ontwikkelen van sociale relaties

hechting

hechting

het intieme fysieke en emotionele contact tussen ouder/verzorger en kind, dat volgens sommigen in de periode direct na de geboorte plaats dient te vinden

inprenting

gedrag dat plaatsvindt tijdens een kritieke periode en waarbij een organisme zich hecht aan het eerste bewegende object dat het ziet

contactcomfort

bij aapjes dat ze liever bij moeder die van stof gemaakt is zijn, dan bij degene die eten verschaft

vreemdesituatieprocedure van Ainsworth

een aantal in scène gezette episoden die de kracht van de hechting tussen kind en zijn moeder illustreren

veilig hechtingspatroon

hechtingsstijl waarbij kinderen zich op hun gemak lijken te voelen als hun moeder aanwezig is en, ook al raken ze van streek als de moeder de ruimte verlaat, maar haar toe gaan als ze terugkeert

angstig-vermijdend hechtingspatroon

hechtingsstijl waarbij kinderen niet de nabijheid van hun moeder opzoeken en haar lijken te mijden als ze terugkeert na afwezigheid

angstig-ambivalent hechtingspatroon

hechtingsstijl waarbij kinderen een combinatie van positieve en negatieve reacties op hun moeder vertonen als ze terugkeert na afwezigheid

gedesorganiseerd-gedesoriënteerd hechtingspatroon

hechtingsstijl waarbij kinderen inconsistent en vaak tegenstrijdig gedrag vertonen

zelfdeterminatietheorie

theorie over menselijke motivatie uitgaande van de kerngedachte dat er drie natuurlijke basisbehoeften zijn die het functioneren, het welbevinden en de groei van mensen beïnvloeden: autonomie, verbondenheid en competentie

fusiform gyrus

een gespecialiseerde hersenstructuur die geaktiveerd wordt door gelaatstrekken van baby’s

wederzijds regulatiemodel

model waarin baby’s en ouders emotionele stemmingen aan elkaar leren communiceren en daar adequaat op leren reageren

wederzijdse socialisatie

proces waarbij het gedrag van baby’s nieuwe responsen van ouders en andere verzorgers oproept en vice versa

functioneel spel

spelvorm die bestaat uit eenvoudige, zich herhalende activiteiten

constructief spel

spelvorm waarbij kinderen objecten manipuleren om iets te produceren of te bouwen

solospel

spelvorm waarbij een kind alleen speelt, ogenschijnlijk zonder anderen op te merken

parallel spel

spelvorm waarbij kinderen naast elkaar met hetzelfde materiaal spelen zonder wezenlijke interactie

toekijkend spel

spelvorm waarbij kinderen alleen maar naar het spel van anderen kijken zonder zelf mee te doen

associatief spel

spelvorm waarbij twee of meer kinderen daadwerkelijk de interactie aangaan doordat ze speelgoed of materiaal uitwisselen of lenen, hoewel ze niet hetzelfde doen

coöperatief spel

spelvorm waarbij kinderen echt met elkaar spelen (ze wisselen elkaar af, doen spelletjes of bedenken wedstrijdjes)

theory of mind

de cognitieve vaardigheid om aan jezelf en aan anderen gedachten, gevoelens, ideeën en intenties toe te schrijven en op basis daarvan te anticiperen op het gedrag van anderen

autismespectrumstoornis

een ontwikkelingsstoornis, gekenmerkt door problemen in de sociale communicatie en de aanwezigheid van beperkt, repetitief gedrag

autoritaire opvoedingsstijl

manier van opvoeden die zich kenmerkt door controlerend, streng, star en koud gedrag, vaak straffen en het eisen van strikte gehoorzaamheid van kinderen

permissieve opvoedingsstijl

manier van opvoeden die zich kenmerkt door het stellen van weinig eisen en grenzen aan kinderen en tegelijkertijd een warme en verzorgende houding

autoritatieve opvoedingsstijl

een liefdevolle en emotioneel ondersteunende manier van opvoeden, die zich enerzijds kenmerkt door het hanteren van duidelijke en consistente regels en anderzijds door het uitleggen aan kinderen waarom zij zich op een bepaalde manier moeten gedragen

onverschillige opvoedingsstijl

manier van opvoeden die zich kenmerkt door het niet of nauwelijks tonen van belangstelling voor het kind en door ongeïnteresseerd, afwijzend en emotioneel afstandelijk gedrag

cultuursensitieve houding

je beseft dat een concept in iedere cultuur divers en veranderlijk is en dat er niet alleen tussen, maar ook binnen culturen verschillen bestaan

sociale competentie

het geheel van individuele sociale vaardigheden dat individuen in staat stelt om succesvol te functioneren in sociale omgevingen

aangeleerde hulpeloosheid

kinderen die de reden van hun impopulariteit niet begrijpen, kunnen het gevoel krijgen dat ze weinig of geen invloed op hun situatie kunnen uitoefenen

dominantiehiërarchie

de rangorde waarin de relatieve sociale macht van de leden van een groep tot uiting komt

restrictieve speelstijl

een speelstijl waarbij kinderen de interacties onderbreken op het moment dat zij het gevoel hebben dat hun status gevaar loopt

verbaal pesten

slachtoffers worden uitgescholden, bedreigd of belachelijk gemaakt vanwege lichamelijke of andere eigenschappen

fysiek pesten

echte agressie waarbij kinderen kunnen worden geslagen, geduwd of op ongepaste wijze worden aangeraakt

relationeel pesten

subtielere vorm, zoals wanneer kinderen opzettelijk worden uitgesloten van sociale aktiviteiten

cyberpesten

slachtoffers worden op het internet aangevallen worden, of waarbij kwaadaardige leugens of beeldmateriaal over hen wordt verspreid, bedoeld om hun reputatie te schaden

KiVa

een preventief schoolbreed antipestprogramma dat de kracht van de groep gebruikt om de sociale veiligheid op school te versterken en pestproblemen tegen te gaan