INTRODUCTION TO ANATOMY (กายวิภาคศาสตร์)

แฟลชการ์ดคำศัพท์กายวิภาคศาสตร์ ครอบคลุมสาขาการศึกษา ระนาบ ตำแหน่ง ท่ามาตรฐาน การเคลื่อนไหว และระบบอวัยวะสำคัญ เพื่อใช้ทบทวนเนื้อหาเบื้องต้นวิชา Anatomy

กายวิภาคศาสตร์ (Anatomy)

วิชาที่ศึกษาถึงโครงสร้างของร่างกายมนุษย์ ตั้งแต่ระดับเซลล์ เนื้อเยื่อ จนถึงอวัยวะ

สรีรวิทยา (Physiology)

วิชาที่ศึกษาถึงหน้าที่ และการทำงานของส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย

มหกายวิภาคศาสตร์ (Gross Anatomy)

การศึกษากายวิภาคด้วยตาเปล่า ไม่ใช้อุปกรณ์ขยาย

จุลกายวิภาคศาสตร์ (Microscopic Anatomy)

การศึกษาโครงสร้างด้วยกล้องจุลทรรศน์ เช่น Cytology และ Histology

Surface Anatomy

การศึกษาลักษณะภายนอกของร่างกายโดยไม่ผ่า

Regional Anatomy

การศึกษากายวิภาคโดยแบ่งร่างกายเป็นส่วน ๆ เช่น ศีรษะ คอ ลำตัว

Systemic Anatomy

การศึกษากายวิภาคโดยแบ่งตามระบบการทำงาน เช่น ระบบประสาท ระบบกล้ามเนื้อ

Developmental Anatomy (Embryology)

การศึกษาพัฒนาการของตัวอ่อนในครรภ์มารดา

Radiographic Anatomy

การศึกษาร่างกายผ่านภาพถ่ายเอกซเรย์หรือเทคนิครังสีอื่น ๆ

Pathological Anatomy (Pathology)

การศึกษาการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างร่างกายที่เกิดจากโรค

Splanchnology

การศึกษาอวัยวะภายในช่องอก ช่องท้อง และอวัยวะภายในอื่น ๆ

Cytology

ศาสตร์ที่ศึกษาระดับเซลล์ โครงสร้างและหน้าที่ของเซลล์

Histology

ศาสตร์ที่ศึกษาเนื้อเยื่อต่าง ๆ ของร่างกายด้วยกล้องจุลทรรศน์

ท่ากายวิภาคมาตรฐาน (Anatomical Position)

ท่ายืนตรง หน้ามองตรง แขนแนบลำตัว ฝ่ามือหันไปข้างหน้า ส้นเท้าชิด

Coronal / Frontal Plane

ระนาบแบ่งร่างกายออกเป็นส่วนหน้าและส่วนหลัง

Horizontal / Transverse Plane

ระนาบแบ่งร่างกายออกเป็นส่วนบนและส่วนล่าง

Sagittal Plane

ระนาบแบ่งร่างกายเป็นซ้าย–ขวา (ไม่เท่ากัน)

Median / Midsagittal Plane

ระนาบแบ่งร่างกายเป็นซ้าย–ขวาเท่ากัน ตัดผ่าน midline

Parasagittal Plane

ระนาบซ้าย–ขวาที่ขนานกับ midsagittal แต่ไม่ผ่าน midline

Oblique Plane

ระนาบตัดร่างกายในแนวเฉียง

Superior (Cranial)

ตำแหน่งเหนือกว่าหรือใกล้ศีรษะ เช่น หัวใจอยู่เหนือกระเพาะอาหาร

Inferior (Caudal)

ตำแหน่งล่างกว่าหรือใกล้เท้า เช่น กระเพาะอาหารอยู่ใต้หัวใจ

Anterior (Ventral)

ตำแหน่งใกล้ด้านหน้า เช่น กระดูกสเติร์นัมอยู่หน้าหัวใจ

Posterior (Dorsal)

ตำแหน่งใกล้ด้านหลัง เช่น ไตอยู่ด้านหลังลำไส้

Medial

อยู่ใกล้เส้นกลางลำตัว เช่น นิ้วก้อยอยู่ด้าน medial ของมือ

Lateral

อยู่ไกลเส้นกลางลำตัว เช่น นิ้วหัวแม่มืออยู่ด้าน lateral ของมือ

Proximal

อยู่ใกล้ root ของอวัยวะมากกว่า เช่น ข้อศอกอยู่ proximal ต่อข้อมือ

Distal

อยู่ไกล root ของอวัยวะมากกว่า เช่น ข้อมืออยู่ distal ต่อข้อศอก

Superficial

อยู่ตื้น ใกล้ผิว เช่น กล้ามเนื้อต้นแขนอยู่ตื้นกว่ากระดูก

Deep

อยู่ลึก ไกลจากผิว เช่น กระดูก humerus อยู่ลึกกว่ากล้ามเนื้อ

External (Outer)

อยู่ด้านนอก เช่น ใบหูเป็นส่วน external ต่อหูชั้นกลาง

Internal (Inner)

อยู่ด้านใน เช่น spiral organ อยู่ internal ต่อหูชั้นกลาง

Central

อยู่ใกล้ศูนย์กลาง เช่น spinal cord อยู่ส่วนกลางของ CNS

Peripheral

อยู่ไกลศูนย์กลาง เช่น spinal nerve อยู่ส่วนปลายของไขสันหลัง

Parietal

อยู่ที่ผนังชั้นนอกของโพรง เช่น parietal pleura

Visceral

อยู่ที่ผนังชั้นในหุ้มอวัยวะ เช่น visceral pleura

Flexion

การงอ ทำให้มุมข้อแคบลง

Extension

การเหยียด ทำให้มุมข้อกว้างขึ้น

Abduction

การกาง ออกหาจาก medial plane

Adduction

การหุบ เข้าใกล้ medial plane

Circumduction

การเคลื่อนเป็นวงกลม ผสมผสาน flexion-extension และ abduction-adduction

Rotation

การหมุนรอบแกนยาวของอวัยวะ

Opposition

การแตะปลายนิ้วหัวแม่มือกับนิ้วอื่น ๆ

Supination

การหงายมือ ฝ่ามือหันขึ้นหรือไปข้างหน้า

Pronation

การคว่ำมือ ฝ่ามือหันลงหรือไปข้างหลัง

Inversion

หงายฝ่าเท้าเข้าด้านใน

Eversion

หงายฝ่าเท้าออกด้านนอก

Dorsiflexion

การงอข้อเท้าด้วยการยกปลายเท้าขึ้นด้านหลัง

Plantarflexion

การงอข้อเท้าด้วยการกดปลายเท้าลง

Protraction

การเคลื่อนอวัยวะไปข้างหน้า เช่น การยื่นไหล่

Retraction

การดึงอวัยวะกลับมาข้างหลัง เช่น การหดไหล่

Integumentary System

ระบบผิวหนัง ขน เล็บ และต่อมต่าง ๆ ที่ผิว

Skeletal System

ระบบกระดูกและข้อต่อ ให้โครงสร้างและปกป้องอวัยวะ

Muscular System

ระบบกล้ามเนื้อ ช่วยในการเคลื่อนไหวและสร้างความร้อน

Nervous System

ระบบประสาท ควบคุมและประสานการทำงานของร่างกาย

Cardiovascular System

ระบบไหลเวียนเลือด ประกอบด้วยหัวใจและหลอดเลือด

Respiratory System

ระบบหายใจ แลกเปลี่ยนก๊าซ O₂ และ CO₂

Digestive System

ระบบย่อยอาหาร ดูดซึมสารอาหารและขับของเสีย

Urinary System

ระบบขับถ่ายของเหลวและรักษาสมดุลน้ำ เกลือแร่

Endocrine System

ระบบต่อมไร้ท่อ หลั่งฮอร์โมนควบคุมการทำงานต่าง ๆ

Lymphatic System

ระบบน้ำเหลือง ช่วยภูมิคุ้มกันและระบายน้ำส่วนเกิน

Reproductive System

ระบบสืบพันธุ์ สำหรับการสร้างเซลล์สืบพันธุ์และสืบทอดเผ่าพันธุ์