Tekstong Naratibo at Deskriptibo | PPIT

Unang Panauhan

(Anong **Punto De Vista** ang inilalarawan?)

\
Isa sa mga tauhan ang nagsasalaysay ng mga bagay na kanyang nararanasan, naaalala, o naririnig kaya gumamit ng panghalip na ***ako***.

Ikalawang Panauhan

(Anong **Punto De Vista** ang inilalarawan?)

\
Dito mistulang kinakausap ng manunulat ang tauhang pinagagalaw niya sa kuwento kaya’t gumamit siya ng panghalip na ***ka*** o ***ikaw*** subalit tulad ng unang nasabi.

Ikatlong Panauhan

(Anong **Punto De Vista** ang inilalarawan?)

\
Isinasalaysay ng **isang taong walang relasyon sa tauhan** kaya ang panghalip na ginagamit niya sa pasalaysay ay ***siya***.

Tekstong Naratibo

Ito ang uri ng teksto sa paraang **pagsasalaysay o pagkukwento** ng mga pangyayari sa isang tao o mga tauhan, nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang tagpuan nang may maayos na pagkasunod-sunod mula simula hanggang wakas.

* Maikling kwento
* Nobela
* Kuwentong Bayan
* Mitolohitya
* Alamat

Magbigay ng isang halimbawa ng akdang panulatan na gumagamit ng Tekstong Naratibo.

Direkta o Tuwirang Pagpapahayag

(Mga pamamaraan ng **Pagpapahayag ng Diyalogo?**)

\
Ang **tauhan ay direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi ng kanyang diyalogo,** saloobin, o damdamin. Ito ay ginagamitan ng panipi.

Di Direkta o Di tuwirang Pagpapahayag

(Mga pamamaraan ng **Pagpapahayag ng Diyalogo?**)

\
Ang **tagapagsalaysay ang naglalahad sa sinasabi, iniisip, o**

**nararamdaman ng tauhan** sa ganitong uri ng pagpapahayag. Hindi na ito ginagamitan ng panipi.

Direkta o Tuwirang Pagpapahayag

“Donato, kakain na, Anak,” tawag ni Aling Guada sa anak na noo’y abalang-abala sa ginagawa at hindi halos napansing nakalapit na pala ang ina sa kanyang kinalalagyan. “Aba’y kayganda naman nireng ginagawa mo, Anak! Ay ano ba talaga ang baIak mo, ha?” Natatawang inakbayan ni Donato ang ina at inakay papasok sa munti nilang kusina..

*—Mula sa “Ang Kariton ni Donato”* 

\
Anong pamamaraan ng **Pagpapahayag ng Diyalogo** ang nagamit sa pahayag?

Di Direkta o Di tuwirang Pagpapahayag

Tinawag ni Aling Guada ang anak dahil kakain na habang ito’y abalang-abala sa ginagawa at hindi halos napansing nakalapit na pala ang ina sa kanyang kinalalagyan. Sinabi niyang kayganda ng ginagawa ng anak at tinanong din niya kung ano ba talaga ang balak niya.

Natatawang inakbayan ni Donato ang at inakay papasok sa munti nilang kusina.

\
Anong pamamaraan ng **Pagpapahayag ng Diyalogo** ang nagamit sa pahayag?

Tauhan

(Anong **Elemento ng Tekstong Naratibo** ang tinutukoy?)

\
Mga taong gumaganap sa isang kuwento.

* **Expository** — kung ang tagapagsalaysay ang magpapakilala o maglalarawan sa pagkatao ng tauhan.

\
* **Dramatiko** — kusang magbubunyag ang karakter dahil sa kanyang pagkilos o pagpapahayag.

Ano ang **dalawang paraan sa pagpapakilala ng tauhan** at ang **pagpapakahulugan ng mga ‘to**?

Pangunahing Tauhan

Sa isang akda, siya ang **bida**, umiikot ang mga pangyayari sa kuwento mula simula hanggang katapusan.

Katunggaling Tauhan

Sa isang akda, siya ang **kontrabida**, sumasalungat o kalaban ng pangunahing tauhan.

Kasamang Tauhan

Sa isang akda, siya ang **karaniwang kasama o kasangga** ng pangunahing tauhan.

Ang May-akda

Sa isang akda, sinasabing ang pangunahing tauhan ay siya at siya ay lagi nang kasama sa kabuoan ng akda.

Tauhang Bilog

Ito ang tauhang may ***multidimensiyonal*** o **maraming saklaw ang personalidad**. Nagbabago rin ang kanyang pananaw; at damdamin ayon sa pangangailangan.

Tauhang Lapad

Ito ang tauhang nagtataglay ng iisa o dalawang katangian na **madaling matukoy** o ***predictable***.

Tagpuan at Panahon

(Anong **Elemento ng Tekstong Naratibo** ang tinutukoy?)

\
Ito ay tumutukoy hindi lang sa **lugar** kung saan naganap ang mga pangyayarli sa akda kundi gayundin sa **panahon** (oras, petsa, taon) at maging sa damdaming umiiral sa kapaligiran nang maganap ang mga pangyayari.

Banghay

(Anong **Elemento ng Tekstong Naratibo** ang tinutukoy?)

\
Ito ang tawag sa **maayos na daloy** o pagkasunod-sunod
ng mga pangyayari sa mga tekstong naratibo upang
mabigyang-linaw ang temang taglay ng akda.

Anachrony

Ano ang pagsasalaysay na **hindi nakaayos**?

* Simula
* Suliranin
* Kasiglahan
* Kasukdulan
* Resolusyon o kakalasan
* Makabuluhang Wakas

Binubuo ang karaniwang akda ng isang Banghay o ***plot***, ano-ano ang mga bahagi nito?

Analepsis **(**o ***Flashback)***

**Uri ng Anachrony** kung saan papasok ang mga pangyayaring naganap sa nakalipas.

Prolepsis **(o** ***flash-forward)***

**Uri ng Anachrony** kung saan pumapasok ang mga pangyayaring
magaganap pa lang sa hinaharap.

Ellipsis

**Uri ng anachrony** kung saan may mga puwang o patlang sa pagkasunod-sunod ng mga pangyayari na nagpapakitang may bahagi sa pagsasalaysay na tinanggal.

Paksa/Tema

(Anong **Elemento ng Tekstong Naratibo** ang tinutukoy?)

\
Sentral na ideya kung saan umiikot ang mga
pangyayari sa tesktong naratibo.

Tekstong Deskriptibo

Ito ang uri ng tekstong pagpapahayag ng impresyon o kakintalang likha ng pandama.

Sa pamamagitan ng **pang-amoy, panlasa, pandinig at pansalat,** itinatala ng sumusulat ang paglalarawan ng mga detalye na kanyang nararanasan.

Tama

**(Tama/Mali)**

Deskriptibo ang isang teksto kung ito ay nagtataglay ng mga impormasyong may kinalaman sa pisikal na katangian ng isang bagay, lugar at maging ng mga katangiang taglay ng isang tao o pangkat ng mga tao, kalimitang tumutugon ito sa tanong na “**Ano**?”.

Batay sa PANDAMA

(Tukuyin ang **Paraan ng Paglalarawan**)

\
Nakita, naamoy, nalasahan, nahawakan, at narinig

Batay sa NARARAMDAMAN

(Tukuyin ang **Paraan ng Paglalarawan**)

\
Bugso ng damdamin o personal na saloobin ng naglalarawan.

Batay sa OBSERBASYON

(Tukuyin ang **Paraan ng Paglalarawan**)

\
Batay sa obserbasyon ng mga nangyayari.

Karaniwang Paglalarawan

(Tukuyin ang **Uri ng Paglalarawan**)

\
* Ang damdamin at opinyon ng tagapaglarawan ay hindi
dapat isinasama
* Gumagamit lamang ito ng mga tiyak at karaniwang salitang panlarawan at itinatala ang mga bagay o ang mga partikular na detalye sa payak na paraan
* Nagbibigay lamang ng impormasyon ayon sa pangkalahatang pagtingin o pangmalas.

Masining na Paglalarawan

(Tukuyin ang **Uri ng Paglalarawan**)

\
* Ang mga detalyeng inihahayag dito ay **nakukulayan ng imahinasyon**, pananaw at **opinyong pansarili ng tagapagsalaysay**.
* Layunin nitong makaantig ng kalooban ng tagapakinig o mambabasa para mahikayat silang makiisa sa na guniguni o sadyang naranasan nitong damdamin sa inilalarawan

Impresyon

**(Mahahalagang kasangkapan na ginagamit sa malinaw na paglalarawan)**

\
Dahil ang layunin ng paglalarawan ay makabuo ng malinaw na larawan sa imahinasyon ng mga mambabasa, mahalaga sa isang naglalarawan na mahikayat ang kanyang mga mambabasa o tagapakinig nang sa gayon ay makabuo sila ng **____** hinggil sa inilalarawan.

Wika

**(Mahahalagang kasangkapan na ginagamit sa malinaw na paglalarawan)**

\
Ang isang manunulat ay gumagamit ng ____ upang makabuo ng isang malinaw at mabisang paglalarawan. Karaniwang ginagamit dito ang pang-uri at pangabay

Masistemang Detalye

**(Mahahalagang kasangkapan na ginagamit sa malinaw na paglalarawan)**

\
* Dapat magkaroon ng _____ sa paglalahad ng mga bagay na makatutulong upang mailarawang ganap ang isang tao, bagay, pook, o pangyayari.
* Sa ganito, ang mga bumabasa o nakikinig ay nagkakaroon ng pagkakataon na pakilusin ang kanilang imahinasyon upang mailarawan sa isip ang mga bagay-bagay na inillalarawan.

Pananaw ng Paglalarawan

**(Mahahalagang kasangkapan na ginagamit sa malinaw na paglalarawan)**

\
Maaring magkaiba-iba ang paglalarawan ng isang tao, bagay,
pook, o pangyayari salig na rin sa karanasan at saloobin ng taong
naglalarawan.