Lesson 4: Barayti ng Wika

Baryasyon ng Wika

iba’t ibang lingguwistikong komunidad/pangkat ng mga taong may pagkakaunawaan at pagkakasunduan kung paano gagamitin ang wika.

Fishman

Ayon kay _____ may dalawang Dimensyon ng Barayti

Heograpikong Dimensyon, Sosyal na Dimensyon

Dalawang Dimensyon ng Barayti ng Wika.

Heograpikong Dimensiyon

* dala ng lokasyon ng mga taong gumagamit nito.
* nagkakaroon ng pagkakaiba sa estilo, pagbigkas, gramatika at bokubularyo ang mga gumagamit ng halos magkaparehas na lengguwahe dahil sa kalagayan, distansya ng mga tao, lugar, atbp.

Sosyal na Dimensiyon

* magkakasama ang mga taong may pare-parehas na intersest, edukasyon, trabaho, edad, kasarian, kultura, hanapbuhay, sosyo-ekonomikang kalagayan, atbp.
* pagkakaroon ng register, jargon, sosyal depende sa relasyon ng mga naguusap.

Heterogenous

ang wika ay ______

Dayalek

ginagamit sa isang lugar ng grupo ng tao ngunit may pagkakaiba pa rin sa paraan ng pagbigkas at bokubularyo.

Idyolek

pansaling paraan ng pagsasalita o natatanging estilo sa pagsasalita.

branding/tatak ng isang tao

nakikilala ang isang tao base sa kanilang pagsasalita.

Sosyolek

nabuo batay sa dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika

nasasalamin ng wikang ginagamit ang grupong kinabibilangan ng isang tao.

Gaylingo, Conyo speak, Jejemon ,Jargon

uri ng sosyolek

Gaylingo

gay language

Conyo Speak

numero, simbolo, upper& lower case words

Jejemon

numero, simbolo, upper & lowercase words

jargon

bokubularyo ng partikular na pangkat na nagpapakilala sa kanilang trabaho/gawain.

Etnolek

mula sa etnolingguwistikong grupo; nagmumula sa pinagsamang etniko at dayalek.

Pidgin

* katutubong wika na di pag-aari ninuman
* bagong wika/makeshift language na walang pormal na structure

Creole

lugar kung saan pidgin ang unang wika.

Register

iaangkop ng isang nagsasalita ang unang wikang ginagamit niya sa sitwasyon.

pormal na tono

(register)

* may katungkulan, nakakatanda, pormal na lugar/event atbp.
* pormal na sanaysay

di pormal na tono

(register)

* may malapit na ugnayan, magkakaibagan at magkakapamilya, magkasing edad atbp.
* komiks

Mak Holiday

Ayon kay _____ mayroong tatlong domain ng Register

field, tenor of discourse, mode of discourse

3 domains of Register

Field

* larangang pinaguusapan
* teknikal/ispesyalisadong salita sa larangan

Tenor of Discourse

* relasyon ng taong nag-uusap sa isang sitwasyon.

Mode of Discourse

* paraan o kung paano nag-uusap ang mga tagapagsalita - pasulat o pasalita.