College 4: Erikson & Rogers.

Wat is volgens Erikson ‘identiteit’?

het geheel aan eigenschappen dat iemand uniek en herkenbaar maakt voor anderen. Identiteit is zichtbaar en uit zich in gedrag: het gaat dus niet alleen om innerlijke kenmerken (zoals persoonlijkheid), maar om hoe je jezelf toont aan de buitenwereld. Ontwikkeling van identiteit gebeurt door interactie met je omgeving.

wat kenmerkt erkteriksons psychosociale stadia?

Acht fasen, elk met een kernconflict; oplossen leidt tot ontwikkeling van een deugd, falen kan problemen veroorzaken.

concentric theory

Zijn theorie zit meer in de buitenste ring, meer de dynamische kant, rol gerelateerd gedrag. Het kan wel samengaan met persoonlijkheidskenmerken, maar het gaat er vooral om wat je laat zien aan de buitenwereld.

wat zijn de twee kernprocessen in Marcia’s identity status theory? En de 4 statussen

Exploratie: het onderzoeken van rollen, overtuigingen en doelen

Commitment: het maken van keuzes en je daaraan verbinden

• identiteit achievment, moratorium, foreclosure & identity diffusion

Wat is het verschil tussen Freud en Erikson?

Freud legt nadruk op seksualiteit; Erikson op sociale relaties en levenslange ontwikkeling.

Wat is de bijdrage van erikson’s theorie

▪ Eerste theorie die persoonlijkheid en sociale ontwikkeling structureel verbond

▪ Legt nadruk op sociale factoren, culturele invloeden en ontwikkeling over de hele levensloop (niet alleen kindertijd)

▪ Grondlegger van de ego psychologie

Ego psychologie > erikson

Anders dan Freud zag hij het ego niet als zwak, maar als actief sturend. Het ego ontwikkeld zich voortdurend en is cruciaal voor: realiteitvorming, vorming van identiteit, aanpassing aan sociale situaties & gebruik van afweermechanismen

wat is volgens Erikson het mechanisme van ontwikkeling

Biologische rijping bepaalt stadia en tempo,

Omgeving (incl. Cultuur) heeft een grote invloed > sommige culturen is de tijd voor exploreren kort omdat je al snel een rol moet vervullen. En ook culturele variatie in tolerantie voor dat exploreren

Wat is de rol van spel in identiteit ontwikkeling

Hij benadrukt het belang van spel en verbeelding als oefening in sociale rollen essentieel is voor identiteitsontwikkeling

5 uitgangspunten van de moderne psychoanalyse

1. het onbewuste speelt nog een grote rol, maar minder extreem dan bij Freud.

2. Gedrag is het resultaat van interne conflicten tussen mentale processen (motivatie, emoties, cognitie)

3. Kindertijd blijft essentieel voor volwassen relaties

4. Mentale representaties sturen sociale interacties

5. Ontwikkeling gaat over het leren omgaan ,te impulsen en van afhankelijkheid naar autonomie

Humanisme> Rogers

- Gaat uit van het positieve in de mens

- De mens is van nature goed, creatief, en gedreven door een intrinsieke motivatie tot groei

-Vrije wil en persoonlijke beleving staan centraal

- De mens is geen product van allen zijn biologie of omgeving, maar een uniek geheel meteigen waarden, doelen en gevoelens (holistische benadering)

-De focus ligt op het hier en nu, in plaats van het verleden of onbewuste driften

Waarom clienten in plaats van patiënten?

Volgens hem is er een gelijke houding tussen therapeut en cliënt. De therapeut biedt een veilige en accepterende omgeving, zodat de cliënt zichzelf kan ontdekken en ontwikkelen. Het doel is niet genezen, maar zelfactualisatie stimuleren.

Geen diagnose, geen labels, geen hiërarchie - Focus ligt op de subjectieve beleving van de cliënt

Belangrijkste basisvoorwaarden in therapie

Onvoorwaardelijke acceptatie, empathie, echtheid.

Wat is zelfactualisatie volgens Rogers?

De aangeboren neiging om te groeien, jezelf te ontwikkelen en volledig te worden wie je echt bent.als dit lukt ben je een. Volledig functionerend persoon

3 vormen van jezelf zijn

Werkelijke zelf: wie je in essentie bent, organische waardebepaling – je authentieke ervaringen, gevoelens en gedragingen.

Ideale zelf: wie je zou willen zijn, ook conditionele waardebepaling – gevormd door eigen wensen, maar ook door verwachtingen van anderen.

Waargenomen zelf: het beeld dat je laat zien aan anderen, ook deels vertekeningen – een sociaal masker.

Wat is incongruentie bij Rogers?

Grote kloof tussen werkelijk zelf en waargenomen of ideaal zelf; leidt tot innerlijke conflicten. Je onderdrukt of verdraait ervaringen om je aan te passen aan externe eisen of verwachtingen. Je verliest jezelf wat leid tot vervreemding en onzekerheid. Afweermechanismen worden ingezet om dit spanningsveld te hanteren (bijv. ontkenning, rationalisatie)

Wat is congruentie bij Rogers?

Je waargenomen zelf overlapt sterk met je werkelijke zelf. Je handelt in lijn met je gevoelens en waarden. Rogers noemt dit ‘in contact zijn met jezelf’. Je ervaart innerlijke rust, zelfacceptatie en bent open voor ervaringen

Wat bedoelt Rogers met het ‘organisch waarderingssysteem’?

Hij stelt dat mensen van nature weten wat goed voor ze is.

Echter: onder invloed van opvoeding, de maatschappij en sociale normen kun je dit interne kompas kwijtraken. Je neemt dan waarden of ideeën van anderen over die oorspronkelijk niet van jou zijn → introjecties

Effect van incongruentie als bron van psychopathologie

Langdurige incongruentie zorgt voor innerlijk conflict → Dit belemmert de natuurlijke neiging tot zelfactualisatie

→ Het verhoogt het risico op psychische klachten zoals angst, depressie, gevoelens van leegte of onechtheid

Wat zijn kenmerken van een 'Fully Functioning Person'?

Open voor ervaringen, leeft in het nu, vertrouwt op zichzelf, creatief en betekenisvol leven.

Kwaliteiten van het humanisme

unconditional positive regard vs conditional positive regard

Unconditional positive regard: acceptatie los van gedrag → essentieel voor gezondeontwikkeling.

Conditional positive regard: liefde en waardering is afhankelijk van gedrag → leidt tot incongruentie en vervreemding van het werkelijke zelf.

Organischwaarderingssysteem (+ supported onderzoek)

het innerlijk beoordelingsmechanisme dat mensen instinctief vertelt wat goed of slecht voor hen is. Kinderen hebben instinctief gevoel voor wat hen goed doet (zie experiment).

Belangrijke aanname: als sociale druk ontbreekt, kiest de mens vanzelf voor het ‘goede’.

Davis (1982): baby’s (8–10 maanden) in een pleeginstelling mochten zelf gezond voedsel kiezen en kozen consistent gezonde opties → dit ondersteunt Rogers’ idee dat mensen van nature weten wat goed voor hen is. Kritiek: beperkte keuzemogelijkheden, niet representatief voor echte wereld