USC - Kasaysayan ng Wikang Pambansa

Noong 1665

ang pananatili ni Miguel Lopez de Legazpi ay isinaalang-alang ang unang pananakop ng mga Kastila sa kapuluan ng Pilipinas bilang kauna-unahang Kastilang Gobernador-Heneral.

Villalobos

Si ___ ang nagpasya ng pangalang Felipinas bilang parangal sa Haring Felipe II nang panahong yaon, ngunit bigkas ng mga tao ay naging Filipinas.

barbariko, di sibilisado at pagano

Mula sa palagay ng mga Kastila sa kalagayang ___ ang mga Pilipino noon.

katutubong wika

Naniniwala ang mga Kastila sa panahong ito na mas mabisa ang paggamit ng ___ ang pagpapasamo at pagpapatahimik sa mamamayang Pilipino upang mapasunod ito sa kagustuhan ng mga Kastila.

Kristiyanismo

Sumunod ang pagtuturo ng ___ sa mga Pilipino upang maging sibilisado ang mga katutubo

Agustino, Pransiskano, Dominiko, Heswita at Rekoolekto

Kaya ang pamayanan sa panahong ito ay pinaghati-hati sa lima na misyonero: ang mga ordeng ito ay ___ upang pangasiwaan ang pagpalaganap ng Kristiyanismo.

misyonerong Espanyol

Kaya ang mga ___ ang nag-aaral ng mga wikang katutubo upang mas maging epektibo ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo at mas madaling maunawaan at matutuhan ang wikang rehiyon kaysa sa ituturo sa katutubo ang wikang Espanyol.

diksyonaryo, aklat panggramatika, katekismo at mga kumpensyonal

Naging kapani-paniwala at mas mabisa ang banyaga mismo ang nagsasalita ng wikang katutubo at dahil dito ang mga prayle o pari ay nagsulat ng mga ___ para mas mapabilis ang pagkatuto nila ng mga katutubong wika.

Vocabulario de la lengua Pampango, Bicolano, Ilokano at Tagala at ang unang aklat na Doctrina Christiana at marami pang iba

Kaya lumabas ang mga maraming aklat na nakasulat sa mga wikain sa Pilipinas kung saan ang misyonero ay nakatakda. Narito ang ilang halimbawa

nag-uutos tungkol sa pagtuturo ng wikang Espanyol sa lahat ng katutubo noong 1634

Ngunit hindi masyadong sakim ang nasa kataas-taasang posisyon ng mga Kastila dahil nais din ng Hari ng Espanya na si Haring Felipe II ay ___ naaayon sa mungkahi ni Gobernador Francisco Tello de Guzman na turuan ang mga Indio ng wikang Espanyol at naniniwala rin sina Carlos at Felipe II na kailangang maging bilinggwal ang mga Pilipino ngunit ito ay nabigo.

Noong Disyembre 1672

lumagda ng isa pang dekrito si Carlos IV na nag-uutos na gamitin ang wikang Espanyol sa lahat ng paaralang itinatag sa pamayanan ng mga Indio.

• Natatakot silang mapantayan sila ng mga katutubo sa kaalaman o talino

• Nangangamba sila na baka kapag marunong na ng wikang Espanyol ang mga tao ay matutong magsumbong sa Espanya tungkol sa mga kabalbalang pinaggagawa nila dito sa Pilipinas

• Higit nilang iniwasan ang pagkakaroon ng pagkakaisa ng mga Pilipino at matutong mag-alsa laban sa kanila

MGA DAHILAN KUNG BAKIT AYAW NG MGA KASTILA NA TURUAN ANG MGA KATUTUBO SA WIKANG ESPANYOL

• Mas madaling matutuhan ng isang misyonero ang wika ng isang rehiyon kaysa ituro sa lahat o kahit ilan lamang satang-bayan ang Espanyol.

• Higit na kapani-paniwala at mabisa kung ang isang banyaga ay nagsalita ng katutubong wika ng mga tinuturuan kaysa kung ang mensahe ay naihahatid sa pamamagitan ng interpreter

• Nakabuti ang mga pasiyang ito dahil nasimulan ang paglinang sa mga rehiyonal na wika gayundin nalimot ng taong-bayan ang kanilang paganism, ngunit hindi ang kanilang katutubong wika.

• Nakaambag ang mga kolonisador sa panitikan ng Pilipinas gaya ng (a) romanisasyon ng Baybayin (Abecedario) at (b) pagkakasulat ng aklat gramatika sa iba’t ibang diyalekto ng Pilipinas.

• Nagsulat ang mga prayle ng mga aklat panggramatika at diksyonaryo sa mga katutubong wika ng mga katekismo at mga kumpisyonal hindi para magamit ng mga katutubo kundi para gamitin nila. Naging bihasa ang mga prayle sa mga katutubong wika at naisagawa nila ang pagtuturo, pangangaral at pagkakaloob ng sakramento.

• Nagbukas sia ng mga paaralan sa layuning maituro ang relihiyo

BAKIT IPINASYA NG MGA MISYONERO NA GAMITIN ANG KATUTUBONG WIKA BILANG MIDYUM SA PAGTUTURO NG DOKTRINANG KATOLIKO?

Panahon ng Rebolusyong Pilipino

Sa panahong ito, marami na ring mga matitinding damdamin ng mga Pilipino sa nasyonalismo

Noong 1872

___ nagkaroon ng kilusan ang mga propagandista na siyang simula ng kamalayan upang maghimagsik ang mga Pilipino laban sa mga Kastila.

katipunan; wikang tagalog

Nagtatag si Andres Bonifacio ng ___ at ang ___ ang ginamit sa kanilang mga kautusan at pahayagan.

wikang tagal

ito ang panahon na naging unang hakbang tungo sa pagtataguyod ng ____

damdaming makabayan

ginamit ang TAGALOG sa pagsusulat ng iba’t ibang genre ng panitikan upang pag-alabin o sisiklab ang ___ ng mga Pilipino.

Noong 1897

___ itinanghal ang TAGALOG bilang OPISYAL NA WIKA ayon sa pinagtibay na Konstitusyong Biak-na-bato ngunit hindi isinasaad na ito ang magiging WIKANG PAMBANSA ng REPUBLIKA

Aguinaldo

Kaya nang maitatag ang Unang Republika sa pamumuno ni ___, isinaad sa KONSTITUSYON na ang TAGALOG ay OPISYAL ”Ang sinasabing ito ay isang dahil sa pamamayani ng mga ilustrado sa Asembleyang Konstitusyonal”

a di-Tagalog.

Ngunit nais maakit ni Aguinaldo ang mg

dayuhang wika

Kaya ang Wikang Tagalog ay naging biktima ng pulitika, nag-uumpisa lamang sana itong lumago ay napailalim na naman ito ng ___

Artikulo 123

Itinadhana ng ___ na “ang ituturo sa elementarya ay wastong pagbasa, pagsasalita at pagsulat ng wikang opisyal na Tagalog at mga pangunahing simulan ng Ingles. Ang lalong mataas na edukasyon ay bubuuin ng dalawang kurso ng Ingles at dalawang kurso ng French.

Konstitusyong 1898

Ang tagapagbalangkas ng ____ ay nagpamalas ng kamalayan ng mga lider Pilipino sa kahalagahan ng wika sa buhay-bansa

sariling identidad

Nauunawaan ng mga Pilipino ang pangangailangan ng isang katutubong wika sa kanilang ___

wikang opisyal

Para sa praktikal na layunin sa panahong iyon nauunawaan din nila ang kahalagahan ng pagpapanatili ng isang ___

lingua franca

.Nakikita nila ang lumalaking impluwensiya at halaga ng Ingles bilang isang

Hunyo 5 1898

Kinomisyon ni Emilio Aguinaldo si Julian Felipe, isang kilalang piyanista at kompositor na taga-Cavite na lumikha ng isang martsa upang mapag-isa ang damdamin ng mga Pilipino sa paglaban sa mga mananakop sa Espanyol. Pinamagatan ni Felipe ang kaniyang nilikhang martsa na “Marcha Filipino Magdalo”

Hunyo 11 1898

Itinanghal ni Felipe ang musika sa harap ni Aguinaldo at sa mga tinyente nito

Hunyo 12 1898

Unang itinugtog ang pambansang awit sa saliw ng bandang San Francisco de Malabon.

Marso 4 1900; Pangkalahatang Kautusan Blg. 41

Alinsunod sa ___, Si kapitan Alberto Todd ay nagsagawa ng mga hakbang tungo sa pagtatag ng isang sistema ng edukasyon: 1. pagtatag ng isang komprehensibong modernong sistema ng edukasyon 2. paggamit ng wikang Ingles bilang midyum ng pagtuturo 3. pagpapatupad ng patakarang sapilitang pagpasok sa paaralan

Batas 7

Pinagtibay ng Philippine Commission sa Bisa ng ___ na gawing panturo sa mga paaralan ang wikang Ingles

Oryentasyon ng mga Amerikano sa Edukasyon (1901)

pagpilit sa paggamit ng Ingles bilang midyum ng pagtuturo

1. mabuti ang pakikisama ng mga Amerikano 2. uhaw ang mga Pilipino sa isang uri ng pag-aaral na liberal (1901)

Malugod itong tinanggap ng mga katutubo dahil:

kultura, literatura, kasaysayan, politika, ekonomiya at iba pa (1901)

Ang paksa sa paaralan ay nakatuon sa mga Amerikano tulad ng kanilang ___

ipinagbawal pa.

Hindi lang kinaligtaan ang pag-aaral sa anomang bagay na Pilipino, ___

buong pusong tinangkilik. (1901)

Ang mga bagay na Amerikano ang

Jack & Jill, Humpty Dumpty, Snow White, Cinderella, Little Miss Muffet, at iba pa. (1901)

Sa musmos na isipan ay nagkaroon ng bagong ídolo ang mga Pilipino:

pagkabaduy o pagka-promdi ; pagka-class

Ipinapatik ang tatak ng ___ sa mga bagay na lokal at katutubo at ____ naman sa pagsuot ng mga imported

Monroe Educational Commission (1925)

Nakita sa sarbey na mabagal matuto ang mga batang Pilipino kung Ingles ang wikang panturo sa mga paaralan.

Panukalang Batas Blg. 577 ; 1932 – 1933

Gamitin bilang wikang panturo sa mga paaralang primary ang mga katutubong wika mula taong panuruan ___

Nobyembre 13, 1936

Noong ____, itinatag ang SURIAN NG WIKANG PAMBANSA (National Language Institute) at makalipas ang isang taong pagsaliksik at pag-aaral ay inirekomenda ng Surian ang Tagalog upang maging batayan ng wikang pambansa.

1940

tahasang itinadhana ng batas ang paggamit ng isang wikang pambansa ...ang nabanggit na mungkahi ni Rizal ay naging hudyat tungo sa simplikasyon ng pagbaybay katulad ng pinalaganap na abakada sa Balarila noong ___ ni Lope K. Santos.

Konstitusyon 1935

Sang-ayon sa ___ dapat gumawa ng hakbang ang Kongreso, "upang linangin at palaganapin ang wikang pambansa na batay sa isang wikang katutubo.

15

Tinanggap ng abakada ang limang pantig gaya ng panukala ng mga misyonero, ngunit pinairal nito ang ___ katinig sang-ayon sa mga tunog sa wikang Tagalog

Quezon at Osmeña

Ang misyon nina ___ ay nagpahalaga sa importansiya ng wikang pambansa

debelopment ng diwa ng pambansang pagkakaisa o nasyonalismo.

Isa sa mga layunin ng edukasyon sa panahon ng Komonwelt ang ___

Ingles

Nagkaroon ng Kumbensiyong Konstitusyonal na tinalakay ang problema sa wika. Nagkakaiba ang mga delegado sa kung aling wika ang dapat umiral bilang opisyal na wika ng Pilipinas. Ang nakararami ay sang-ayon sa pagpapanatili ng ___ bilang opisyal na wika

1. ang Ingles noon ay malaganap na sa buong kapuluan

2. napakaraming guro ang nasanay at nagkapag-aral sa Ingles at gumagamit nito bilang wikang panturo

3. ang henerasyon ng kabataan noon, maliban sa iilan lamang, ay nagsipag-aral sa Ingles at ang hahaliling mga henerasyon ay naturuan sa Ingles

4. ang Ingles ang umiiral na wika ng komersyo sa silangan at karamihan sa mga pakikipagtransaksiyong komersyal na rehiyon o sa Amerika ay isinasagawa sa wikang ito

5. nakagugol na ng milyon-milyong piso para sa edukasyon ng masa sa Ingles, sa pagsasanay ng mga guro, sa paghahanda ng mga Sistema ng panuruan, mga aklat at peryodikal, atbp

6. lubhang marami nang literatura, lalo na ng mga nakababatang henerasyon ng mga Pilipino na nasusulat sa wikang Ingles.

7. ang atas sa Batas Tydings-McDuffie ay nagtatakda sa Ingles bilang pangunahing batayan ng pagtuturo at ang pagpapasimula ng ganito ring probisyon ay kasama sa rekomendasyon ng Komite ng Paturuang Pambayan.

Ang nakararami ay sang-ayon sa pagpapanatili ng Ingles bilang opisyal na wika dahil:

Konstitusyong 1935 (Artikulo Blg. XIV, Seksyon 3)

Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapatibay at pagpapaunlad ng isang wikang pambansa na ibabatay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika sa kapuluan.

(Nob. 13, 1936), Pagtibayin ang Batas Komonwelt Blg. 184

Itinatag ang tanggapan ng Surian ng Wikang Pambansa ((SWP) na binibigyan ng kapangyarihang gumawa ng mga pag-aaral sa lahat ng mga sinasalitang wika sa kapuluan. Magsagawa sila ng komparatibong pag-aaral sa mga wika ng Pilipinas at magrekomenda ng wikang pinakamagaling na magiging batayan ng isang pambansang wika

(Enero 12, 1937) ; Batas Komonwelt Blg. 184

Upang maisakatuparan ang mga tadhana ng Seksiyon 1 at 2 ng ____ , hinirang ni Pangulong Quezon ang Kapuluan ng Surian ng Wikang Pambansa mula sa iba’t ibang rehiyon at kumatawan sa ilang pangunahing wika ng Pilipinas

Samar-Leyte/ Waray, Bisaya

Direktor Jaime C. de Veyra

Santiago A. Fonacier

Ilokano

Filemon Sotto

Cebuano

Isidro Abad

Cebuano ; nagpalit kay Filemon Sotto

Casimiro F. Perfecto

Bikolano

Felix S. Salas Rodriguez

Panay-Bisaya/Ilonggo

Hadji Butu

Tausug

Cecilio Lopez

Tagalog

Zoilo Hilario

Kapampangan

Jose I. Zulueta

Pangasinan

Lope K. Santos

Tagalog

• sinasalita at nauunawaan ng maraming Pilipino?

• ginagamit ng mga pinakadakilang nasusulat sa akdang panliteratura?

• sinasalita at ginagamit sa pamahalaan, edukasyon at negosyo?

Mga Pamantayan sa Pagpili ng Batayan ng Wikang Pambansa

isang taon

Wala pang halos ___ ay nakapili na ang Surian ng Wikang Pambansa ng isang wikang katutubo na magiging batayan ng wikang pambansa

Wikang Tagalog

___ ang tumugma, pumasa at umaayon sa itinakdang mga pamantayan.

(Nob. 9, 1937)

Isinumite ng mga miyembro ng Surian kay Pangulong Quezon ang kanilang rekomendasyong Tagalog ang gagamiting batayan ng wikang pambansa.

Kautusang Tagapagpagganap Blg. 134 (Dis. 30, 1937)

Nagkabisa ang ____ – Wikang Tagalog ang ginawang batayan ng wikang pambansa. Ipinahayag ang kautusang ito ni Pang. Manuel Luis Quezon sa isang brodkast sa radyo mula sa Malacañang.

“Ama ng Balarilang Pilipino.” (1939)

Nalimbag ang kauna-unahang Balarilang Pilipino na siyang bunga ng walang agod na pagsusumikap at pagmamalasakit sa wika ni G. Lope K. Santos na kinikilalang ____

(Abril 1, 1940) Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263

pagpapalimbag ng Diksyunaryong Tagalog-Ingles at ng Balarila ng Wikang Pambansa para magamit sa mga aaralan sa buong kauluan

Hunyo 19, 1940

sinimulang ituro sa mga paaralang pampubliko at pribado ang pambansang wikang nakabatay sa Tagalog.

Bulitin Blg. 26

Lahat ng mga pahayagang pampaaralan ay magkaroon ng isang pitak o kolum sa wikang pambansa.

Enero 2 1942

Pinasok ng mga Hapon ang Maynila sa ___

Pangalawang Digmaang pandaigdig (WW II)

Halos hindi pa natagalang ipinaturo ang wikang pambansa sa mga paaralan, sumiklab ang ___

"Gintong Panahon"

Ang panahon ng Hapon noon ay ang tinaguriang ___ ng Panitikang Filipino dahil naging mas malaya ang mga Pilipino

Enero 17, 1941

ang Punong Tagaatas ng Pwersang Imperyal ay naglahad ng “Mga Saligang Prinsipyo ng Edukasyon sa Pilipinas”

Panahon ng Hapon

ipaunawa sa taong bayan ang posisyon ng Pilipinas bilang miyembro ng East Asia Co-Prosperity Sphere upang malasap daw ang sariling kaunlaran at kultura sapagkat nararapat na ang “Asya ay para sa mga Asyano” at “Ang Pilipinas ay para sa mga Pilipino

United States at sa Great Britain

burahin ang dating kaisipan ng pagiging depende sa mga Kanluranin, lalo na sa ___, at maitaguyod ang bagong kulturang Pilipino na batay sa kamalayang pansarili ng sambayanan bilang mga Silanganin

ang Wikang Ingles.

Ibig ng mga Hapon na malimutan ng mga Pilipino ___

sa panahon ng hapon

Naging masigla at umunlad ang wikang pambansa ● Umunlad ang Panitikan ng Pilipinas.

wikang pambansa at Niponggo

Inalis sa kurikulum ang wikang Ingles at sapilitang ipinaturo ang

“dapat magsagawa ng hakbang para ang Tagalog ay mapalaganap”

Ang patalastas ng tagaatas sa Hapones ay nag-utos na

Pang. Jose P. Laurel (1941)

Naging aktibo si ____ sa paglahok sa paghahanda ng Bagong Konstitusyong Pilipino sa layuning maituon sa paglinang ng nasyonalismo upang matugunan ang mga realidad.

(Hulyo 24, 1942) Ordinansa Militar Blg. 13

Isinaad sa ___ na ang Niponggo at Tagalog ang siyang opisyal na mga wika ng bansa, bagaman, pansamantalang pinahihintulutan ang paggamit ng wikang Ingles. Ang hakbang na ito ay isang opisyal na pagkilala sa pambansang wika bilang wika ng pamahalaan. Sa ilalim ng pangasiwaang military, tinuruan ng Niponggo ang mga guro ng mga pampublikong paaralan upang pagkatapos ay sila naman ang magturo sa mga paaralan.

Nob. 30, 1943 ; Kautusang Tagapagpaganap Blg. 10

Naglagda si Pang. Laurel ng ___ na nagtatakda ng ilang repormang edukasyon, at isa sa mga iyon ang pagtuturo sa wikang pambansa sa lahat ng publiko at pribadong hayskul, kolehiyo at unibersidad.

Enero 3, 1944

Binuksan ang isang Surian ng Tagalog na tulad ng Surian ng Niponggo upang ituro ang Tagalog sa mga gurong di-Tagalog.

Hulyo 4, 1946

Ito ang Panahon ng liberasyon hanggang sa tayo ay magsarili simula noong

Batas Komonwelt Bilang 570

Pinagtibay rin na ang wikang opisyal sa bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng

Panahon ng Pagsasarili Hanggang sa Kasalukuyan

Ito ang panahon ng pagbangon sa mga nasalanta ng digmaan

Agosto 13, 1959

Noong ____ ay pinalitan ang tawag sa wikang pambansa

Kautusang Pangkagawaran Blg. 7

Mula Tagalog, ito ay naging Pilipino sa bisa ng

Jose B. Romero

Ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 ay ipinalabas ni ___ ang dating Kalihim ng Edukasyon

1963 – 1964

Nilagdaan naman ni Kalihim Alejandro Roces at nag-utos na simulan sa taong-aralan ____ na ang mga sertipiko at diploma sa pagtatapos ay ipalimbag na sa wikang Pilipino

1963

Noong ___, ipinag-utos na awitin ang Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino. Ito ay batay sa Kautusang Tagapagpagganap Blg. 60 s. 1963 na nilagdaan ni Pangulong Diosdado Macapagal.

Kautusang Tagapagpaganap Blg 96 s. 1967

Nang umupo naman si Ferdinand E. Marcos bilang pangulo ng Pilipinas, iniutos niya, sa bisa ng ____ , na ang lahat ng edipisyo, gusali at tanggapan ay pangalanan sa Pilipino.

Memorandum Sirkular Blg. 172 (1968)

ilagdaan din ni Kalihim Tagapagpaganap Rafael Salas ang ____ na nag-uutos na ang mga ulong-liham ng mga tanggapan ng pamahalaan ay isulat sa Pilipino.

Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968)

Ang ____ naman ay nagtatagubilin sa lahat ng kawani ng pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na pangungunahan ng Surian ng Wikang Pambansa sa iba’t ibang purok lingguwistika ng kapuluan

1969 ;Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187

Noong ___ naman nilagdaan ng Pangulong Marcos ang ___ na nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan naman ay sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksyon

Hunyo 19, 1974

Noong ___ ang Kagawaran ng Edukasyon at Kultura sa pamumuno ni Kalihim Juan L. Manuel ay nagpalabas ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 25 s. 1974 ng mga panuntunan sa pagpapatupad ng Patakarang Edukasyong Bilingguwal.

Constitutional Commission

Nang umupo si Corazon Aquino bilang unang babaeng pangulo ng Pilipinas ay bumuo ng bagong batas ang ____