Bohaterowie literaccy

Wzór fiszki Term-imę Defition: opis bohatera, z jakimi innymi bohaterami się spotkał, co przeżył itd Od - motywy/filozofie/cechy bohatera

Lichwiarka

Lichwiarka

Bohaterka „Zbrodni i kary", stara, skąpa i znienawidzona przez wszystkich kobieta, która wykorzystuje biednych aby się wzbogacić na ich własnościach, które jej dają w zastaw za małą sumę. Wykorzystuje swoją przyrodnią, młodszą siostrę (Lizawietę), która jest ciężarna. Cały swój majątek zamiast spisać siostrze, która go potrzebuje spisała na kościół.

-motyw skąpca

-ktoś znienawidzony przez wszystkich

Porfiry Pietrowicz

sędzia śledczy, prowadzący sprawę podwójnego zabójstwa w Petersburgu w powieści „Zbrodnia i kara". Jest utalentowanym policjantem co pozwala mu odkryć, że Rodion Raskolnikow jest mordercą po przeczytaniu jego artykułu do gazety studenckiej o filozofii Raskolnikowa.

-mądry

-uważny

-pilnuje porządku

Rodion Raskolnikow

Bohater powieści realistycznej „Zbrodnia i Kara", były student mieszkający w Petersburgu z utrzymania siostry i matki. Pragnąc sobie uświadomić że należy do elity, jednocześnie przekonując się że działa po prostu wedle filozofii prostego rachunku i robi dobry uczynek zabija Lichwiarkę i jej siostrę po czym ucieka chowający dorobek kobiety. Popada w obłęd, myśli że wszyscy wiedzą że to on zabił i zaraz po niego przyjdą. Na końcu powieści pod wpływem soni zmienia się (zmartwychwstaje niczym Łazarz)

-Kieruje się w życiu swoją filozofią według której ludzie dzielą się na dwie grupy, wszy ludzkie i elitę.

-motyw zbrodni, zmiany wewnętrznej bohatera, zbrodni i kary

Sonia Marmieładowa

córka Siemona(pijaka), która pomimo prostytuowania się pozostaje czysta. Symbolizuje wiarę w powieści „Zbrodnia i kara". Pomaga Rodionowi, do którego zapalała uczuciem miłości caritas, zrozumieć że tylko bóg ma moc decydowania kto powinien zginąć, a kto przeżyć.

-kobieta upadła

Prometeusz

Tytan, syn Gai, który ulepił pierwszych ludzi z gliny pomieszanej ze łzami. Widząc, że żyją w przerażeniu wykradł iskrę z Olimpu i dał ludziom ogień. Zeus był wściekły i ukarał ludzi zsyłając Pandorę, a Prometeusz został skazany na okrutną mękę. Łańcuchami przykuto go do Kaukazu i codziennie przylatywał orzeł i szarpał jego wątrobę, która na następny dzień się regenerowała.

-symbol buntownika

-bohater antyczny

Odyseusz

Jeden z greckich królów oblegających Troję. Wymyślił konia trojańskiego dzięki któremu Grecy zdobyli Troję. Przez konflikt z Posejdonem jego powrót do domu trwał kolejne 10 lat. Po drodze przechytrzył Polifema i Kirke, przeżył z załogą przepłyniecie między syrenami oraz ośmioletni pobyt u zakochanej w nim Kalipso na jej wyspie. Ostatecznie jednak udaje mu się wrócić do ukochanej Penelopy i tam wygrywa walkę z jej zalotnikami.

-pomysłowość

-dążenie do celu

-pochwała rodzinnego domu do którego chce wrócić

-wędrowiec

Orfeusz

Orfeusz był najlepszym poetą i śpiewakiem ludzkości. Kiedy jego żona zmarła ukąszona przez węża Orfeusz zszedł po nią do Hadesu. Swoją muzyką przekupił Charona, Cerberami samego Hadesa. Mógł zabrać Eurydykę na powierzchnię pod warunkiem że nie odwróci się za siebie aż do wyjścia z podziemi. Złamał jednak ten warunek i stracił ukochaną na zawsze.

-miłość której nawet smierć nie może pokonać

-poeta

-lojalny

Herakles

Syn Zeusa i śmiertelniczki, którego Hera nienawidziła. Nasłała ona do jego kołyski dwa węże, które udusił, a później na niego samego gniew tak wielki że zabił swoją żonę i dzieci. Za karę dostał 12 prac. Kiedy je wykonał ożenił się znowu. Jego druga żona przez podstęp dała mu zatrutą koszule, która zaczęła się na nim palić. Zdruzgotana kobieta popełnia samobójstwo, a Herakles zostaje uczynionym nieśmiertelnym przez bogów olimpijskich. Godzi się w końcu z Herą.

-wytrwały

-siła duchowa

-silny

-półbóg

Jazon

Konkurent do władzy. Zostaje wysłany po złote runo, które dobywa dzięki Medei. Wraca z nią do ojczyzny gdzie przez jej działania musi uciekać do Koryntu. Tam zakochuje się w innej kobiecie i zostawia Medeę.

Medea

Córka króla Kolchidy. Pomaga Jazonowi spełnić warunek swojego ojca, który stoi na przeszkodzie w spełnieniu jego misji. Zabija nawet własnego brata, aby umożliwić Jazonowi ucieczkę ze złotym runem. Kiedy dociera z Jazonem do ojczyzny okazuje się, że jego stryj nadal odmawia mu władzy. Doprowadza do jego śmierci przez co muszą uciekać do Koryntu. Tam traci Jazona, który odchodzi do innej kobiety. Ze smutku zabija jego rodzinę.

-kobieta fatalna (jedna z pierwszych)

-czarodziejka

-mściwa

Dedal

Największy wynalazca w starożytnej Grecji. Zabił własnego ucznia w obawie, że ten staje się lepszy od niego i z zazdrości o jego potencjał. Zatrudnił go później król Krety, Minos, zbudował dla niego m.in.: labirynt dla minotaura. Kiedy chciał do Aten wrócić, Minos uwięził go i jego syna na wyspie. Dedal buduje skrzydła dla siebie i Ikara i uciekają z wyspy. Przeżywa lot.

-symbol mądrości, przezorności i pragmatyzmu

-symbol dojrzałości

-wynalazca

Ikar

Przeciwieństwo swojego ojca Dedala. Ignoruje jego rozważne rady i chce podlecieć jak najbliżej słońca, przez co wosk w jego skrzydłach się roztapia, co prowadzi do śmierci młodzieńca(runął w morza).

-symbol młodzieńczej brawury

-bohater tragiczny

-brak samoświadomości o konsekwencjach

-idealizm

Narcyz

Narcyz był myśliwym, pięknym, zapatrzonym w siebie młodzieńcem. Któregoś dnia zakochała się w nim nimfa Echo. On jednak odrzucił jej zaloty, a wtedy ona poskarżyła się bogini Artemidzie. Ta ukarała Narcyza w ten sposób, że zakochał się on sam w sobie, we własnym odbiciu aż usechł z tęsknoty.

-postawa narcyzm

-piękny ale pusty

Persefona

Córka Demeter i Zeusa. Zakochał się w niej Hades, pan podziemia. Porywa Demeter, a jej matka mści się zsyłając klęske nieurodzaju. Zeus rozkazuje Hadesowi oddać córkę ale Persefona zjadła kilka ziarenek owocu granatu w krainie umarłych, przez co związała się na zawsze w krainą podziemia. Odtąd kilka miesięcy spędza z matką(lato, wiosna) i kilka z mężem (jesień, zima).

-głupi błąd i jego konsekwencje

Syzyf

Syzyf był królem Koryntu. Uwielbiany przez bogów był zapraszany na ich uczty gdzie słuchał różnych plotek i później opowiadał je w swoim królestwie. Zeus się wkurzył i zesłał Tanatosa na Syzyfa aby zabrał go do podziemia. Syzyf jednak uwięził tanatosa. Rozgniewał tylko bardziej bogów i kiedy Ares uwolnił Tanatosa został zabrany do Hadesu. Przed śmiercią polecił żonie aby go nie pochowała-dzięki temu nie mógł wejść do świata umarłych, a jedynie błąkać się nad wodami Styksu. Syzyf uprosił Hadesa aby dał mu wrócić na moment do świata żywych aby mógł ukarać żonę za swój brak pochówku. W ten sposób znowu oszukuje bogów i ucieka przed śmiercią. Bogowie karzą go za to, miał bez końca staczać wielki głaz na stromą górę. Za każdym razem kiedy był bliski szczytu, głaz spadał.

-znak żmudnej i bezsensownej pracy (syzyfowa praca)

-pokazuje absurd życia, koniec jego jest znany od początku i nie da się go oszukać.

-mądry, pomysłowy

Eros

Bóg miłości

Tanatos

Bóg (uosobienie) śmierci

Achilles

Heros z „Illiady” Homera. Jest synem morskiej boginki i króla Tesalii. Jako dziecko został zanurzony w Styksie dzięki czemu jego ciało było odporne na rany, oprócz pięty za którą matka go trzymała przy zanurzaniu. Walczy pod Troją po stronie Greków jednak kłóci się z królem o swoją wybrankę i wycofuje się z walk. Kiedy jednak słyszy o śmierci swojego przyjaciela Patroklosa wraca do walki aby go pomścić. Pod murami miasta spotyka Hektora z którym staje do walki i zwycięża zabijając go. Ciało Hektora ciągnie przywiązane do swojego rydwanu. Dopiero po interwencji bogów oddaje ciało jego ojcu aby mogło zostać pochowane.

-wzorcowy heros→dzielny, waleczny wojownik, marzący o triumfach i sławie. Jest porywczy i pełen pychy, a czasem okrutny.

-motyw zemsty

Parys(Aleksander)

Jest księciem trojańskim, który według przepowiedni mial się on przyczynić do zniszczenia królestwa. Zostaje porzucony przez rodziców z tego powodu. Zjawia się przed nim Hermes z trzema boginiami i ma wybrać najpiękniejszą. Trafia do Troi gdzie zostaje rozpoznany. Uprowadza Helenę(była mu obiecana jako nagroda przez Afrodytę za wybranie jej jako najpiękniejszej bogini). Doprowadza tym czynem do wojny trojańskiej.

Helena

Żona króla Sparty. Uprowadził ją Parys co prowadzi do Wojny Trojańskiej.

Hektor

Trojański książę. Jest on najdzielniejszym z trojańskich wojowników, a także kochającym mężem i ojcem. Zabija Patroklosa przez co ginie z rąk Achillesa.

Agamemnom

Władca i dowódca sił greckich walczących pod Troją. Zabity przez własną żonę i jej kochanka.

-motyw władcy

-pełen pychy

-dzielny i odważny

Penelopa

Żona Odyseusza. Czeka na niego cierpliwie przez dwadzieścia lat. Wymyśla sposób aby utrzymać na dystans zalotników, obiecuje że im ustąpi jak skończy całun dla swojego teścia. Pruje go jednak co noc i przez to nigdy go nie kończy.

-symbol wierności małżeńskiej

Siewca

Bohater z przypowieści biblijnej z Nowego Testamentu. Jest metaforą Boga, który daje swoją wiedzę(ziarno) ludzkości.

4 jeźdźców apokalipsy

Według nowego testamentu mają zjawić się i zabić wszystkich ludzi.

Głód

Wojna

Zaraza

Śmierć

Noe

Bohater biblijny, jako jedyny został, ze swoją rodziną, uratowany z potopu przez Boga za jego prawość i wiarę. Buduje arkę i ratuje zwierzęta(para z każdego gatunku) i swoją rodzinę.p

Mojżesz

Bohater Księgi Wyjścia. Wyprowadza Izraelitów z Egiptu i kieruje nimi przez wieloletnią tułaczkę przez pustynię. Objawia mu się na górze Synaj Bóg i daje 10 przykazań. Mojżesz ustanowił wiarę w jednego Boga (monoteizm).

Abel

Młodszy syn Adama i Ewy. Zostaje zabity przez brata Kaina.

Ucieleśnienie niewinności i dobra.

Judasz

Bohater biblijny i jeden z dwunastu apostołów. Zdradza Jezusa za 30 srebrniaków.

Symbol zdrady

Św. Franciszek

Średniowieczny bohater. Bogaty młody człowiek, który po braniu udziału w wojnie nawraca się. Oddaje wszystko co materialne potrzebującym i zamieszkuje w szałasie za miastem. Wkrótce inni ludzie przyłączają się do niego i zaczynają chwalić Boga i pomagać potrzebującym.

Zaczął postawę (i zakon)Franciszkanizmu

Antygona

Tytułowa i tragiczna bohaterka antycznego dramatu. Jest córką Edypa i Jokasty oraz siostrzenicą Kreona. Wchodzi z nim w konflikt o pogrzebanie jednego ze swoich zmarłych braci(który dopuścił się zdrady). Kreon tego zakazuje(symbol prawa ziemskiego) ale Antygona go nie słucha ponieważ wie że jeśli nie dokona pochówku, to jej brat nie trafi do Hadesu(prawa boskie). Kreon karze ją poprzez zamurowanie w jaskini w której ta się wiesza.

Kreon

Brat Jokasty, wujek Antygony. Jest symbolem ludzkiego prawa i sprawiedliwości. Żałuje tego po tym jak Antygona ginie, a przez to jego syn popełnia samobójstwo.

Św. Aleksy

Średniowieczny bohater. Syn pobożnych rzymian, który w swoją noc poślubną ucieka od rodziny aby oddać się służbie Bogu. Później wraca do Rzymu jako żebrak. Nikt go nie rozpoznaje i umiera po 16 latach pod schodami swojego rodzinnego domu. Kiedy umiera biją dzwony.

pierwszy Asceta

Roland

Bohater pieśni. Przykład rycerza średniowiecznego

Hiob

Bohater przypowieści biblijnej ze Starego Testamentu. Był bogatym i szczęśliwym człowiekiem żyjącym według zasad boskich. Zostaje jednak poddany próbie przez Boga, który zostaje do tego wyzwany przez diabła. Traci po kolei wszystko, rodzine, majątek, w końcu nawet swoje zdrowie. Cały czas jednak zostaje przy swojej wierze w Boga i nie przestaje się modlić dziękując za to co mu zostało.

Symbol cierpienia bez winy

Kohelet

Bohater księgi biblijnej. Rozważa w niej nad sensem istnienia i dochodzi do wniosku, że żadne bogactwo nas nie uszczęśliwi bo kiedyś przeminie i należy się skupić na duchowej części życia, które jest wieczne.

Motyw przemijania (Vanitas)

Kain

Bohater Księgi Rodzaju. Brat Abla, i starszy syn Adama i Ewy. Dopuszcza się morderstwa na bracie za to, że jego ofiara Bogu się bardziej spodobała. Nie przyznaje się do zbrodni i kłamie przed Bogiem. Za zbrodnię został ukarany piętnem(Znamię Kaina)

Edyp

Tytułowy bohater antycznego dramatu Sofoklesa. Jego rodzice otrzymują przepowiednię, że zabije on ojca i poślubi matkę. Aby do tego nie dopuścić przekłuwają mu stopy i porzucają na smierć w górach. Nad chłopcem lituje się Królowa Koryntu. Edyp dowiaduje się o przepowiedni i aby do niej nie dopuścić (myśli że Królowa to jego matka) opuszcza Korynt. W drodze zabija nieznajomego, który okazuje się Lajosem(jego ojcem). W Tebach zaczyna grasować Sfinks, który zabija wszystkich którzy nie znają odpowiedzi na jego zagadkę. Edyp w śnie poznaje jej rozwiązanie i zabija Sfinksa. W nagrodę poślubia Jokastę (własną matkę) i ma z nią czworo dzieci. Bogowie zsyłają na Teby nieszczęścia, a wróżbita ujawnia prawdę. Jokasty popełnia samobójstwo, a Edyp wraz z córkami udaje się na wygnanie, wcześniej oślepiając się.

Polikarp

Dociekliwy i pobożny mędrzec. Prosi Boga o ukazanie mu śmierci i wypytuje ją czy można jej uniknąć

• podobny do Fausta

Śmierć w „Rozmowie Polikarpa ze Śmiercią”

Personifikacja i alegoria śmierci. Ukazana jest jako gnijąca kobieta z kosą. Według niej zrodziła się z jabłka, które Ewa dała Adamowi(grzech pierwotny)

Makbet

To tytułowy bohater dramatu Szekspira i generał szkockiej armii. Trzy wiedźmy przewidują mu zostanie królem co, pod namową żony, postanawia przyspieszyć. Zachodzi w nim zmiana wewnętrzna, z honorowego rycerza zmienia się w tchórzliwego zdrajcę., kiedy pozwala żonie zamordować króla i później zleca zabicie swojego najlepszego przyjaciela, który zaczął go podejrzewać o udział w zabójstwie króla. Makbet zostaje królem ale powoli traci zmysły, m.in widzi ducha swojego przyjaciela przy stole. Później zleca zabicie niewinnej żony Makdufa i jej syna( jej męża nie ma akurat w domu). Makbeta zabija Macduff i nabija jego głowę na włócznię.

• przykład negatywnej zmiany

• Nie napędza go fatum a chęć władzy

• motyw przepowiedni, szaleństwa, władzy, zdrady

• Słuchał się żony jak Karol z Pani Bovary

Lady Makbet

To żona Makbeta, tytułowego bohatera dramatu Szekspira. Kobieta pragnie władzy i jest gotowa zrobić wszystko, aby ją dostać. Dlatego też, kiedy dowiaduje się, że jej mąż dostał przepowiednię mówiącą o zostaniu królem, namawia go do morderstwa władcy. Kiedy Makbet nie jest w stanie tego zrobić w kluczowym momencie sama bierze sztylet i zabija króla Duncana. Wyrzuty sumienia wpędzają ją w obłęd i popełnia samobójstwo

• kobieta fatalna

• przypomina Balladynę

Król Duncan

To postać z „Makbeta” W. Szekspira. Duncan jest kochanym, dobrym i sprawiedliwym królem Szkocji. Darzy zaufaniem i przyjaźnią Makbeta. Ginie jednak z ręki jego żony w ich domu.

Banko

Bohater „Makbeta” W. Szekspira. Banko to szlachetny i rozsądny przyjaciel Makbeta, który w przeciwieństwie do niego nie wierzy wiedźmą i ich przepowiednie. Nie daje się rządzy władzy, pomimo przepowiedzenia mu bycia ojcem królów. Nabiera podejrzeń wobec Makbeta, a ten wysyła za nim morderców. Banko umiera chroniąc syna, któremu udaje się uciec.

Macduff

To bohater „Makbeta” W. Szekspira i szkocki lord. Kiedy jest na wyjeździe jego syn i żona zostają zamordowani przez morderców na usługach Makbeta. Makduff w zemście morduje Makbeta. Może to zrobić, ponieważ był urodzony przez cesarskie cięcie.

Hamlet

To tytułowy bohater dramatu W. Szekspira. Jest księciem duńskim i synem zmarłego króla, ukochanym Ofelii, bratankiem Klaudiusza oraz przyjacielem Horacego. Po tym jak ukazuje mu się duch ojca dowiaduje się prawdy odnośnie jego śmierci. Postanawia pomścić ojca. Udaje powolne strącenie zmysłów, aż naprawdę traci nad sobą kontrolę. Ma na celu uśmiercić swojego wuja, winnego śmierci ojca. Umiera na koniec dramatu.

• Hamlet jest pełen kontrastów, z jednej strony pragnie wymierzać sprawiedliwość, ale sam sprawiedliwy nie jest( ocenia matkę, okrutnie traktuje niczego winną Ofelię)

• Idealista

Klaudiusz

Bohater Hamleta W. Szekspira. Jest wujem Hamleta i mordercą poprzedniego króla, któremu wlał truciznę do ucha, gdy ten spał. Zrobił to, aby przejąć tron. Jest okrutny, przebiegły i pozbawiony honoru. Ginie z rąk Hamleta

Ofelia

To bohaterka „Hamleta” W. Szekspira i wrażliwa córka Poloniusza. Jest zakochana w Hamlecie, ten jednak zabija jej ojca, co powoduje u niej rozerwanie wewnętrzne. Nie wie czy być po stronie ukochanego czy rodziny. Odpoczynku szuka w pieśni i naturze. Powoli traci kontakt z realnym światem aż, chcąc powiesić wianek na gałęzi, wpada do rzeki. Zamiast próbować się ratować jedynie śpiewa piosenki utrzymując się na powierzchni aż tonie i umiera.

Poloniusz

Bohater „Hamleta” W. Szekspira i marszałek dworu duńskiego. Jest ojcem Ofelii i Laertesa. Gorliwie usługuje Klaudiuszowi. Zostaje zabity przez Makbeta, kiedy podsłuchuje rozmowę między nim, a jego matką.

Alerted

To bohater „Hamleta” W. Szekspira i brat Ofelii oraz syn Poloniusza. Kochał swoją siostrę i pragnął ją pomścić poprzez zabicie Hamleta. Przegrywa pojedynek z księciem i umiera.

Gertruda

To bohaterka „Hamleta” W. Szekspira i matka tytułowego bohater oraz królowa Danii. Nieświadoma wychodzi za mordercę swojego pierwszego męża. Umiera po wypiciu trucizny przeznaczonej dla Hamleta

Horacy

To bohater „Hamleta” W. Szekspira i lojalny oraz uczciwy przyjaciel tytułowego bohatera.

Harpagon

To bohater „Skąpca” Moliera. Jest paryskim mieszczaninem z dużym majątkiem zarobionym na lichwie. Ma dwójkę dzieci, ale ważniejsze od nich są jego potrzeby i bogactwa. Udowadnia to postanawiając poślubić ukochaną swojego syna i ignorując prośby córki o poślubienie jej wybranka, na rzecz innego, który nie rządzą posagu.

• Skąpy

• Samolubny

• Zakochany w pieniądzach

Kleant

To bohater „Skąpca” Moliera i syn Harpagona. Nie zależy mu na trzymaniu przy sobie fortuny, wydaje ją, kiedy chce czym złości ojca. Kleant jest zakochany w Mariannie.

Eliza

To bohaterka „Skąpca” Moliera i córka Harpagona. Dla swojego ukochanego Walerego sprzeciwia się tyranii ojca.

Walery

To bohater „Skąpca” Moliera i ukochany Elizy. Jest służącym Harpagona, aż nie okazuje się zaginionym synem Anzelma

Anzelm

To bohater “Skąpca” Moliera. Ma duży majątek, ale jest przeciwieństwem charakteru Harpagona. Udowadnia to zgadzając się na poślubienie Elizy bez posagu oraz rezygnując ze ślubu, kiedy okazało się, że Walery i Marianna są jego zaginionymi dziećmi.

Strzałka

To bohater „Skąpca” Moliera i służący Kleanta. Strzałka wykrada złoto Harpagona, tym samym pomagając swojemu panu zdobyć Mariannę.

Piotr

To narrator „Żony Modnej” Krasickiego. Był szlachcicem, który dopiero co zawarł małżeństwo dla pieniędzy. Przekonał się jednak szybko, że on i jego żona pochodzą z dwóch różnych światów. Pozwala żonie na wszystko, co prowadzi do jego upadku finansowego i pożaru obejścia.

• prosty sarmata

Żona Piotra

To bohaterka „Żony modnej” Krasickiego i bogata szlachcianka z miasta. Wychodzi za Piotra z rozsądku, a nie miłości. Ma obsesję na punkcie francuskiego stylu życia i zmusza męża do zmiany jego zwyczajów i domu. Bardziej od męża obchodzą ją ozdoby i dodatki. Swoimi działaniami doprowadza do pożaru stodołu.