke partijen.

Feminisme

Een beweging die streeft naar gelijke rechten en kansen voor vrouwen op politiek, economisch en sociaal gebied.

Verzuiling

De verdeling van de samenleving in verschillende groepen op basis van religieuze of politieke overtuiging, elk met eigen organisaties.

Pacificatie

Het streven naar vrede en het vermijden van conflicten, vaak door middel van onderhandelingen en compromissen.

Confessionalisme

Een politieke stroming die zich baseert op religieuze waarden en normen bij het besturen van een land.

Soevereiniteit

Het recht van een staat om zelfstandig beslissingen te nemen zonder inmenging van andere landen.

Autonomie

De mate van zelfbestuur of onafhankelijkheid die een regio of groep heeft binnen een groter geheel.

Militarisme

Een ideologie die de nadruk legt op militaire kracht en bereidheid tot oorlog als middel om politieke doelen te bereiken.

Propaganda

Het verspreiden van (vaak eenzijdige of misleidende) informatie om de publieke opinie te beïnvloeden.

Loopgravenoorlog

Een vorm van oorlogvoering waarbij soldaten zich ingraven in lange, smalle geulen (loopgraven) om zich te beschermen tegen vijandelijk vuur.

Totale oorlog

Een oorlog waarbij alle middelen van een land (economisch, sociaal, militair) worden ingezet en de hele bevolking erbij betrokken is.

Inflatie

Een algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten in een economie, waardoor de koopkracht van geld afneemt.

Depressie

Een periode van ernstige economische neergang, gekenmerkt door hoge werkloosheid, faillissementen en een daling van de productie.

Federalisme

Politiek systeem waarbij de macht verdeeld is over verschillende regio's of deelstaten, met een centrale overheid die bepaalde bevoegdheden behoudt.

Culturele uitwisseling

Het proces waarbij verschillende culturen zich vermengen en wederzijds beïnvloeden.

Staatssocialisme

Een systeem waarbij de regering controle heeft over de belangrijkste productiemiddelen en de economie centraal plant.

Vrijheid van meningsuiting

Het recht om je eigen mening te uiten zonder angst voor censuur of straf.

Vakbonden

Organisaties die de belangen van werknemers verdedigen en streven naar betere arbeidsvoorwaarden.