stoffen beïnvloeden centrale & perifere ZS

Detomidine, Medetomidine, Dexmedetomidine

• α-2 adrenoceptor agonisten

• centrale werking: activate α2-receptors in CNS → stops noradrenaline afgifte → prikkelgeleiding in neuronen gedempt → centraal dempende werking

• perifere (bij)werkingen:

  • vasoconstrictie perifere bloedvaten → incr BP → inc parasympatic activity → dcr BP (aka hart afgeremd & moet tegen meer druk in pompen)

  • remmen motiliteit maagdarmkanaal

• effect van teruggedraaid worden met α2-adrenoceptor antagonist

Diazepam, midazolam

• benzodiazepine - GABA agonist

• structure: benzine ring + diazepine ring

• binding site: between α and gamma subunits on GABA-A receptor,

  • NOT at recognition site → don’t directly open Cl-channels

  • instead bind to this allosteric site → incr affiniteit GABA for GABA-receptor → versterkt het effect van GABA (= een positief allostere interactie) door Cl-channels vaker te openen

• zijn lipofiel → passeren makkelijk bloed-hersenbarriere

  • versterken GABA centraal → kalmerend & anxiolytisch & spierverslappend

• side effects: drowsiness, dizziness, dcr alertness/conc, impaired motor control

• toepassingen

  • binnen anesthesie: bc spierverslappend & kalmerend

  • behandeling van angst/paniek episodes veroorzaakt door sporadische gebeurtenissen e.g. vuurwerk/onweer → geef van te voren!

  • couperen van ernstige epilepsie

Fenobarbital

• Barbituraat

  • versterken GABA effect door langduring Cl-channels open te houden

  • binden aan andere bindingsplaats op GABA-receptor → sterk centraal dempend

• minder lipofiel → doesnt reach brain conc high enough for anesthesie, instead used as anti-epileptica

  • bijwerkingen: sufheid en ataxie (=uncoordinated movement)

Pentobarbital

• Barbituraat

  • versterken GABA effect door langduring Cl-channels open te houden

  • binden aan andere bindingsplaats op GABA-receptor → sterk centraal dempend

• lipofiel → sterke centrale werking →in hoge dosis gebruikt voor euthanasie

Thiopental

• Barbituraat

  • versterken GABA effect door langduring Cl-channels open te houden

  • binden aan andere bindingsplaats op GABA-receptor → sterk centraal dempend

• lipofiel → quicky high conc in brain → algehele anesthesie = volledige mentale blokkade

• wordt door side effects nauwelijks nog gebruikt

Acepromazine

• antipsychotica - derivaat van fenothiazine (dopamine-2 receptor antagonist)

• werking: block dop-2-receptors & effect seratonin&adrenoreceptors

• dgk toepassingen: sedativum (kalmerend effect door antagonisme van dop-2-rec), tegen braken/misselijkheid (by blocking dop & seratonin-rec)

• bijwerkingen - cardiovascular (mainly bc blokkeerd peripheral alpha-1-adrenoreceptors)

  • perifere vasodilatie (← remming norad activity on peripheral bloedvaten)

lidocaïne

• lokaalanesthetica - amide

  • so it’s a weak base

• amide → don’t degrade as quickly in bod → longer halflife than esters

• works by blocking Na-channels from inside the cell → prevents pain signal being sent to CNS

  • uncharged weak base moves into cell across memb → intracel. pH slightly lower → protonates some of the weak base → protonated local anaesthetic blocks the Na-channel intracellularly

  • locale verdoving werkt minder goed in ontstoken weefsel (lower pH)

procaïne

• lokaalanesthetica - ester

  • so it’s a weak base

• ester → lots of people have hypersensitivity reactions against it → can give amide instead

• works by blocking Na-channels from inside the cell → prevents pain signal being sent to CNS

  • uncharged weak base moves into cell across memb → intracel. pH slightly lower → protonates some of the weak base → protonated local anaesthetic blocks the Na-channel intracellularly

  • locale verdoving werkt minder goed in ontstoken weefsel (lower pH)

Ivermectine

• macrocyclische lactonen

• common use: antiparasitica tegen endo- & ectoparasieten

• werking parasieten: activeren glutamaatgestuurde Cl-channels van parasiet → instroom Cl- → hyperpolarisatie van neuronen → verlamming/dood van parasiet

  • these channels play a fundamental role in invertebrate NS

• werking in mammals: works on GABA-receptors but those are in CNS which they don’t reach bc P-glycoprotein effluxpump removes them before that

  • if dosage too high for individual then the blood-brain barrier can be overwhelmed leading to toxicity

    • some dog breeds have a mutation in gene that codes for P-glycoprotein → BBB less functional → quicker toxicity

    • can treat ivermectine toxicity w Intralipid

  • clinical symptoms toxicity: centrale demping, blindheid, coma, aanvallen, mogelijk ademhalingsverlamming & overlijden