fysica

neutronen

neutraal

protonen

positief geladen

elektronen

negatief geladen

ladingshoeveelheid

Q (grootheid)

Coulomb

C (eenheid)

aantrekken

+ en -

afstoten

- en - of + en +

tribo-elektrisch effect

lijst van materialen op basis van hun neiging om statische elektriciteit op te wekken

grootte van de lading is afhankelijk van

• de plaats van de stoffen in de tribo-elektrische reeks

• de grootte van het contactoppervlak

• de wrijvingssnelheid

• de wrijvingskracht en de omgevingscondities

  (lage relatieve vochtigheid is ideaal)

meten en aantonen van ladingen

elektroscoop en coulombmeter

elektroscoop

aanwezigheid van ladingen aantonen, maar niet tekenen en de grootte

coulombmeter

ladingshoeveelheid meten, teken en grootte van de lading bepalen

wet van coulomb

formule

coulombkracht

Fc

constante

k

lading 1

Q1

lading 2

Q2

(fysieke) afstand tussen 2 ladingen

r

coulombkracht=

de kracht die een elektrische lading uitoefent op een andere elektrische lading

het aangrijpingspunt

de lading waarop de kracht wordt bepaald

de richting

de verbindingslijn tussen de puntladingen

de zin

afhankelijk van het teken van beide ladingen (aantrekking - afstoting)

de grootte

kun je berekenen met de wet van Coulomb

permanente magneten

altijd magnetisch

elektromagneet

enkel magnetisch wanneer er stroom door loopt

magnetiet

natuurlijke erts (°oudheid) en permanente magneet

AlNiCo

° 19e eeuw en kunstmatige magneet

Neodymium

nu: sterkste magneet

natuurlijke magneet

ertsen die voorkomen in de natuur en magnetische eigenschappen bezitten

kunstmatige magneet

• door de mens vervaardigd

  • AlNiCo-magneten worden gebakken en zijn zeer broos

• krachtige magneten worden tegenwoordig gemaakt uit neodymium

magneet bezit twee polen

N en Z

gelijknamige polen

stoten elkaar af

ongelijknamige polen

trekken elkaar aan

ferromagnetische stoffen

enkel deze worden door een magneet aangetrokken

magnetische influentie

We maken van een stof die geen magneet is, eventjes een magneet. Dit blijft echter niet duren en de magnetische krachtwerking is niet zo sterk. (vb. naaldjes)

aan de polen van de magneet

sterkste magneet punt

elektrische bel en afval sortering

technische toepassingen van magneten en elektromagneten

elektrische bel stappen

stap 1: schakelaar ingedrukt -> stroom door kring -> elektromagneet ingeschakeld

stap 2: bel trekt metalen staafje (hamer) aan 

stap 3: er is geen contact meer met het metalen staafje en de onderbreker

stap 4: de stroomkring is open, de elektromagneet wordt uitgeschakeld

stap 5: daarna wordt de stroomkring terug gesloten, en herhaalt alles zich opnieuw

magnetische zuidpool

noordpool

magnetische noordpool

zuidpool

veldlijnen

magnetische NP-> magnetische ZP

magnetische veldlijnen

Magnetische krachten kunnen we niet zien. Soms kunnen we ze wel zichtbaar maken door gebruik te maken van ijzervijlsel (=ijzerpoeder) of kompasnaalden. 

van noordpool naar zuidpool

magnetische veldlijnen buiten de magneet

van zuidpool naar noordpool

magnetische veldlijnen in de magneet

kenmerken veldlijnen

1. De magnetische veldlijnen lopen buiten een magneet altijd van de noordpool naar zuidpool.

2. De veldlijnen zullen elkaar nooit kruisen of overlappen.

3. Hoe dichter de veldlijnen bij elkaar liggen, hoe sterker het magnetisch veld.

tweede regel van de rechterhand

in de spoel: Z →N en veldlijnen evenwijdig en dus even sterk

buiten de spoel: van N → Z en veldlijnen niet overal even sterk

MRI scanner (elektromagneet en radiogolven)

toepassing van het magnetisch veld

Lorentzkracht

= is de kracht die door een magnetisch veld op een geleider met stroom wordt uitgeoefend

Fl= B . I . L

Lorentzkracht formule

stroom

I

magnetisch veld (veldlijnen)

B

lengte van geleider

L

zin verandert wnr

• hoefijzermagneet omgedraaid wordt (veldlijnen lopen ook anders)

• de stroom verandert wordt

kracht wordt groter

stroom of magnetisch veld wordt groter of sterker

Lorentzkracht voorbeelden

gelijkstroommotor (tandenborstel) en luidspreker

elektromagnetische inductie

door een magneet te bewegen in een spoel ontstaat elektriciteit

elektromagnetische inductie voorbeeld

inductiekookplaat en fietsdynamo