begrippen PAFG02 | Quizlet

Neuraal systeem

Zenuwstelsel

Endocrien systeem

Hormoonstelsel

Lokale regulatoren

Stoffen die in de omgeving van de producerende cel effect hebben

Neurohormonen

Signaalstoffen die vanuit neuronen aan de bloedbaan worden toegevoegd, en zo naar de doelcel worden gebracht

Neurotransmitters

Signaalstoffen tussen neuronen

Feromonen

Chemische stoffen die naar het externe milieu worden uitgescheiden

Hormonen

Signaalstoffen die worden vervoerd door het lichaam dmv de bloedbaan

Paracrien

Signaal heeft invloed op cellen dicht in de buurt van de producerende cel

Autocrien

Signaal heeft invloed op de producerende cel zelf

Cytokinen

Signaalstoffen uit het immuunsysteem

Prostaglandines

Lokale ontstekingsstoffen

Innervatie

Dat er (uitlopers van) zenuwen in het weefsel liggen

Orgaan van Jacobson

Orgaan wat feromonen waar kan nemen bij reptielen

Vomeronasaal orgaan

Orgaan wat feromonen waar kan nemen bij mensen

Endocriene klieren

Klieren die hormonen direct afgeven aan het omringende weefsel

Exocriene klieren

Klieren met afvoerkanalen die stoffen afgeven aan lichaamsoppervlakte of lichaamsholte

Hydrofiel

Wateroplosbaar

Hydrofoob

Vetoplosbaar

Signaal-transductie-pathway

Vertaalslag van het hormoon in de cel die voor een reactie zorgt

Hormoon-receptor-complex

Actieve connectie tussen hormoon en de receptor (sleutel+slot)

Exocytose

Het proces waarbij een cel stoffen afgeeft aan of afscheidt naar het celmembraan of het externe milieu

Antagonisten

Twee klieren/spieren/stoffen die tegengesteld werken

Alfa-cellen

Liggen in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, produceren glucagon

Beta-cellen

Liggen in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, produceren insuline

Steroïdhormonen

Vetoplosbare hormonen

Intracellulair

In de cel

Second messenger

Molecuul in de cel wat het signaal van een wateroplosbaar hormoon kan doorgeven en wat in de cel voor een reactie zorgt.

Pancreas

Alvleesklier

Auto-immuunziekte

Het immuunsysteem valt lichaamseigen cellen en stoffen aan omdat het als indringers worden gezien.

Diabetes mellitus

Suikerziekte (type I en type II)

Hypothalamus

Hersenonderdeel waar de endocriene regelsystemen zitten.

Adenohypofyse

Produceert directe en indirecte hormonen als reactie op een trofisch hormoon uit de hypothalamus

neurohypofyse

Dient als opslag en laat hormonen uit de hypothalamus vrij.

Hormoon-cascade-pathway

Het domino-effect wat het vrijkomen van een trofisch hormoon veroorzaakt

TSH

Thyroïd stimulerend hormoon

Metabolisme

Stofwisseling

Hyperthyreoïdie

Overactieve schildklier

Hypothyreoïdie

Onderactieve schildklier

Adrenal cortex

bijnierschors

Adrenal medulla

Bijniermerg

Catecholamines

Epinephrine en norepinephrine

Glucocorticoïden

Beinvloeden glucose-huishouding en immuunsysteem

Mineralocorticoïden

Beinvloeden zout- en waterhuishouding

Androgenen

o.a. testosteron

FSH

Follikel stimulerend hormoon

LH

Luteïniserend hormoon

Epifyse

Pijnappelklier

Splitsen

Een individu deelt zichzelf in tweeën.

Knopvorming

Op een individu ontstaat een klein knopje, wat groeit. Als het knopje groot genoeg is, snoert het zichzelf af van het individu, en groeit zelf uit tot een groot individu.

Fragmentatie

Voortplanten door in kleine stukjes te breken

Regeneratie

Terug aangroeien

Parthenogenese

Maagdelijke voortplanting: Individuen kunnen ontstaan uit onbevruchte eitjes.

Dar

Mannelijke bij

Fertiel

Vruchtbaar

Steriel

Onvruchtbaar

Recombinatie

Herschikking van genetische eigenschappen

Diploïd

2n: van ieder gen zijn 2 versies aanwezig

Hermafroditisme

Individu heeft zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen

Paaien

Eiafzetting/paring bij vissen

Broedzorg

Zorg voor het nageslacht door ouders

Gonaden

Geslachtsklieren

Spermatheca

Opslagorgaan voor sperma bij insecten

Cloaca

Voortplantings-, uitscheidings- en verteringskanaal bij de meeste niet-zoogdieren

Sensorische neuronen

Zenuwellen die informatie van de zintuigen ('sensors') naar het centrale zenuwstelsel (CZS) brengen

Schakelcellen

Integratiecellen; bestaan alleen in het CZS

Motorische neuronen

Zenuwcellen die informatie van het CZS naar spieren en lieren sturen

Presynaptisch neuron

Neuron wat vóór de synaps zit

Postsynaptisch neuron

Neuron wat ná de synaps zit

Cellichaam

Centrale deel van een neuron, bevat celkern e.a. belangrijke celorganellen

Axon

Lange uitloper van neuron, vervoert actiepotentiaal

Dendriet

'antenne' van neuron, vangt neurotransmitters van andere neuronen op.

Cellen van Schwann

Isolatiemateriaal van axonen in perifeer zenuwstelsel

Oligodendrocyten

Isolatiemateriaal van axonen in CZS

Astrocyten

Steuncellen in het CZS, liggen tussen bloedvaten en neuronen in

Microgliacellen

Immuunsysteem van het CZS

Membraanpotentiaal

Verschil in lading tussen de binnenkant en de buitenkant van een neuron

Rustpotentiaal

In neuronen -70 mV. Neuron zal dit potentiaalverschil altijd willen herstellen

Refractaire periode

Ongevoelige periode voor een actiepotentiaal van een axon.

Natrium-Kalium-Pomp

Pomp in het celmembraan die actief natrium en kalium tegen de concentratiegradiënt in pompt

Knoop van Ranvier

Tussenstukje op een axon tussen 2 cellen van Schwann/oligodendrocyt

Myeline

Witte vetachtige stof in cellen van Schwann/oligodendrocyten

Saltatoir

Sprongsgewijs

Neuron

Zenuwcel

Gap junctions

Vaste connecties tussen neuronen bij electrische synapsen

Neurotransmitter

Signaalstof tussen twee neuronen

Depolarisatie

Het minder negatief worden (de-polariseren) van het ladingsverschil tussen binnen en buiten een neuron

Metabotrofe receptor

Receptor die een effect heeft door middel van een signaal transductie pathway

Ionotrofe receptor

Receptor die een effect heeft door het in/uit laten van Na+/Ka+.

EPSP

Exciterend Postsynaptisch Potentiaal signaal van een presynaptische cel wat het membraanpotentiaalverschil van het postsynaptische neuron een beetje minder negatief maakt

IPSP

Inhiberend Postsynaptisch Potentiaal signaal van een presynaptische cel wat het membraanpotentiaalverschil van het postsynaptische neuron een beetje negatiever maakt

Summatie

Som van alle EPSP's en IPSP's samen.

Ligand-gated

Ligand-gepoord receptor heeft een effect dmv een ionotrofe receptor.

Animaal zenuwstelsel

'bewust', aansturing spieren

Autonoom zenuwstelsel

Onbewust, aansturing interne milieu

Dorsaal

Rugzijde

Ventraal

Buikzijde

Cerebrospinale vloeistof

Hersenvloeistof, zorgt voor demping & uitwisseling voedings- en afvalstoffen van de hersenen.

Ependymale cellen

Cellen op de rand van de ventrikels, cilia van deze cellen zorgen voor stroming van de cerebrospinale vloeistof

Sympatisch systeem

Autonoom systeem voor 'actie'

Parasympatisch systeem

Autonoom systeem voor 'rust en vertering'