Infektologija I parcijalni ispit

Definicija Infektologije

Infektologija je grana medicine koja se bavi proučavanjem infektivnih bolesti, njihove dijagnostike, terapije i prevencije. Naziv infektologija potiče od latinske riječi infectio, što znači zaraza i grčke riječi logos, što znači nauka.

Infekcija definicija

Infekcija je biološki proces koji nastaje ulaskom patogenih mikroorganizama u makroorganizam.

Infektivna bolest

Infektivna bolest nastaje zbog oštećenja tkiva makroorganizma prouzrokovanog  mikroorganizmom, i to njegovom invazivnošću (sposobnošću razmnožavanja i prodiranja) ili toksičnošću (sposobnošću stvaranja otrova). Ona uključuje i reakciju makroorganizma na patogene uzročnike.

Od čega zavisi da li će nastati bolest

Hoće li neki mikroorganizmi prouzročiti bolest ovisi, o virulenciji (zaraznosti) mikroorganizma i osjetljivosti, odnosno neotpornosti makroorganizma.

Patogeni mikroorganizam

Mikroorganizam koji ima veliku virulenciju i koji je sposoban prouzrokovati bolest u ljudi s očuvanim imunološkim sustavom, smatra se patogenim mikroorganizmom.

Uslovno patogeni (oportunistički) mikrooeganizam

Uzročnik koji je patogen samo za ljude s oslabljenom imunosti, dok u zdravih ljudi ne uzrokuje bolest, naziva se uslovno (fakultativno) patogenim ili oportunističkim mikroorganizmom.

infekcija uzrokovana oportunističkim mikroorganizmom se naziva

Oportunistička infekcija

Infektivna doza

Ona količina uzročnika koja je dovoljna da izazove infekciju u osjetljivih pojedinaca (što je više uzročnika  veća je vjerovatnoča nastanka klinicki manifestnog oblika bolesti).

Prenosivost (kontagioznost)

označava mogućnost prenošenja bolesti među  makroorganizmima, odnosno s čovjeka na čovjeka, ili s životinje na čovjeka.

Kontaminacija

znači onečišćenje ili zagađenje nežive prirode i predmeta zaraznim klicima.

Kolonizacija

Naziv koji označava naseljavanje tjelesnih površina mikroorganizmima. U toku  kolonizacije domaćin ne stvara prema mikroorganizmima imunološki odgovor. Kada domaćin počne imunološki reagirati, kolonizacija prelazi u infekciju.

Patogenost i virulencija

Sposobnost mikroorganizma da izazove bolest, a količina klica koja je potrebna za uspješnu infekciju ovisi o drugom faktoru koji se naziva virulencija i predstavlja stepen patogenosti.

Vorgalikov lanac čine

1.       Izvor infekcije(zaraze)

2.       Putevi širenja infekcije

3.       Ulazna vrata za infekciju

4.   Osjetljivost (dispozicija ili sklonost) domaćina

5.       Količina i virulencija agensa

Izvor infekcije

Izvor infekcije zaraznih bolesti je ili čovjek ili životinja koji nose i izlučuju infektivne agense u spoljašnju sredinu. Žariste zarazne bolesti čini više izbora infekcije, a rezervoar zarazne bolesti je mjesto gdje se infektivni agens održava i širi u okolinu.

Bolesnik

Najčešći je izvor jer nosi i izlučuje infektivne klice. Infektivan je u: kliničkoj fazi bolesti u inkubaciji i rekovalescenciji.

Kliconoša

Objektivno zdrava osoba koja nosi infektivne agense i izlučuje (slinom, krvlju,stolicom,mokraćom) u spoljašnju sredinu.

Kliconoštvo nastaje nakon infekcije ili preboljele zarazne bolesti.

Zdrave kliconoše

Zdrave kliconoše-osobe koje u svom organizmu nose infektivne agense koji kod njih ne dovode niti će dovesti do nastanka bolesti ali ih izlučuju u spoljašnju sredinu. Ne traje dugo, najduže 1-2 nedjelje.

Inkubacione kliconoše

U svom organizmu nose infektivne agense i izlučuju ih u sredinu. Inkubacioni period je vremenski period izmedju prodora infektivnog agensa i pojave znakova ili simptoma bolesti, a dužina trajanja zavise od karakteristika infektivnog agensa i domaćina.

Rekonvalescentne kliconoše

Osobe koje u svom organizmu zadržavaju infektivne agense te ih izlučuju u spoljašnju sredinu i posle prestanka vidljivih znakova bolesti.

Prema vremenu trajanja kliconoštvo se dijeli na

1. akutno: učestalije i traje nekoliko dana, sedmica, mjeseci

2. hronično: rijeđe, više mjeseci ili godina

3. trajno: doživotno

Hronično kliconoštvo

Obično javlja kod crijevnih zaraznih bolesti i najčešće je povezano sa hroničnim upalama sluzokože organa u kojima se infektivni agensi mogu zadržavati. Kliconoštvo se otkriva specifičnim labaratorijskim ispitivanjem (bris grla,nosa,krvi,stolice). Minimalno 24-48h za dijagnostiku. Kod dokazanog uzročnika uspostavlja se adekvatna terapija i aktivni nadzor.

Životinje kao izvor infekcije

Izvor infektivnih bolesti antropozoonoze za čovjeka. Neka oboljenja se prenose sa oboljelog čovjeka na životinje i nazivaju se reverzne zoonoze. Kod životinja bolest može biti različita od inaparentnih do tipičnih formi.

Pored oboljelih životinja,izvor infekcije mogu biti životinje kliconoše. Kliconoštvo se mora laboratorijski dokazati u veterinarskoj ustanovi.

Putevi širenja infekcije

Mikroorganizmi se šire na različite načine: dodirom,vodom,hranom,zrakom,ugrizom

Ulazno mjesto infekcije

Ulazno mjesto infekcije je put kojim infektivni agens ulazi u osjetljivog domaćina. Osnovni uslov za nastanak infekcije ili infektivne bolesti je ulazak uzročnika bolesti u osjetljivog domaćina na adekvatna vrata (usta, nos, oštećene kože). Samo rijetko ulazno mjesto je neoštećena koža.

Infektivna doza

najmanja količina patogena koja može izazvati infekciju

Dispozicija 

Označava nedostatak otpornosti (urođene ili stečene; opšte ili specifične) domaćina prema infektivnom agensu.

Osjetljivost je osobina domaćina da simptomima bolesti ispoljava prvi susret sa uzročnikom infekcije (varicela,grip).

Osjetljivost i dispozicija su promjenljive, zavise od prethodnog zdravstvenog stanja, komorbiditeta i/ili socioepidemioloških uslova života.

3 osnovna uslova za nastanak infektivnih bolesti

1. prisutnost patogenog uzročnika

2. izloženost čovjeka (ekspozicija)

3. sklonost (dispozicija)

Uslovno patogeni mikroorganizmi

Escherichia coli, koja je dio normalne crijevne flore. Ako dospije u mokraćni sistem uzrokuje upalu mokraćnih puteva, a kada dospije u krv, uzrokuje sepsu, dok u crijevima obično ne uzrokuje bolest (osim nekih posebnih virulentnih serotipova).

Neke vrste klostridija, uključujući i Clostridium tetani, koji normalno živi u crijevima životinja, a postaje opasan kada dospije u ranu, osobito ako se stvore za njega povoljni, anaerobni uslovi.

Otpornost može biti

1. specifična (imunost)

2. nespecifična (prirodna)

Prirodna (nespecifična) imunost

brani čovjeka od infekcije i obolijevanja, a bolest nastupa kada je uzročnik izrazito virulentan, ili je prisutan u velikoj infektivnoj dozi.

Mehanizmi prirodne otpornosti

1. zdrava koža

2. zdrave sluznice

3. fiziološka flora kože i sluznice

4. anatomska građa nosnica i respiratornog sistema

5. želudac

6. retikuloendotelni sistem jetre, slezene, koštane srži i limfnih čvorova

7. leukociti (neutrofili)

8. interferon 

Imunost

Imunost je specifična otpornost prema zaraznim bolestima. Dijeli se na prirodno stečenu i uvjetno stečenu. Prirodna može biti aktivna i pasivna.