komunikacja międzykulturowa

kultura

obejmuje wszystko co stanowi rezultat zbiorowej działalności w społeczeństwie i jednocześnie jest wyuczone

kultura narodowa

ogół wartości, wierzeń i założeń nabytych w dzieciństwie, które rozróżniają jedną grupę od drugiej. Jest głęboko zakorzeniony w historii, geografii i tradycji danego kraju

jakie są źródła różnic kulturowych?

historia, religia, położenie geograficzne (klimat, rodzaje upraw)

typologia kultur hofstede

dystans władzy, poziom indywidualizmu/kolektywizmu, poziom męskości/kobiecości, stopień unikania niepewności, dynamizm konfucjańśki

dystans władzy

poziom tolerancji wobec nierównego podziału władzy

indywidualizm

nacisk na indywidulane osiągnięcia, źródłem identyfikacji jest jednostka, USA

kolektywizm

nacisk na przynależność do grupy, źródłem identyfikacji jest grupa, Chiny, Grecja

męskość/kobiecość

stopień dominacji wartości takich jak asertywność i osiągnięcia nad okazywaniem wrażliwości i poświęcenia dla innych

męskość

ceniona jest asertywność, żyję po to by pracować, Japonia

kobiecość

ceniona jest współpraca, pracuję po to aby żyć, Szwecja

stopień unikania niepewności

zakres w jakim unika się niepewnych i ryzykownych sytuacji

mały stopień unikania niepewności

niepewność jest uznawana za naturalny element życia, im mniej przepisów tym lepiej, Holandia

duży stopień unikania niepewności

niepewność powinna być zredukowana, duża ilość przepisów, Francja, Niemcy

dynamizm konfucjański

orientacja w stosunku do czasu

orientacja krótkoterminowa

nacisk na krótkoterminowe profity, USA, Europa Zachodnia

orientacja długoterminowa

nacisk na przyszłą pozycję na rynku, kraje Azji Wschodniej

pobłażliwość

stopień kontroli pragnień i impulsów

powściągliwość

mniejszy nacisk na jakość wolnego czasu, dyscyplina, Rosja, Japonia

pobłażliwość

ważna jakość wolnego czasu, słabsza dyscyplina, USA, Argentyna

mały dystans władzy

nierówność powinna zostać ograniczona, Szwecja

duży dystans władzy

akceptacja nierówności, Francja, Japonia

klasyfikacja gestelanda

protransakcyjnosć/propartnerskość, nieceremonialność/ceremonialność, monochroniczność/polichroniczność, ekspresyjność/powściągliwość

monochroniczność/polichroniczność

postrzeganie czasu

monochroniczność

jedno zadanie na raz, czas jako linia, Szwecja, Niemcy

polichroniczność

wiele zadań w tym samym czasie, czas postrzegany elastycznie, Hiszpania, Włochy

typologia kultur Hampden-Turnera i Trompenaarsa

unniwersalizm/partykularyzm, indywidualizm/kolektywizm, wycinkowość/całościowość, równość/hierarchia, status osiągnnięty/status przypisany, wewnątrzsterowność/zewnątrzsterowność, sekwencyjność/synchroniczność

uniwersalizm

stosowanie reguł, kodeksów, prawa i generalizacje, USA, Niemcy

partykularyzm

traktowanie danego przypadku jako wyjątkowy, niezależnie od reguł, Francja, Japonia

wycinkowość

analizowanie zjawisk, redukując je do konkretów takie jak fakty, zadania, “oddzielanie człowieka od problemu”, USA

całościowość

integrowanie i konfigurowanie zjawisk w całościowe schematy, relacje, konteksty, w kulturach X obserwuje się przenikanie sfery osobistej i zawodowej, Francja

powściągliwość

przyjmowanie postawy obojętnej i beznamiętnej w relacjach

emocjonalność

okazywanie emocji ludziom, z którymi wchodzi się w interakcje,

status osiągnięty

ocenianie ludzi po ich osiągnięciach, USA, Niemcy

status przypisany

ocenianie ludzi po ich statusie, Francja, Polska

wewnątrzsterowność

kierowanie się sumieniem i wewnętrznymi przekonaniami, USA, Polska

zewnątrzsterowność

czerpanie wzorców i przekonań z otoczenia, Japonia, Szwecja

sekwencyjność

działanie szybkie w jak najkrótszym czasie, Szwecja, USA

synchroniczność

skordynowanie i synchronizacja działań, Polska, Japonia

krąg angielski

USA, Australia, UK, Kanada, RPA (część)

krąg Europa Łacińska

Francja, Izrael, Włochy, Portugalia, Hiszpania

krąg germański

Niemcy, Austria, Holandia, Szwajcaria

krąg nordycki

Finlandia, Szwecja, Dania

krąg europa wschodnia

Rosja, Słowenia, Polska, Gruzja, Węgry, Grecja, Albania

krąg ameryka łacińska

Argentyna, Boliwia, Kolumbia, Kostaryka

krąg bliski wschód

Kuwejt, Katar, Turcja, Egipt, Maroko

krąg afryka

Namibia, Nigeria, Zambia, RPA (część)

krąg azja południowa

Indie, Indonezja, Malezja, Tajlandia, Iran

krąg azja konfucjańska

Japonia, Chiny, Kore Pld, Singapur

formy komunikowania

• komunikacja werbalna

• komunikacja niewerbalna

• komunikacja parawerbalna

protransakcyjność

przywiązują większą wagę do celów biznesowych i realizacji zadania, USA, Niemcy

propartnerskość

Dla przedstawicieli kultur X ważna jest konkretna osoba, z którą współpracują i jak ta współpraca się układa, kraje arabskie, azjatyckie

kultura wysokiego kontekstu

• komunikaty są wieloznaczne

• duże znaczenie ma kontekst, relacja między rozmówcami

• komunikaty niewerbalne są ważniejsze niż słowa

• ważny jest takt i uprzejmość

• kraje azjatyckie i arabskie

kultura niskiego kontekstu

• komunikaty są jasne

• znaczenie komunikatu jest wyrażone w słowach

• takt nie jest aż tak ważny, ważniejsze jest wyrażenie swojego zdania

• kraje skandynawskie i germańskie

zachowania parawerbalne

• głośność i ton wypowiedzi

• milczenie w czasie wypowiedzi

• wchodzenie w słowo

odległość przestrzenna

Proksemika

• mała - kraje arabskie

• duża - kraje ajatyckie

stereotypy

są to przekonania na temat jednostek przynależnych do danej grupy, są uproszczone i głęboko zakorzenione co sprawia, że są trudne do zmiany

uprzedzenia

negatywne podejście jednostki ze względu na przynależność do grupy

dyskryminacja

negatywne działanie będące reakcją na przynależność kogoś do danej grupy

wymiary kompetencji interkulturowych

• kognitywny (świadomość różnic kulturowych)

• emocjonalny (tolerancja, empatia, ciekawość, otwartość)

• behawioralny (komunikacja i umiejętność tworzenia relacji z osobami z innych kultur)

fazy procesu akulturacji hofstede

1. euforia

2. szok kulturowy

3. akulturacja właściwa

4. stabilizacja

szok kulturowy

jest to zjawisko polegające na zderzeniu wpojonych przejawów kultury z nowym otoczeniem, nie jest jednorazową i nagłą reakcją, zaburzenie funkcjonowania psychomatycznego

integracja

włączenie elementów nowej kultury przy jednoczesnym zachowaniu ważnych dla danej osoby elementów kultury własnej

asymilacja

upodobnienie się do członków kultury przyjmującej

separacja

pozostanie przy własnej kulturze, skrajna forma to gettoizacja

marginalizacja/dekulturacja

zerwanie z kulturą ojczystą przy jednoczesnym braku uczestnictwa w kulturze kraju goszczącego, brak więzi społecznych, ram kulturowych do których można się odnieść

altruizm

działanie na korzyść innych, dobrowolne ponoszenie kosztów przez jednostkę na rzecz innej jednostki czy grupy

zachowania parawerbalne

parajęzyk

• głośność i ton wypowiedzi

• milczenie w czasie wypowiedzi

• “wchodzenie w słowo”

zachowania niewerbalne

• dotyk

• odległość przestrzenna

• kontakt wzrokowy

• wyraz twarzy

• kinetyczne elementy zachowań (kinezyka)

szczęście

co oznacza kolor czerwony w chinach

śmierć

co oznacza kolor czerwony w korei

kolor pogrzebów

co oznacza kolor biały w azji wschodniej

radość

co oznacza kolor czarny w japonii

hipoteza kontaktu

częste kontakty międzykulturowe mogą ograniczać postawy etnocentryczne, sztywne stereotypy i przeciwdziałać uprzedzeniom

kompetencje interktulturowe

umiejętność zrozumienia uwarunkowań kulturowych wpływających na postrzeganie, wartościowanie i odczuwanie, jak i również umiejętność ich szanowania i właściwego wykorzystania wiedzy na temat tych różnic w kontaktach z osobami z innych kultur