Les 3: 2.1 Onderzoeksmethoden

twee soorten structuren van een onderzoeksrapport

• trechterstructuur: van brede vragen naar verfijnde vragen (vaak bij de inleiding)

• omgekeerde trechterstructuur: van verfijnde vragen naar brede vragen (vaak bij de resultaten en de conclusie)

wat wil de onderzoeker te weten komen?

• probleemstelling, onderzoeksdoel en de onderzoeksvraag

• kwalitatief, kwantitatief of mixed methods onderzoek

• is het onderzoek uitvoerbaar?

probleemstelling

wat is het probleem?

• vertrekt vanuit een vaststelling

• in de probleemstelling wordt de achtergrond geschetst waaruit de onderzoeksvraag komt (microniveau, mesoniveau of macroniveau)

techniek om een probleemstelling helder te krijgen (de oorzaken/grondoorzaak van het probleem in kaart brengen)

5W + 1H-methode:

• 5W’s: wat, wie, waar, wanneer, waarom

• 1H: hoe

onderzoeksdoel

wat is het doel van het onderzoek? wat willen we met het onderzoek bereiken?

• doel: richting geven en afbakenen

globaal zijn er twee mogelijke doelstellingen

• bij fundamenteel/zuiver wetenschappelijk onderzoek: theoretische kennis verzamelen

• bij praktijkgericht onderzoek: maatschappelijk of praktisch probleem aanpakken

beroepsproduct

praktijkgericht onderzoek mondt hieruit

• concrete vorm waarin het resultaat wordt gegoten

• centraal daarin staat valorisatie (meerwaarde voor het werkveld = werkveld wacht hierop en is hier iets mee)

5 mogelijke beroepsproducten

• analyse

• advies

• ontwerp

• handeling

• fabricaat

  of combinaties van meerde beroepsproducten

advies

beroepsproduct; gericht op de probleemoplossing en verbetering van een situatie door een interventie

onderzoeksvraag

verfijning en concretisering van de vraag

analyse

gerichte analyses die in een concrete beroepscontext worden gebruikt

handeling

professionele interactie met een individu

ontwerp

gericht op de uitwerking van een nieuw proces, tool of product om in een behoefte te voorzien

fabricaat

realisatie van een ontwerp in een functioneel fysiek of digitaal eindproduct

5 types onderzoeksvragen

1. beschrijvend

2. vergelijkend

3. evaluerend

4. verklarend

5. ontwerpend

beschrijvende onderzoeksvraag

je onderzoekt de stand van zaken en brengt die in kaart

vergelijkende onderzoeksvraag

je onderzoekt de overeenkomst en verschillen en komt tot een vergelijking

evaluerende onderzoeksvraag

je onderzoekt de positieve en negatieve punten, de voor- en nadelen… en komt tot een evaluatie

verklarende onderzoeksvraag

je onderzoekt de oorzaken en de gevolgen en komt tot een verklaring

ontwerpende onderzoeksvraag

je onderzoekt hoe een bepaald probleem aangepakt kan worden en komt tot een oplossing

kwantitatief onderzoek

verzamelt cijfermatige gegevens, a.d.h.v. meten, tellen, aantallen, percentages, …

• vertrekt vanuit van gesloten onderzoeksvragen

• onderzoeksmethoden: turven, vragenlijsten met gesloten vragen, …

kwalitatief onderzoek

op zoek naar betekenis, a.d.h.v. verhalen, foto’s, tekeningen…

• onderzoeksmethoden: focusgroep, observaties, diepte-interviews

mixed methods

combinatie van beide onderzoeksmethoden (kwalitatief en kwantitatief onderzoek)

• bv. eerst een vragenlijst voorleggen aan een grote groep mensen, daarna bij enkelen een diepte-interview afnemen

gesloten vragen

onderzoeksvraag waarbij de mogelijke antwoorden op de onderzoeksvraag van tevoren wel al vast liggen

open vragen

onderzoeksvraag waarbij van tevoren de mogelijke antwoorden op de onderzoeksvraag niet vast liggen

ethiek

nadenken over ‘wat’ goed en ‘kwaad’ is

• waarden: wat vinden we belangrijk

• normen: wat vinden we dan dat moet en wat mag niet

wettelijk kader

door de overheid opgelegde verplichte richtlijnen, gegoten in wetten, decreten, reglementen, protocollen