Woordenlijst ecologie

ecosysteem

biotische gemeenschappen en hun fysische omgeving

organisme

laagste biologische organisatieniveau binnen de ecologie

populatie

groep individuen van dezelfde soort op dezelfde plaats en tijd

gemeenschap

populaties die samen voorkomen en interageren

biosfeer

planetaire ecosysteem, gedeelte van de aarde waar leven mogelijk is, inclusief land, water en de atmosfeer

natuurlijke selectie

differentieel proces van individuen binnen een populatie die resulteren uit hun interactie met de omgeving

habitat

plaats waar een organisme leeft

niche

totaal van de biotische en abiotisch voorwaarden voor leefbaarheid en de rol die een organisme speelt in een ecosysteem

golflengte

de afstand tussen twee opeenvolgende pieken of dalen van een golf bijv. bij licht of geluid

zwarte straler

object dan alle straling absorbeert en bij verhitting elektromagnetische straling uitzendt, afhankelijk van zijn temperatuur

kortgolvige straling

zichtbaar licht met korte golven en hoge energie

langgolvige straling

elektromagnetische straling met een lange golflengtes zoals infrarood straling

microklimaat

lokaal klimaat dat afhangt van de lokale topografie, het vegetatiedek, de expositie en andere factoren

elektromagnetische energie

energie die wordt uitgezonden in de vorm van elektromagnetische golven

Photosynthetically Active Radiation

het deel van het zonlicht dat planten gebruikt voor fotosynthese

Leaf Area Index

totale bladoppervlakte boven een grondoppervlak

specifieke warmte

energie nodig om massa water 1 graad Celsius op te warmen

latente warmte

energie die vrijkomt of nodig is voor een fase-overgang

evaporatie

overgang van vloeibaar naar gas aan het oppervlak van een vloeistof

viscositeit

mate van stroperigheid van een vloeistof

oppervlaktespanning

aantrekkingskracht tussen watermoleculen

diffusie

verplaatsing van opgeloste deeltjes van hoge naar lage concentratie

osmose

diffusie van een solvent doorheen een halfdoorlatende membraan naar hoger concentratie opgeloste stof

turgor

interne druk van een cel

temperatuur

maat voor de gemiddelde kinetische energie van de moleculen van een object of organisme

zonne-energie

energie afkomstig van de zon

metabolische processen

alle chemische reacties in een organisme die nodig zijn om energie te produceren en stoffen op te bouwen of af te breken

conductie

warmte-uitwisseling door direct contact

convectie

transfer van warmte door een bewegende vloeistof of gas

straling

overdracht van energie via elektromagnetische golven of deeltjes

evaporatie

overgang vloeibaar naar gas aan het oppervlak van een vloeistof

autotrofen

organismen die hun eigen voedsel kunnen maken, meestal door fotosynthese

heterotrofen

organismen die hun energie halen uit het eten van andere organismen

Photosynthetically active radiation

aantal lichtdeeltjes of fotonen per oppervlakte per seconde

huidmondjes

kleine openingen in bladeren van planten waardoor gasuitwisseling plaatsvindt

albedo

mate waarin kortgolvige straling wordt gereflecteerd op het oppervlak

transpiratie

proces waarbij planten water verdampen via de huidmondjes in hun bladeren

dissipatie

verliezen of verspreiden van energie/warmte aan de omgeving

allocatie

verplaatsing van koolstof naar de benodigde plek voor de synthese van nieuwe weefsels en structuren voor groei en reproductie

gasuitwisseling

opnemen en afgeven van gassen

C4 planten

planten die 4 C-atomen aan elkaar koppelen bij fotosynthese

CAM (Crassulacean Acid Metabolism)

een derde fotosynthetische weg waar licht en donderreacties worden gescheiden in de tijd om overdag waterverlies te voorkomen

vorstbestendigheid

aanpassing aan zeer koude temperaturen

kiemrust

planten kunnen zaden maken in gunstige omstandigheden en pas veel later laten ontkiemen

sapotrofen

consumeren dode organismen

ontbinding

afbraak van chemische verbindingen gevormd tijdens de constructie van plantaardige en dierlijke weefsels

ontbinders

voeden zich met dode organische materie of detritus

microbiele ontbinders

voornamelijk bacteriën en fungi die zich voeden met dode organische materie

detrivoren

dieren die zich voeden met dode organische materie, inclusief mest

uitloging

verlies van oplosbare suiker en ander oplosbare verbindingen

fragmentatie

de versnippering van kleinere partikels via fysische of chemische weg door detrivoren

mineralisatie

vrijstelling van organisch gebonden voedingsstoffen in anorganische vorm door bacteriën en schimmels

immobilisatie

incorporatie van minerale nutriënten in een organische vorm door ontbindingsorganismen

Particulate organic matter

partikels van organisch materiaal

Dissolved organic matter

opgelost organisch materiaal

netto mineralisatiesnelheid

de netto vrijstelling van voedingsstoffen aan de bodem

herbivoren

converteren plantenbiomassa in dierlijk weefsel

carnivoren

voeden zich met herbivoren of andere carnivoren

omnivoren

eten zowel planten als dieren

detrivoren

voeden zich met dode dierlijke en plantaardige materie

grazers

herbivoren die voornamelijk bladeren en vooral grassen eten

browsers

herbivoren die bladeren, twijgen en knoppen van houtige planten eten

granivoren

herbivoren die zaden eten

frugivoren

herbivoren die vruchten eten

cellulose

hoofdbestanddeel van de celwand van planten, zorgt voor stevigheid

cybernetica

temperatuurregeling via terugkoppelingsprocessen

endothermie

interne warmteproductie via een hoog metabolisme

ecothermie

warmte wordt uit de omgeving gehaald bij laag metabolisme

homeothermie

een relatief vaste temperatuur onafhankelijk van de omgevingstemperatuur

poikilothermie

lichaamstemperatuur is veranderlijk en wordt beïnvloedt door de omgeving

heterothermie

gebruik van zowel endothermie als homeothermie, afhankelijk van de omgeving en hun metabolische benodigdheden