Filipino Debate at Dula

Pangangatwiran

uri ng pagpapahayag magpatunay ng katotohanan at pinaniniwalaan at ipatanggap ang katotohanang iyon sa nakikinig o bumabasa

isang nangangatwiran

dapat magtaglay ng sapat na kaalaman tungkol sa paksang pinangangatwiranan

katwiran

nakabatay sa katotohanan upang ito ay makahikayat at makaakit nang hindi namimilit

Pakikipagdebate

binubuo ng pagtatalo ng dalawang koponan o pangkat na nagbibigay-katwiran sa isang proposisyon o paksang napagkasunduan nilang pagtalunan; binibigkas ang pagtatalo subalit mayroon din namang pasulat

Pangangalap ng Datos

mga katotohanang gagamitin sa pagmamatuwid at kinukuha ang mga ito sa napapanahong aklat, sanggunian, magasin, at pahayagan

Ang Dagli

balangkas ng inihandang mga katwiran

Ang Dagli

pinaikling pakikipagdebate

Ang Dagli

mayroon itong simula, katawan, at wakas

simula

inihahayag ang paksang pagtatalunan at ang kahalagahan nito sa kasalukuyan; ginagawa rin ditoang pagbibigay-katuturan sa mga termino at pagpapahayag sa isyu

katawan

inilalahad ang mga isyung dapat na sagutin

wakas

buod ng isyung binigyang-patunay

Pagtatanong

bahagi ng pagdedebate

Panunuligsa

rebuttal

Pang-angkop

ito ay ang mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan

Pang-angkop

ito ay nagpapaganda lamang ng mga pariralang pinaggagamitan

Pang-ukol

kataga/salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang mga salita sa pangungusap

Pangatnig

tawag sa mga kataga/salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o sugnay

Dula

isang akdang pampanitikan na ang layunin ay itanghal sa pamamagitan ng pananalita, kilos at galaw ang kaisipan ng may akda

Dula

isang uri ng panitikang ang pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan

Dula

ito ay paglalarawan sa madudulang bahagi ng buhay

Dula

Taglay nito ang katangiang umiiral sa buhay ng tao gaya ng pagkakaroon ng mga suliranin o mga pagsubok na kanyang pinagtagumpayan o kinasawian

Aristotle

Ayon sa kanya ang dula isang sining ng panggagaya o pag-iimita sa kalikasan ng buhay ng tao gayundin ang kanyang mga iniisip, ikinikilos, at isinasaad

Yugto

ang bahaging ito ang ipinanghahati sa dula. inilaladlad ang pangmukhang tabing upang magkaroon ng panahong makapahinga ang mga nagsiganap gayundin ang mga manonood

Tanghal

ang bahaging ito ang ipinanghahati sa yugto kung kinakailangang magbago ng ayos ng tanghalan

Tagpo

paglalabas-masok sa tanghalan ng tauhang gumaganap sa dula

Tagpuan

panahon at pook kung saan naganap ang mga pangyayaring isinaad sa dula

Tauhan

ang mga kumikilos at nagbibigay-buhay sa dula

Tauhan

umiikot ang mga pangyayari

Tauhan

bumibigkas ng dayalogo at nagpapadama sa dula

Sulyap sa suliranin

maaaring mabatid ito sa simula o kalagitnaan ng dula na nagsasadya sa mga pangyayari

Saglit na Kasiglahan

saglit na paglayo o pagtakas ng mga tauhan sa suliraning nararanasan

Tunggalian

maaaring sa pagitan ng mga tauhan, maaaring magkaroon ng higit sa isa o patung- patong  na tunggalian ang isang dula

Kasukdulan

dito nasusubok ang katatagan ng tauhan

Kasukdulan

sangkap na ito ng dula tunay na pinakamatindi o pinakamabugso ang damdamin o kaya’y sa pinakakasukdulan ang tunggalian

Kakalasan

unti-unting pagtukoy sa kalutasan sa mga suliranin at pag-ayos sa mga tunggalian

Kalutasan

sangkap na ito nalulutas, nawawaksi at natatapos ang mga suliranin at tunggalian sa dula

Kalutasan

ngunit maaari ring magpakilala ng panibagong mga suliranin at tunggalian sa panig ng mga manonood

Iskrip

pinakakaluluwa ng isang dula

Iskrip

lahat ng bagay na isinasaalang-alang sa dula ay naaayon dito

Iskrip

walang dula kapag wala nito

aktor

nagsasabuhay sa mga tauhan sa iskrip

aktor

nagbibigkas ng dayalogo sila ang nagpapakita ng iba’t ibang damdamin

Tanghalan

anumang pook na pinagpasyahang pagtanghalan ng isang dula

Tanghalan

kalsadang pinagtanghalan ng isang dula

direktor

nagpapakahulugan sa isang iskrip

direktor

nag-iinterpret sa iskrip mula sa pagpasya sa itsura ng tagpuan, ng damit ng mga tauhan hanggang sa paraan ng pagganap ata pagbigkas ng mga tauhan ay dumidepende sa interpretasyon ng direktor sa iskrip

Manonood

hindi maituturing na dula ang isang binansagang pagtanghal kung hindi ito napanood ng ibang tao