Theoretische perspectieven

Ontwikkelingspsychologie

psychodynamisch perspectief

benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat gedrag gemotiveerd wordt door innerlijke krachten, herinneringen en conflicten, waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en waarover hij weinig controle heeft.

psychoanalytische theorie

theorie die ervan uitgaat dat onbewuste krachten bepalend zijn voor iemands persoonlijkheid en gedrag

id

het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de persoonlijkheid dat opereert vanuit het genotsprincipe

ego

het rationale en redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert vanuit het realiteitsprincipe

superego

het aspect van de persoonlijkheid dat iemands geweten vertegenwoordigt en het onderscheid maakt tussen goed en kwaad

psychoseksuele ontwikkeling

vijf fasen die kinderen volgens Freud doorlopen, waarin genot, of bevrediging, telkens gericht is op een andere biologische functie en een ander deel van het lichaam

Fixatie

gedrag dat in een eerdere ontwikkelingsfase is blijven steken als gevolg van een onopgelost conflict

psychosociale ontwikkeling

de veranderingen in onze interacties met anderen en in hoe we aankijken tegen het gedrag van anderen en tegen onszelf als leden van de maatschappij

realiteitsprincipe

het houdt de instinctieve energie in toom om de veiligheid van de persoon te bewaren en hem te helpen integreren in de samenleving

5 fasen van Freud

• Oraal

• Anaal

• Fallistisch

• Genitaal

• Latentie

behavioristisch perspectief

benadering binnen de psychologie die ervan uitgaat dat je moet kijken naar waarneembaar gedrag en externe stimuli in de omgeving om de ontwikkeling van het individu te begrijpen

Stimulus-respons-leren

vormen van leren die we kunnen beschrijven in termen van stimuli en responsen, zoals klassieke en operante conditionering

Klassieke conditionering

een vorm van leren waarbij een organisme op een bepaalde manier leert reageren op een neutrale stimulus die dat type respons normaal gesproken niet uitlokt

operante conditionering

een vorm van leren waarbij een vrijwillige respons versterkt of verzwakt wordt, afhankelijk van de associatie met positieve of negatieve consequenties

gedragsmodificatie

een op het behavioristisch perspectief gebaseerde techniek om de frequentie van gewenst gedrag te verhogen en de frequentie van ongewenst gedrag te verlagen

sociale-cognitieve leertheorie

benadering binnen de psychologie waarbij de nadruk ligt op leren door het gedrag van een andere persoon (model) te observeren en na te doen

cognitief perspectief

benadering binnen de psychologie die zich richt op de processen die mensen in staat stellen de wereld te leren kennen, begrijpen en overdenken

assimilatie

het proces waarbij mensen een nieuwe ervaring interpreteren aan de hand van hun huidige cognitieve ontwikkelingsstadium en denkwijze

Accomodatie

het proces waarbij bestaande manieren van denken of doen veranderen in reactie op nieuwe stimuli of gebeurtenissen

informatieverwerkingstheorie

benadering van cognitieve ontwikkeling die probeert te achterhalen op welke manieren mensen informatie coderen, opslaan en terughalen

neopiagetiaanse theorieën

cognitie die bestaat uit verschillende typen afzonderlijke vaardigheden

cognitieve neurowetenschap

benadering van cognitieve ontwikkeling die zich richt op de invloed van hersenprocessen op cognitieve activiteit

systemisch perspectief

perspectief waarbij men kijkt naar de relatie tussen individuen en hun fysieke wereld, cognitieve wereld, persoonlijkheidswereld en sociale wereld

Bio-ecologische model

model dat uitgaat van vijf omgevingsniveaus die elk organisme gelijktijdig beïnvloeden

microsysteem

de dagelijkse, directe omgeving waarin kinderen leven

mesosysteem

zorgt voor connecties tussen de verschillende onderdelen van het microsysteem

exosysteem

staat voor algemenere invloeden, het omvat sociale instituties zoals bv gemeenten, scholen,…

macrosysteem

vertegenwoordigt de overkoepelende culturele invloeden waaraan een individu blootstaat (maatschappij in het algemeen, religieuze systemen,…)

chronosysteem

het omvat de invloed van het verstrijken van de tijd op de ontwikkeling van kinderen (historische gebeurtenissen,…)

sociale-culturele theorie

benadering binnen de psychologie die het verloop van de cognitieve ontwikkeling ziet als het resultaat van sociale interacties tussen de leden van een cultuur

scaffolding

kinderen krijgen ondersteuning bij het leren van een taak die net boven hun niveau ligt

contextuele systeemgerichte stroming

benadrukt met name intergenerationele invloeden en de balans tussen geven en nemen

cybernetische systeemgerichte stroming

legt de nadruk op hoe een bepaald - gezond of ongezond - evenwicht in systemen, in stand gehouden wordt

strategische systeemgerichte stroming

kijkt vooral naar wat welke effecten geeft binnen een systeem

structurele systeemgerichte stroming

probeert de structuur van een systeem te analyseren

evolutionair perspectief

benadering binnen de psychologie die gedrag probeert te identificeren dat het resultaat is van de genetische erfenis van onze voorouders

ethologie

de wetenschap die kijkt naar de invloed van biologische kenmerken op gedrag

zelfdeterminatietheorie

theorie over menselijke motivatie uitgaande van de kerngedachte dat er drie natuurlijke basisbehoeften zijn die het functioneren, het welbevinden en de groei van mensen beïnvloeden: autonomie, verbondenheid en competentie

imprinting

proces waarbij een bepaalde stimulus tijdens een kritieke periode wordt opgeslagen

multideterminisme

een veelheid van factoren binnen het individu en in de context spelen een rol in ontwikkeling

equifinaliteit

veel verschillende oorzaken leiden tot hetzelfde gevolg

multifinaliteit

dezelfde oorzaak leidt tot verschillende gevolgen

Modeling

Leren door het gedrag van anderen te observeren en imiteren

Transactie

Reeks van dynamische, reciproke interacties