CLS-paracetamol

chuyển hóa APAP(N-actyl-p-aminophenol, acetaminophenol)

2 con đường:

• liên hợp pha 1(90%)

• oxy hóa pha 2(10%)

Liên hợp pha 1(90%)

tạo các chất chuyển hóa glucuronid và sulfat, catechol derivatives

→thải qua nước tiểu:Người lớn→glucuronid hóa,

trẻ em(<12)→sulfat hóa

Oxy hóa pha 2

APAP→NAPQI(độc tính cao) dưới tác dụng enzyme CYP2E1→glutathione(tripeptide) trung hòa tạo chất không độc

Vì sao khi dùng APAP quá nhiều thì gây độc

Dùng APAP quá nhiều thì liên hợp pha 1 bão hòa→tăng oxy hóa pha 2→tích lũy NAPQI →thiếu glutathione(nếu thiếu>70%)→NAPQI liên kết tb gan gây hoại tử(do 1 loạt pư)

Cơ chế gắn glucuronid, sulfat và catechol derivatives

gắn vào OH phenol của APAP→tan, còn catechol derivatives thì gắn thêm OH vào vị trí meta

Cơ chế oxy hóa pha 2

Dùng e.CYP2E1 để oxy hóa APAP làm mất 2H.Sau đó N hút e của nối đôi tạo liên hợp→cộng glutathione theo cơ chế michael→ổn định NAPQI và tan trong nước

Cơ chế NAPQI

tác động liên kết cộng hóa trị vs các protein ti thể→bị hủy ti thể→rò rỉ e gây stress oxy hóa và ko sản xuất ATP

Các rối loạn cân bằng xảy ra khi ngộ độc APAP

Thiếu ATP→hô hấp kị khí→lactic acid→toan chuyển hóa.Có thể kiềm hô hấp để bù lại

Vai trò của 4-Mp trong điều trị ngộ được APAP

Do ethanol cạnh tranh CYP2E1 với APAP.Nên người ta dùng 4-MP(ức chế chuyển hóa ethanol)→giữ ethanol cạnh tranh với APAP

Vai trò của NAC

tiền chất glutathione, hỗ trợ ổn định gốc tự do, tăng sản xuất ATP ti thể, tăng O2 cho các mô