KOMPAN_HARDVERSION

HENRY ALLAN GLEASON JR.

HENRY ALLAN GLEASON JR.

ANG WIKA AY MASISTEMANG BALANGKAS NG SINASALITANG TUNOG

EDWARD SAPIR

LIKAS AT MAKATAONG PAMAMARAAN NG PAGHATID NG MGA KAISIPAN

CAMBRIDGE DICTIONARY

SISTEMANG KOMUNIKASYONG NAG TATAGLAY NG TUNOG, SALITA AT GRAMATIKANG GINAGAMIT SA PAKIKIPAGTALASTASAN

CHARLES DARWIN

TULAD NG PAGGAWA NG SERVESA, KAILANGAN DAW PAGARALAN ANG WIKA BAGO ITO MATUTUNAN

150

BILANG NG WIKA AT DAYALEKTO SA PILIPINAS

1934

Nagkaroon ng Kumbensiyong Konstitusyonal kung saan isa sa mainitang tinalakay at pinagtalunan ang pagpili ng wikang pambansa.

LOPE K. SANTOS

Iminungkahi ng grupo ni ____ na ang Wikang Pambansa ay dapat ibatay sa isa sa mga umiiral na wika sa Pilipinas.

1935

ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang Wikang Pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.”

DESYEMBRE 30, 1937

Bilang pag-alinsunod sa tadhana ng Batas ng Komonwelt Blg. 184, sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ay ipinahayag ng Pangulong Manuel Quezon ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay batay sa Tagalog.

1940

Sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 ay binigyang-pahintulot ang paglilimbag ng isang Diksyonaryo at isang Gramatika ng Wikang Pambansa. 

HULYO 4, 1946

araw na ipinagkaloob ng mga Amerikano ang pagsasarili ng Pilipinas at ipinahayag din na ang opisyal na wika sa bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt Blg.570.

AGOSTO 13, 1959

Pinalabas ng kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7, na nagsasaad na kailan ma’y tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang PILIPINO ang siyang gagamitin.

1972

Nag-atas ang Pangulong Ferdinand E. Marcos sa Surian ng Wikang Pambansa na ang Saligang Batas ay isalin sa mga wikang sinasalita ng may 50 000 mamamayan,

1987

Sa Saligang Batas ng 1987, ipinagtibay ng Komisyong konstitusyonal na binuo ni Pangulong Corazon C. Aquino ang implementasyon sa paggamit ng Wikang Filipino. 

ARTIKULO 14, SEKSYON 6

ang probisyon tungkol sa wika na nagsasabing: “Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay FILIPINO.

WIKANG OPISYAL

ay ang wikang itinadhana ng batas bilang wikang gagamitin/ginagamit sa mga opisyal na komunikasyon ng gobyerno.

CHOMSKY

Ayon kay ___, ang pagkamalikhain ng wika ay makikita sa kakayahan ng tao lamang at wala sa nilalang tulad ng mga hayop.

UNANG WIKA

ang tawag sa wikang kinagisnan mula sa pagsilang at unang itinuro sa isang tao.

UNANG WIKA

Sa wikang ito pinakamataas o pinakamahusay na naipapahayag ng tao ang mga ideya, kaisipan at damdamin.

UNANG WIKA

Tinatawag din itong katutubong wika, mother tounge, arterial na wika at kinakatawan din ng L1.

PANGALAWANG WIKA

Habang lumalaki ang bata ay nagkakaroon siya ng exposure sa iba pang wika sa kanyang paligid na maaaring magmula sa telebisyon o sa iba pang tao tulad ng kanyang tagapag alaga, mga kalaro, mga kaklase, guro at iba pa.

IKATLONG WIKA

Ito ay magagamit niya sa pakikiangkop sa mas lumalawak na mundong kanyang ginagalawan.

MONOLINGGWALISMO

Ito ang tawag sa pagpapatupad ng iisang wika sa isang bansa tulad ng isinasagawa sa England, Pransiya, South Korea, at iba pa kung saan iisang wika ang ginagamit bilang wikang panturo sa lahat ng larangan o asignatura.

LEONARD BLOOMFIELD

Isang Amerikanong linguwista, ang bilinguwalismo ay bilang paggamit o pagkontrol ng tao na para bang ang dalawang ito ay kanyang katutubong wika

JOHN MACNAMARA

 Ayon sa kanya, ang bilingguwal na tao ay may kakayahan sa apat na makrong kasanayang pangwika

URIEL WEINREICH

Isang linguwistang Polish-American, na masasabing ang paggamit ng dalawang wika nang magkasalitan ay matatwag na bilingguwalismo at ang taong gagamit nito ay bilingguwal.

PAZ, HERNANDEZ, PENEYRA (2003)

Ayon kay ___, hindi mamatay ang wika kung patuloy itong gagamitin sa pang araw-araw na buhay.

HOMOGENEOUS

Ito’y nangangahulugang isang klase mula sa iisang lahi o angkan.

HETEROGENEOUS

maaaring magkaiba-iba ang paggamit ng isang wika batay sa iba’t ibang salik ng kontekstong pinagmulan ng nagsasalita nito. 

DAYALEK

Barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o bayan.

IDYOLEK

Kahit iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ay mayroon pa ring pansarili o natatanging paraan ng pagsasalita ang bawat isa.

SOSYOLEK

Ito ay nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong sosyal ng mga taong gumagamit ng wika.

ETNOLEK

Barayti ng wika mula sa mga etnolinguwistikang grupo. Ito at nagmula sa pinagsamang etniko at dialek.

REGISTER

Barayti ng wika na naiiaangkop ng isang nagsasalita ang mga uri ng wikang ginagamit niya sa sitwasyon at kausap.

PIDGIN

Ang __ ay umusbong na bagong wika na tinatawag sa Ingles na nobody’s native language o katutubong pag-aari ninuman.

LINGUA FRANCA

ang tawag sa wikang ginagamit ng mas nakakarami sa isang lipunan.

EMILE DURKHEIM

Nabubuo ang Lipunan ng mga taong naninirahan sa isang pook. Ang mga tao ay may kanya-kanyang papel na ginagampanan.

MICHAEL ALEXANDER KIRKWOOD HALLIDAY

• ay isang iskolar sa Inglatera. 

• Siya ang naglahad ng pitong tungkulin ng wika na mababasa sa kaniyang aklat na Explorations in the Functions of Language (1973).

INSTRUMENTAL

tungkulin ng wikang tumutugon sa mga pangangailangan ng mga tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa iba

REGULATORYO

Tungkulin ng wika na ginagamit sa pagkontrol o paggabay sa kilos o asal ng ibang tao.

INTERAKSYONAL

Tungkulin ng wikang ginagamit ng tao sa pagtatatag, pagpapanatili at pagpapatatag ng relasyon sosyal sa kapwa tao.

PERSONAL

Tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng sariling damdamin o opinyon.

IMAHINATIBO

Ito ang tungkulin ng wikang ginagamit sa pagpapahayag ng imahinasyon sa malikhaing paraan.

HUERISTIKO

Ang tungkuling ito ay ginagamit sa pagkuha o paghahanap ng impormasyong may kinalaman sa paksang pinag-aaralan

IMPORMATIBO

Ito ay kabaligtaran ng heuristiko. Ito ay may kinalaman sa pagbibigay impormasyon.

ROMAN JAKOBSON

Isa sa mga pinakamagaling na dalubwika ng ika-20 siglo.

ROMAN JAKOBSON

• Siya ay nagbahagi rin ng anim na paraan ng pagbabahagi ng wika noong 2003.

PAGPAPAHAYAG NG DAMDAMIN

Saklaw nito ang pagpapahayag ng mga saloobin, damdamin at emosyon.

PANGHIHIKAYAT

Ito ang gamit ng wika upang makahimok at makaimpluwensiya sa iba sa pamamagitan ng pag-uutos o pakiusap.

PAGSISIMULA NG PAKIKIPAG UGNAYAN

Ginagamit ang wika upang makipag-ugnayan sa kapwa at makapagsimula ng usapan

PAGGAMIT BILANG REPERENSYAL

Ipanapakita dito ang gamit ng wikang nagmula sa aklat at iba pang sangguniang pinagmulan ng kaalaman upang magparating ng mensahe at impormasyon.

PAGGAMIT NG KURO KURO

Ito ang gamit na lumulinaw sa mga suliranin sa pamamagitan ng pagbibigay ng komento sa isang isyu.

PATALINGHAGA

Gamit ng wika sa masining na paraan ng pagpapahayag gaya ng panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.

TEOLOGO

ay naniniwalang ang pinagmulan ng wika ay matatagpuan sa Banal na Aklat.

EBOLUSYON

Ayon sa Antropologo, masasabi raw na sa pagdaan ng panahon ang mga tao ay nagkaroon ng mas sopistikadong pag-iisip.

DING DONG

batay sa teoryang ito, nagmula raw ang wika sa panggagaya ng mga sinaunang tao sa mga tunog ng kalikasan.

BOW WOW

ang wika raw ay nagmula sa panggagaya ng mga tao sa mga tunog na nilikha ng mga hayop

POOH POOH

sinasaad ng teoryang ito na ang wika ay nagmula sa mga salitang namumutawi sa bibig ng tao na nakararamdam ng masidhing damdamin tulad ng tuwa,galit, sakit, sarap, kalungkutan, at pagkabigla.

TA TA

 sa teoryang ito, may koneksyon ang kumpas o galaw ng kamay ng tao sa paggalaw ng dila

YO HE YO

ayon sa teoryang ito, ang wika ay nabuo sa pagsasama-sama, lalo na kapag nagtatrabaho nang magkakasama. Ang wika raw ay galing sa mga tunog na pwersang pisikal.

TA RA RA BOOM BE AY

Batay sa teoryang ito ang wika ay nagmula sa mga ritmo na nalilikha ng mga katutubo kapag sila’y nagkakaroon ng ritwal.

PANAHON NG KATUTUBO

Malaking palaisipan sa mga siyentipiko at antropologo kung paano umusbong o saan nagmula ang mga taong unang nanirahan sa Pilipinas.

TEORYANG PANDARAYUHAN

Kilala ang teoryang ito sa taguring wave migration theory na pinasikat ni Dr. Otley Beyer (1916).

DR. OTLEY BEYER (1916)

PINASIKAT NYA ANG TEORYANG PANDARAYUHAN

DR. OTLEY BEYER (1916)

Ayon sakanya ay may tatlong pangkat ng dumating sa Pilipinas na nagpasimula sa lahing Pilipino. 

NEGRITO

Aeta, agta o baluga, maitim, pandak, kulot. ang buhok, sarat ang ilong, makapal ang labi.

INDONES

- Matatangkad, balingkinitan ang katawan, mapuputi, manipis ang labi,, malapad ang noo.

MALAY

Tuwid at itim ang buhok, bilog at maitim ang mata, makapal na labi, katamtamang tangos ng ilong, katamtamang taas, matipunong pangangatawan.

TEORYANG PANDARAYUHAN MULA SA RELIHIYOSONG ASTRONESYANO

• Ang mga Pilipino daw ay nagmula sa lahi ng mga Austronesian. Ang mga gawa ng mga katutubo noon ay sinunog ng mga Kastila dahil ito daw ay gawa ng demonyo.

PADRE CHIRINO

Pinatunayan ni ___ ang kalinangan ng Pilipinas sa kaniyang Relacion de las Islas Filipinas (1604). Sinabi niya na may sailing sistema ng pagsulat ang mga katutubo noon at ito ay tinawag na Baybayin.

BAYBAYIN

Sinabi NI PADRE CHIRINO na may sailing sistema ng pagsulat ang mga katutubo noon at ito ay tinawag na ___

BAYBAYIN

ang tawag sa paraan ng pagsulat ng mga katutubo.

BAYBAYIN

 Binubuo ito ng labinpitong(17) titik: tatlong(3) patinig at labinapat(14) na katinig.

PANAHON NG ESPANYOL

• Ang pananakop sa pamamagitan ng pagbuklod-buklod ang ginamit ng mga ___ upang magkalayo-layo ang mga Pilipino.

PANAHON NG ESPANYOL

ang mga paring dayuhan ang nag-aral ng katutubong wika.

KILUSANG PROPAGANDA

ay nagsimula sa paggamit ng Tagalog sa mga pahayagan sinulat nila.

PANAHON NG REBOLUSYONARYO

Dito pinagtibay na Tagalog ang opisyal na wika sa Pamahalaan.

PANAHON NG REBOLUSYONARYO

Sinundan ito ng Katipunan ng Tagalog din ang ginamit sa pagbuo ng mga kautusan gaya ng Saligang Batas ng Biak na Bato noong 1897.

PANAHON NG AMERIKANO

ang mga sundalong ____ ang siyang naging guro ng mga Pilipinong nais matuto

THOMASITES

TAWAG SA MGA AMERIKANONG SUNDALO NA GURO

PANAHON NG HAPONES

• Sa panahong ito nagkaroon ng pagsusulong ang wikang pambansa. 

• Sa pagnanais na burahin ang anumang impluwensiya ng mga Amerikano,

PANAHON NG PAGSASARILI

• Naging opisyal na wika ang Tagalog at Ingles. 

Naging midyum sa mga paaralan ang Ingles at asignatura ang Pilipino.

HULYO 4, 1946

Nakamit ng Pilipinas ang kanyang kasarinlan.

AGOSTO 13, 1959

Pinalitan ang tawag sa wikang pambansa mula sa TAGALOG, PILIPINO sa bisa ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 – Jose P. Romero.

KALIHIM ALEJANRO ROCES

Nilagdaan at iniutos na ipalimbag sa wikang Pilipino ang lahat ng sertipiko at diploma sa taong paaralan 1963-1964.

PANAHON NG KASALUKUYAN

Nagpatupad ng Patakarang Bilingguwal ang kagawaran ng Edukasyon at sinimulang ipatupad ito sa taong 1974 sa mababang paaralan, sekondarya, sa tersyarya sa lahat ng paaralan sa bansa.

PANAHON NG KASALUKUYAN

• Ipinatupad ang wikang Filipino upang magamit sa mga paaralan mula elementary hanggang kolehiyo. 

• Higit na lumaganap ang paggamit ng wika sa pag-aaral ng wika at nagkaroon ng intelektuwalisasyon, estandarisasyon, at elaborasyon ng wikang Filipino.

PAMBANSANG AWIT

Ipinag-utos na awitin ang Pambansang awit sa titik nitong Pilipino batay sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 s. 1963 na nilagdaan ni Pangulong Diosdado Macapagal.

MEMORANDUM SEKULAR BL. 199 (1968)

Nagtatagubilin sa lahat ng kawani pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na pangungunahan ng Surian ng Pambansa sa iba’t-ibang purok lingguwistika ng kapuluan.

KAUTUSANG TAGAPAGPANAP BLG. 187

Nilagdaan ni Pangulong Marcos na nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan naman sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksiyon.

CORAZON C. AQUINO

Bilang unang babaeng pangulo, bumuo ng bagong batas ang Constitutional Commission. Saligang Batas 1987. Nilinaw ang mga kailangang gawin upang maitaguyod ang wikang Filipino.

AGOSTO 5, 2013

sa pamamagitan ng Kapasiyahan Blg.13-39 ay nagkasundo ang Kaluponan ng KWF sa sumusunod na depinisyon ng Filipino.

“Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon, sa pabigkas at sa pasulat na paraan, ng mga pangkating katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buhay, mabilis itong pinauunlad ng araw-araw at iba’t ibang uri ng paggamit sa iba’t ibang pook at sitwasyon ay nililinang sa iba’t ibang antas ng saliksik ng talakayang akademiko. Sa paraang maugnayin at mapagtampok sa mga lahok na nagtataglay ng mga malikhaing katangian ay kailangan ang karunungan mula sa mga katutubong wika ng bansa. Sama-sama nating abutin ang wagas na hangaring maging wika ng karunungan ang wikang Pambansa at ito ang ating Wikang Filipino.”