Атамура БАСПАСЫ) Ауыл шаруашылығында еңбек өнімділігі артқан уақыт: Кезбе қолөнершілердің қоныстары қалыптасты: жол тораптарының, өзен өткелдерінің бойында және қолайлы теңіз айлағына таяу жерлерде. Қолөнер мен сауданың орталығына айналған қалалар пайда болды: ХІ ғасырда. Рим дәуірінен қалған қалалар болды: ақсүйектер мен діни шонжарлардың мекенжайлары немесе қамалдары. Кезбе қолөнершілердің қоныстары қалыптасты: жол тораптарының, өзен өткелдерінің бойында және қолайлы теңіз айлағына таяу жерлерде. Кезбе қолөнершілер тұрақтанған аймақтар: Оксфорд, Кембридж Англияда Майндағы Франкфурт - Германияда. Өз үйлерін ірі монастырьлар мен атақты феодалдар мен бекіністердің іргесіне салды: кезбе қолөнершілер. Бург сөзінің мағынасы: қамал. Шіркеу төңірегінде қалыптасқан қала аттарына қосарлап жалғанған тіркестер: санкт, сан, сен (әулие). Рим дәуірінен қалған қалалар: Италияда – Рим, Англияда – Лондон, Францияда – Париж. Ірі монастырьлар мен атақты феодалдар бекінісінің іргесінде тұрғызылған қалалар: Страсбург, Аугсбург, Гамбург. Шіркеу төңірегінде қалыптасқан қала: Сен-Жермен. Бірнеше ондаған мың тұрғындары болған ты қалалар: Лондон, Париж. Орта ғасырларда қалалардағы адам саны: 5-6 мыңнан аспады. Орта ғасырларда бірнеше ондаған мың тұрғын халқы болған Батыс Еуропаның қалалары: Париж, Лондон. Қаладағы ең кең жер: базар алаңы. Базар алаңына таяу жерде орналасты: қаланың бас шіркеуі - собор Қаланың бас шіркеуі: собор. Қала тұрғындары алаңға салған қалалық кеңес үйі: Ратуша. Қала тұрғындарының негізгі кәсібі: қолөнер мен сауда. Өсіп келе жатқан қалаларға және король өкіметіне сауатты адам қажет болу себебі: саудадан түсетін пайданы есептеу, қалалық кеңестерде іс жүргізу қажеттіліктері. Еуропада ХІІ ғасырда пайда болған Тұңғыш жоғары мектептер: университеттер. Еуропада тұңғыш жоғары мектептер - университеттер ашылды: атақты мұғалімдері бар қалаларда. Жоғары мектептерде жүргізілген оқу тілі: латын. РОДЖЕР БЕКОН. ХІІІ ғасырда Англияда өмір сүрген атақты ғалым: Роджер Бэкон. «Ғылымның мақсаты,- деп көрсетті ол, табиғатты зерттеп, оны адамға қызмет еткізу» деп жеткізген ғалым: Роджер Бэкон. Магнитті стрелкамен және үлкейткіш шынымен тәжірибе жасаған Англияның атақты ғалымы: Роджер Бэкон Ғылым мен білімнің дамуына зор үлесін қосқан: кітап басып шығару ісінің қалыптасуы. Еуропадағы ең алғашқы кітап басып шығарылды: 1445 жылы. Еуропадағы ең алғашқы кітапты басып шығарған неміс шебері: Иоганн Гутенбург. ХІІ ғасырдың бас кезінде жазылған халыққа кең тараған рыцарьлық дастан: «Ролланд туралы жыр». «Ролланд туралы жыр» дастанында баяндалады: Ұлы Карл Испаниядан шегінген кезде граф Ролланд отрядының ерлікпен шайқасып қырғынға ұшырағаны Ролланд туралы жыр» дастаны бойынша мінсіз рыцарь ретінде суреттелген. Францияда шынайы сүйіспеншілік, жауға өшпенділік сипатталған жыр: "Сүйікті Францияға". "Сүйікті Францияға" жырында айыпталады: отанына опасыздық жасаған феодалдар. Франция қалаларында ондаған жылдар бойы мысалдар мен ертегілер негізінде құралып айтылып жүрген дастан: Ролланд «Түлкі туралы роман». «Түлкі туралы роман» дастанының кейіпкерлері: Жалқау ірі Шіркеудің топас феодал - аю қызметкері есек Жауыз рыцарь- қасқыр Тапқыр қала тұрғыны түлкі. Шаруалардың өмір жөніндегі түсінігі көрініс тапты: халықтың ауызша шығармаларында - өлеңде, ертегіде, балладада. Көбіне оқиғалардың күн сайынғы желісін сипаттай отырып, шайқастар, дипломатиялық келіссөздер туралы егжей-тегжейлі есептер жазған: жылнамашылар. Ежелгі Русьтегі ең елеулі поэзиялық шығарма: «Игорь жорығы туралы жыр». Игорь жорығы туралы жыр» жазылды: 1185 жылы Киевте. Батыс Еуропада үлкен құрылыстар салу басталды: ХІ ғасырда. ХІ-ХІІ ғасырлардағы құрылыстардағы ғимараттарға берілген атау: роман (латын сөзі «Рома» - Рим). Мырзалардың өктемдігінен құтылған қала тұрғындары сауда үйлерін, ратушалар, соборлар, ауруханалар, қонақүйлерін сала бастаған уақыт: ХІІ ғасырдың аяғынан бастап. Мырзалардың өктемдігінен құтылған қала тұрғындары сала бастаған ғимараттар: сауда үйлері, ратушалар, соборлар, ауруханалар, қонақүйлер. XII-XV ғасырлардағы құрылыстарға берілген атау: готикалық. Қаракөлеңке роман храмынан өзгешелігі: готикалық соборлар үлкен терезелерімен жарқырап көрінді. Ең үлкен готикалық собор мұнараларының биіктігі: 150 метр. Ортағасырлардағы соборлар безендірілді: құдайларды, епископтарды, корольдерді бейнелейтін мыңдаған бедерлермен және мүсіндермен. Роман шеберлері адам денесін көбіне бейнеледі: жүдеу, бет-бейнесін кескінсіз, титықтаған етіп. Роман шеберлері адам бейнесіне көбіне жұпыны пішін беру себебі: адамның қиналысын немесе шаттығЫН барынша жеткізу үшін. Адам бейнесі дәлірек беріліп, киім қыртыстары, денесінің кескін-пішіні айқын байқалған мүсін стилі: готикалық. Венецияға Константинопольден әскери жорық кезінде әкелінген мүсін: мыстан құйылған төрт ат мүсіні. Роман храмдарының қабырғаларындағы суреттер: суретке толы болды, ол суреттерден құлшылық етушілерге "әулиелер" мен Құдайдың сұсты бейнелері қарап тұратын. Готикалық соборлардың қабырғаларында аз орын берілді: бейнелеу өнеріне. Храм ішіне түскен күн сәулесі колоннада, төбе мен еденде жалт- жұлт ойнап, храмға ерекше салтанат көрініс берді: витраж арқылы. Бейнелеу өнерінің аса зор жетістігі: кітап миниатюрасы. Орта ғасырлардағы адам өмірінің барлық жағы бейнеленді: ашық салынған суреттерде. Витраж, миниатюрларда суреттелген бейнелер: шаруалар мен қолөнершілердің еңбек үстіндегі жағдайы.

Ауыл шаруашылығында еңбек өнімділігі артқан уақыт

Кезбе қолөнершілердің қоныстары қалыптасты

Қолөнер мен сауданың орталығына айналған қалалар пайда болды

ХІ ғасырда

Рим дәуірінен қалған қалалар болды

ақсүйектер мен діни шонжарлардың мекенжайлары немесе қамалдары

Кезбе қолөнершілердің қоныстары қалыптасты

жол тораптарының, өзен өткелдерінің бойында және қолайлы теңіз айлағына таяу жерлерде

Кезбе қолөнершілер тұрақтанған аймақтар

Оксфорд, Кембридж Англияда
Майндағы Франкфурт - Германияда

Өз үйлерін ірі монастырьлар мен атақты феодалдар мен бекіністердің іргесіне салды

кезбе қолөнершілер

Бург сөзінің мағынасы

қамал

Шіркеу төңірегінде қалыптасқан қала аттарына қосарлап жалғанған тіркестер

санкт, сан, сен (әулие)

Рим дәуірінен қалған қалалар

Италияда – Рим, Англияда – Лондон, Францияда – Париж

Ірі монастырьлар мен атақты феодалдар бекінісінің іргесінде тұрғызылған қалалар

Страсбург, Аугсбург, Гамбург

Шіркеу төңірегінде қалыптасқан қала

Сен-Жермен

Бірнеше ондаған мың тұрғындары болған ты қалалар

Лондон, Париж

Орта ғасырларда қалалардағы адам саны

5-6 мыңнан аспады

Орта ғасырларда бірнеше ондаған мың тұрғын халқы болған Батыс Еуропаның қалалары

Париж, Лондон

Қаладағы ең кең жер

базар алаңы

Базар алаңына таяу жерде орналасты

қаланың бас шіркеуі - собор
Қаланың бас шіркеуі

Қала тұрғындары алаңға салған қалалық кеңес үйі

Ратуша

Қала тұрғындарының негізгі кәсібі

қолөнер мен сауда

Өсіп келе жатқан қалаларға және король өкіметіне сауатты адам қажет болу себебі

саудадан түсетін пайданы есептеу, қалалық кеңестерде іс жүргізу қажеттіліктері

Еуропада ХІІ ғасырда пайда болған Тұңғыш жоғары мектептер

университеттер

Еуропада тұңғыш жоғары мектептер - университеттер ашылды

атақты мұғалімдері бар қалаларда

Жоғары мектептерде жүргізілген оқу тілі

латын

РОДЖЕР БЕКОН

ХІІІ ғасырда Англияда өмір сүрген атақты ғалым

Роджер Бэкон

«Ғылымның мақсаты,- деп көрсетті ол, табиғатты зерттеп, оны адамға қызмет еткізу» деп жеткізген ғалым

Роджер Бэкон

Магнитті стрелкамен және үлкейткіш шынымен тәжірибе жасаған Англияның атақты ғалымы

Роджер Бэкон
Ғылым мен білімнің дамуына зор үлесін қосқан

Еуропадағы ең алғашқы кітап басып шығарылды

1445 жылы

Еуропадағы ең алғашқы кітапты басып шығарған неміс шебері

Иоганн Гутенбург

ХІІ ғасырдың бас кезінде жазылған халыққа кең тараған рыцарьлық дастан

«Ролланд туралы жыр»

«Ролланд туралы жыр» дастанында баяндалады

Ұлы Карл Испаниядан шегінген кезде граф Ролланд отрядының ерлікпен шайқасып қырғынға ұшырағаны
Ролланд туралы жыр» дастаны бойынша мінсіз рыцарь ретінде суреттелген

Францияда шынайы сүйіспеншілік, жауға өшпенділік сипатталған жыр

"Сүйікті Францияға"

"Сүйікті Францияға" жырында айыпталады

отанына опасыздық жасаған феодалдар

Франция қалаларында ондаған жылдар бойы мысалдар мен ертегілер негізінде құралып айтылып жүрген дастан

Ролланд
«Түлкі туралы роман»

«Түлкі туралы роман» дастанының кейіпкерлері

Жалқау ірі Шіркеудің топас
феодал - аю
қызметкері есек
Жауыз рыцарь-
қасқыр
Тапқыр қала
тұрғыны түлкі

Шаруалардың өмір жөніндегі түсінігі көрініс тапты

халықтың ауызша шығармаларында - өлеңде, ертегіде, балладада

Көбіне оқиғалардың күн сайынғы желісін сипаттай отырып, шайқастар, дипломатиялық келіссөздер туралы егжей-тегжейлі есептер жазған

жылнамашылар

Ежелгі Русьтегі ең елеулі поэзиялық шығарма

«Игорь жорығы туралы жыр»

Игорь жорығы туралы жыр» жазылды

1185 жылы Киевте

Батыс Еуропада үлкен құрылыстар салу басталды

ХІ ғасырда

ХІ-ХІІ ғасырлардағы құрылыстардағы ғимараттарға берілген атау

роман (латын сөзі «Рома» - Рим)

Мырзалардың өктемдігінен құтылған қала тұрғындары сауда үйлерін, ратушалар, соборлар, ауруханалар, қонақүйлерін сала бастаған уақыт

ХІІ ғасырдың аяғынан бастап

Мырзалардың өктемдігінен құтылған қала тұрғындары сала бастаған ғимараттар

сауда үйлері, ратушалар, соборлар, ауруханалар, қонақүйлер

XII-XV ғасырлардағы құрылыстарға берілген атау

готикалық

Қаракөлеңке роман храмынан өзгешелігі

готикалық соборлар үлкен терезелерімен жарқырап көрінді

Ең үлкен готикалық собор мұнараларының биіктігі

150 метр

Ортағасырлардағы соборлар безендірілді

құдайларды, епископтарды, корольдерді бейнелейтін мыңдаған бедерлермен және мүсіндермен

Роман шеберлері адам денесін көбіне бейнеледі

жүдеу, бет-бейнесін кескінсіз, титықтаған етіп

Роман шеберлері адам бейнесіне көбіне жұпыны пішін беру себебі

адамның қиналысын немесе шаттығЫН барынша жеткізу үшін

Адам бейнесі дәлірек беріліп, киім қыртыстары, денесінің кескін-пішіні айқын байқалған мүсін стилі

готикалық

Венецияға Константинопольден әскери жорық кезінде әкелінген мүсін

мыстан құйылған төрт ат мүсіні

Роман храмдарының қабырғаларындағы суреттер

суретке толы болды, ол суреттерден құлшылық етушілерге "әулиелер" мен Құдайдың сұсты бейнелері қарап тұратын

Готикалық соборлардың қабырғаларында аз орын берілді

бейнелеу өнеріне

Храм ішіне түскен күн сәулесі колоннада, төбе мен еденде жалт- жұлт ойнап, храмға ерекше салтанат көрініс берді

витраж арқылы

Бейнелеу өнерінің аса зор жетістігі

кітап миниатюрасы

Орта ғасырлардағы адам өмірінің барлық жағы бейнеленді

ашық салынған суреттерде

Витраж, миниатюрларда суреттелген бейнелер

шаруалар мен қолөнершілердің еңбек үстіндегі жағдайы