Bài 26: Vaccine và huyết thanh miễn dịch

tạo miễn dịch chủ động

bản chất SD vaccine

tạo miễn dịch thụ động

huyết thanh miễn dịch dùng dể

tính kháng nguyên

vaccine có tính

giúp hệ miễn dịch ghi nhớ - hoạt hoá TB lympho trí nhớ → giết virus ở lần sau

vaccine có mục tiêu

từ VSV giảm động lực / mất động lực

có thể gây nguy hiểm

vaccine sống giảm động lực có nguồn gốc

vaccine lao, sởi, quai bị, bại liệt (uống), thuỷ đậu

vaccine sống giảm động lực VD

từ VSV đã chết

độ an toàn cao

vaccine bất hoạt có nguồn gốc

vaccine bại liệt (tiêm), dại, viêm gan A, ho gà, cúm

vaccine bất hoạt VD

từ ngoại độc tố đã được xử lý bằng formol/nhiệt độ

vaccine giải độc tố có nguồn gốc

vaccine uốn ván, bạch hầu

vaccine giải độc tố VD

chỉ dùng phần kháng nguyên gây đáp ứng miễn dịch của mầm bệnh

vaccine kháng nguyên được chọn lọc có nguồn gốc

vaccine viêm màng não mủ

vaccine kháng nguyên được chọn lọc VD

chèn DNA từ mầm bệnh → E.coli → TH protein là kháng nguyên

vaccine kháng nguyên tái tổ hợp có nguồn gốc

vaccine viêm gan B

vaccine kháng nguyên tái tổ hợp VD

vaccine HPV, viêm gan B

vaccine kết hợp polysaccharid: vaccine ung thư - truyền thống

2 loại

• khối u tự thân: phân lập TB khối u từ ng bệnh → tạo vaccine

• khối u dị sinh: phân lập TB khối u từ ng bệnh → tạo vaccine → tiêm vaccine cho ng bệnh khác → kích thích miễn dịch độc TB trong ng bệnh này

vaccine kết hợp polysaccharid: vaccine ung thư - điều trị

phòng 1 bệnh

vaccine đơn giá

vaccine lao, viêm gan B

vaccine đơn giá VD

phòng từ 2 bệnh trở lên

vaccine đa giá

vaccine DPT (bạch hầu, ho gà, uốn ván)

vaccine MMR (sởi, quai bị, rubella)

vaccine đa giá VD

hiệu quả cao

k độc (liều thấp)

k gây bệnh (vô trùng)

k phản ứng (thuần khiết)

tiêu chuẩn của vaccine

SD quy mô rộng

thời gian tiêm và khoảng cách hợp lý

chống chỉ định ng bị nhiễm trùng, sốt cao, đang dị ứng,

nguyên tắc dùng vaccine

ng bị suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai

vaccine sống giảm động lực k dùng cho

thường cho phản ứng phụ

huyết thanh khác loài (ĐV)

gamaglobulin

huyết thanh cùng loài (ng) gọi là

từ máu ng khoẻ / nhau thai

chủ yếu là IgG

huyết thanh miễn dịch bth / gamaglobulin đa hoá trị

huyết thanh miễn dịch bth

huyết thanh nào gọi là globulin huyết than miễn dịch

từ máu ng mắc bệnh đã khỏi / ng lành đc tiêm chủng

huyết thanh miễn dịch đặc hiệu / gamaglobulin đặc hiệu

huyết thanh miễn dịch đặc hiệu có hiệu quả gấp nhiều lần so với huyết thanh miễn dịch bth

huyết thanh miễn dịch nào có hiệu quả cao hơn

dùng ít nhưng liều cao

tiêm bắp, k tiêm đường TM

phối hợp với tiêm vaccine

nguyên tắc SD huyết thanh miễn dịch