Participatie en burgerinitiatieven

Betekenis van participatie is doorheen de geschiedenis veranderd

Sociale kwestie als ontstaansgrond

• Mee doen met vooropgestelde (verzuilde) aanbod

Sectorale en categoriale uitbouw

• Ook mee praten: inspraak en tegenspraak (bv. photovoice)

Een nieuw engagement?

• Ook mee organiseren

Als we literatuur lezen over participatie, is de dominante opvatting ‘participatie als middel en als doel’

• Middel: participatie leidt tot empowerment, sociaal kapitaal, inclusie, effectiviteit, efficiëntie

• Doel: toeleiden naar een aanbod, een besluitvorming…

In de literatuur is participatie eerder methodisch/instrumenteel

Nadruk ligt op hoe we de toegankelijkheid verhogen

• Klemtoon op het individu dat niet participeert en tot participeren moet worden gebracht

Weinig literatuur over waarom, waartoe en de rol van sociaal-cultureel werker

• Bv. literatuur over 5 b’s: bereikbaarheid, betaalbaarheid, bruikbaarheid, betrouwbaarheid, begrijpbaarheid

Participatieladder artikel (1969)

Gaat over het delen van macht

Manipulatie helemaal onderaan, citizen control (burgers krijgen controle) helemaal vanboven => wij moeten ervoor zorgen dat mensen de mogelijkheid hebben om op die ladder te klimmen

In jaren ’90 wordt ladder misbruikt/betekenis veranderd om mensen die op de eerste trap blijven hangen en niet de moeite doen om verder omhoog te klimmen

• Schuld van de burger

• Maar origineel was het anders bedoeld: ladder is wat wij als sociaal-cultureel werkers zouden kunnen doen, systeem creëren waarbij macht herverdeeld wordt

Artikel van Corijn over zeggenschap

Participatie ging vooral over deelnamecijfers

Deze participatie zegt niets over de cultuur die getoond wordt, participatie gaat eigenlijk over zeggenschap => cultuurhuizen tonen nu onvoldoende wat er leeft onder de mensen

Culturele product wordt nooit in vraag gesteld, maar wel hoe jongeren etc. reageren op die cultuur (bv. je moet je gedragen bij een toneelstuk)

• Democratisering van de cultuur en culturele democratisering

Pedagogy of interruption (Gert Biesta)

Je moet durven tussenkomen in de bestaande orde, als je voelt dat er zaken niet juist zitten, moet je actie kunnen ondernemen

• Blijf niet in het onderzoek hangen

• Verschillende doelen:

  • Op individueel niveau: verruimen van handelingsmogelijkheden van burgers

  • Op sociaal niveau: creëren van tijd en ruimte voor het verbeelden wat ‘samenleven’ en ‘samenbrengen’ kan inhouden

  • Op structureel niveau: private bekommernissen omzetten in publieke vraagstukken

Startpunt = sociale kennis = weten wat er gaande is

• Begin met luisteren naar mensen en in dialoog gaan

Burgerinitiatieven

Initiatieven die door burgers worden genomen om een probleem, of een voorstel aan te pakken

Mensen die achter die burgerinitiatieven zitten zijn vaak mondige burgers (middenklasse)

• Bruggen bouwen naar andere mensen toe, want zij kunnen onmogelijk een antwoord bieden op basisbehoeften van alle burgers zonder ermee in gesprek te gaan

Democratische rol van de overheid: moet iedereen gelijk behandelen, dus ook in hun verhouding naar burgerinitiatieven

Driehoek:

• Coalitiedenken (driehoek): zorgen dat markt, overheid en gemeenschappen elkaar kunnen versterken

Burgerinitiatieven zijn van alle tijden