H1: schriftsystemen en vocabularia

wat zijn jiaguwen

karakters op schildpadschalen, runder- en schapenknoken

geen oudere schriftsoort bekend

= orakelinscripties (buci)

periode jiaguwen

Shang-dynasty (1500-1100 BCE)

proces jiaguwen

teksten werden door religieuze authoriteiten in het vuur gelegd: uit de barsten werden raad en mening van de goden geïnterpreteerd —> interpretatie door scibent van de koning ingekerft bij de barsten

kenmerken jiaguwen

• bepaald door het schrijfmateriaal (been en mes)

• karakters hebben dunne lijnvoering

• alternering van ronde en hoekige contouren

• langwerpige en smalle karakters

• grootte van zelfde karakter verschilt soms

• karakters niet éénvormig

jiaguwen

kenmerken jinwen

• inscripties op brons (offervaatwerk of klokken)

• ronder en dikker dan jiaguwen

• minder pictogrammen, meer picto-fonetische karakters

• veel varianten voor hetzelfde karakter

periode jinwen

vroegste: Shang-dynastie

Westelijke-Zhou: talrijker en vorm typischer

jinwen

kenmerken Dazhuan (Groot Zegel-schrift)

• verdere ontwikkeling jinwen

• uniformere lijvoering van karakters

• constructie is preciezer dan jinwen

betekenis Dazhuan

ruim: alles voor het ‘Kleine Zegel’

enger: Groot Zegel-schrift van de Lente-Herfst-periode en het rijk Qin tijdens de Strijdende Staten

Dazhuan

Groot Zegel-schrift

kenmerken Xiazhuan (Klein Zegel-schrift)

karakters nog mooier geproportioneerd en verder vereenvoudigd

gebruik Xiaozhuan

• standaardschrift onder de eerste keizer

• slechts korte tijd in gebruik (in Han dynastie niet meer in gebruik)

• vandaag: graveren van stempels

Xiaozhuan

Klein Zegel-schrift

kenmerken Lishu

• vereenvoudigde vorm van ‘Klein Zegel’

• hoekige karakters

periode Lishu

ambtenarenschrift ontstaan in de Qin-dyanstie

Lishu

kenmerken Kaishu (‘Normschrift’)

• uniformisering van het schrift tot op vandaag

• karakters allemaal even groot en vierkant van vorm

periode Kaishu

ontstaan einde Han-dynastie tot vandaag

kaishu

kenmerken Caoshu (Grasschrift)

• vluggeren en onzorgvuldige variant van het schrifttype dat gangbaar was in een bepaalde periode

• karakters geschreven in één ondoorbroken trek

periode Caoshu

term dateert van na de Oostelijke Han

Caoshu

wat is Xingshu (‘Vlottende Hand’-schrift)

ontstond na het normschrift

tussen norm- en grasschrift

vandaag nog steeds gebruikt

meest frequente vorm van karakters

Xingshu

nog 3 andere schriftvormen

• linguo wenzi (schrift van de zes rijken): oostelijke rijken tijdens de Strijdende Staten

• Keizering Wu Zetian

• Dunhuang-manuscripten

schrifthervorming 20e eeuw

• na 1949

• onder invloed van de CCP

• 1965 geofficialiseerd

methodes voor het vereenvoudigen van karakters

• vereenvoudigen van componenten

• vervangen door homoniem

• grasschrift/ normschrift tot standaard maken

• vervangen door eenvoudiger teken

• behoud van meest opvallende kenmerken

• een nieuwe associatie maken

wat is de erya

• woordenboek

• Han dynastie

• anoniem (lln van Conf?)

• groepering van woorden volgens genres (semantisch samenhoren van woorden)

onderdeling rijmwoordenboeken

woorden rangschikken op het einderijm van een woord —> rijmgroepen —> onderverdeling op beginklank

wat is de Qieyun

• rijmwoordenboek

• door Lu Fayan

• Fanqie methode

Fanqie methode

opgave van twee karakters die het lemma (karakter) verklaren: 1 met dezelfde beginklank; 1 met dezelfde eindklank

Peiwen Yunfu

• 1704-1711

• titel = naam van Kangxi’s fav bibliotheek

• individuele hoofdkarakters geordend in rijmgroepen; onder elk
  karakter samenstellingen van 2, 3 of 4 karakters + fragmenten uit teksten
  om het gebruik van het karakter te illustreren

• fanqie methode

doel Peiwen Yunfu

als hulp bij dichtcomposities; standaarduitspraak vastleggen voor
examenkandidaten

hoe werkt de vier-hoeken methode

karakters geordend volgens een vier-cijfer-code —> aan ieder van de vier hoeken van een karakter wordt een cijfercode gegeven
(0→9); cijfercode correspondeert met een specifieke vorm van een trek van
het karakter —> code gevormd in de orde: links boven, rechts boven, links onder, rechts onder

wat is de Shuawen jiezi

oudste woordenboek op basis van sleutels

telt 540 sleutels

wat is de Zihui

woordenboek op sleutels

innovatief (Mei Yingzuo) reduceert aantal sleutels tot 214

onder sleutel ordenen op het aantal trekken

wat is de Kangxi Zidian

• compendium van standaardkarakters van de Kangxi-periode

• op keizerlijk gezag voorstaande woordenboeken verbeteren (keizerlijke betrokkenheid met confucianisme tonen)

• fanqie methode + 214 sleutels

Kangxi Zidian

invloed vereenvoudiging van het schrift op sleutels

214 —> 227 sleutels

• watersleutels kregen oa 2 sleutels

klassieke en moderne woordenboeken

227 sleutels

rangschikking volgens: 1. sleutel 2. aantal trekjes

klassieke en moderne woordenboeken

andere systemen klassieke woordenboeken

• volgens totale aantal trekjes

• alfabetische ordening (volgens Chinees fonetisch alfabet) (zhiyi zimu —> guoyu luomazi —> guoyu zidian)

belangrijk woordenboek

wat is de Dai Kan-Wa Jiten

• door Morohashi Tetsuji

• beschouwd als het meest volledige en accurate lexicon van de Chinese taal van zijn tijd

Wie is Bernhard Karlgren

• verbleef 1910-1912 in China

• enquete-onderzoek naar dialecten in China

• bekritiseerde kritiekloze gebruik van teksten voor reconstructie van geschiedenis van pre-Han-China

op welke manieren kan je een woordenboek indelen

• semantisch

• rijm

• vier-hoeken

• sleutel

onderwerpen specialistische woordenboeken

• confucianisme

• daoïsme

• boeddhisme

• literatuur

• geschiedkunde

• …