Biologie Thema 2

1

Bacterie A bevat onder andere cirkelvormig erfelijk materiaal met informatie over resistentie tegen een bepaal antibioticum. Bacterie B is net resistent tegen dat antibioticum.

2

Tussen beide bacteriën wordt een conjugatiekanaal of pilus aangelegd.

3

Erfelijk materiaal wordt overgedragen van bacterie A naar bacterie B.

4

Beide bacteriën zijn resistent tegen het antibioticum.

een soort

Een groep individuen die zich samen kunnen voortplanten in natuurlijke voorwaarden en vruchtbare nakomelingen hebben.

een populatie

Een groep organismen van dezelfde soort die samen voorkomen.

Variatie

Verschillen binnen eenzelfde soort.

verschillende soorten variaties

* Variaties die erfelijk bepaald worden


* Variaties die kunnen ontstaan door de invloed van het milieu.

Modificatie

Een dergelijke variatie die door omgevingsinvloeden is ontstaan, is niet overerfbaar.

Rassen/erfelijke variëteit

Kleinere groepjes binnen een soort, op basis van sterk gelijkenissen; uiterlijke kenmerken, bouw en/of gedrag

Geslacht/genus

Soorten die samen worden gezet in een grotere groep met meerdere soorten die op elkaar lijken.

Binomiale naam

tweedelige naam

* Bi = twee
* Nomiaal = naam

Binomiale naam: ==***Equus***== *callabus*

geslachtsnaam

Binomiale naam: *Equus* ==***callabus***==

soortnaam

bio-indicatoren

* Het zijn organismen die iets vertellen over de omgevingsfactoren en de gezondheid vaan een biotoop.
* Met behulp van de bio-indicatoren om te bepalen hoe het met de biotische en abiotische factoren in een bepaalde omgeving gesteld is.

Criteria om organismen in groepen onder te brengen op basis van morfologie of gedrag.

* Uiterlijke kenmerken
* Inwendige organen
* Gedrag
* Voedingswijze

Criteria om organismen onder te brengen in rijken

* Aanwezigheid celkern
* Een- of meercellig
* Pigment (kleurstof, vb. bladgroen)
* Autotroof of heterotroof
* Samenstelling celwand

het vijfrijkensysteem (de vijf rijken)

* planten
* dieren
* scfhimmels
* moneren
* protisten

planten

* aanwezigheid celkern
* meercellig
* bladgroenkorrels aanwezig
* autotroof
* celwand aanwezig (celwand van cellulose)

dieren

* aanwezigheid celkern
* meercellig
* pigment afwezig
* heterotroof
* celwand afwezig

schimmels

* aanwezigheid celkern
* een- en meercellig
* pigment afwezig


* heterotroof
* celwand aanwezig (celwand van chitine)

indelen op basis van erfelijk materiaal

* De kenmerken van organismen worden voor een groot deel bepaald door hun erfelijk materiaal, het DNA inde celkern.
* Hoe meer gelijkenissen er in dat materiaal zijn, hoe meer kenmerken van de organismen overeenkomen.

Hoe komt het dat op de dag van vandaag nog altijd nieuwe soorten ontstaan?

Bij een wijziging in de omstandigheden, zijn de overlevingskansen door die variatie niet voor elke nakomeling hetzelfde.

Overlevers kunnen zich voortplanten  en zo erfelijke kenmerken doorgeven aan de kinderen die dat dan opnieuw kunnen doorgeven.

Soms worden de verschillen zo groot dat dat onderling voortplanten niet meer mogelijk is, ontstaan er twee aparte soort.

Erg gelijkend erfelijk materiaal =

erg gelijkende kenmerken

Naarmate een voorouder steeds meer generaties van je af staat, heb je ^^*minder/meer*^^ erfelijk materiaal gemeenschappelijk met die voorouder.

Naarmate een voorouder steeds meer generaties van je af staat, heb je minder erfelijk materiaal gemeenschappelijk met die voorouder.

Uit de verschillen in erfelijk materiaal kun je afleiden hoe lang geleden twee organismen dezelfde ________ hadden.

voorouder

wat geeft de afstand tussen de twee takken weer?

De afstand tussen de twee takken geven de mate van verwantschap weer, en dus de overeenkomst in erfelijk materiaal.

Domein van de bacteriën

* Er is geen celkern
* Een cel compartimentering ontbreekt
* Het zijn eencellige organismen
* Ze zijn heterotroof of autotroof
* Er is een celwand aanwezig
* Het zijn kleine organismen (1-10 µm)

Domein van de archaea

* Er is geen celkern
* Een cel compartimentering ontbreekt
* Het zijn eencellige organismen
* Ze zijn autotroof of heterotroof
* Er is een celwand aanwezig


* Het zijn kleine organismen (0,1 tot enkele µm)

Domein van de eukaryoten

* Er is een celkern aanwezig
* Er is een cel compartimentering aanwezig
* Het zijn eencellige of meercellige organismen
* Autotroof of heterotroof
* Soms een celwand aanwezig
* De cellen va de organismen zijn groot

We definiëren levend aan de hand van 3 kenmerken;

* De organismen kunnen zelfstandig voortbestaan
* De organismen zijn opgebouwd uit een of meerdere cellen
* De organismen bevatten erfelijk materiaal dat evolutionair is aangepast

Virussen zijn geen cellen, want

* ze hebben geen celmembraan
* Ze hebben geen stofwisseling
* Virussen kunnen zich niet zelfstandig voortplanten

Hoe planten virussen zich voort?

* Virussen hechten zich vast op de membraanreceptoren van de gastheercel, nadien injecteert het virus zijn erfelijk materiaal en laat het zich door de gastheercel vermenigvuldigen.

Wat is het belang van biodiversiteit.

* Biodiversiteit maakt de omgeving leef- en werkbaar
* Biodiversiteit levert geneesmiddelen
* Biodiversiteit helpt om inzicht in de evolutie te verwerven.
* Biodiversiteit draagt voor vele mogelijke ontspannende activiteiten bij tot een optimale ontwikkeling en gezondheid.

1

celmembraan

2

erfelijk materiaal

3

flagel

4

plasmide

5

cytoplasma

6

fimbria

7

ribosomen

8

kapsel

9

celwand

het nut van het kapsel bacterie

* Biedt bescherming tegen uitdroging
* Bepaalt of de bacterie zich aan een bepaalde gastheercel kan hechten
* Beschermt de bacterie tegen witte bloedcellen

nut celwand bacterie

* Geeft de bacterie haar vorm
* Beschermt de bacterie tegen invloeden van buitenaf

Bacteriën kun je indelen op basis van

* Hun vorm en onderlinge schikking
* De structuur van de celwand

4 vormen bacteriën

* coccen
* bacillen
* spirillen
* vibrionen

grampositieve bacteriën

* dikke celwand

gramnegatieve bacteriën

* dunne celwand

paarse kleur =

kristalviolet

hoe vermenigvuldigen bacteriën zich?

Bacteriën vermenigvuldigen zich door celsplitsing.

ongeslachtelijke of __________ voortplanting

aseksuele

Generatietijd/verdubbelingstijd

De tijd die nodig is om een cel te splitsen.

groei van bacteriën in 4 fasen

1. aanpassen aan de nieuwe omstandigheden
2. maximale groei en vermenigvuldiging
3. aantal bacteriën blijft constant
4. meer bacteriën sterven dan dat erbij komen

groeifactoren bacteriën

* temperatuur
* concentratie van stoffen
* zuurtegraad
* aan-of afwezigheid van stoffen

aeroob

Heeft altijd zuurstof nodig om te overleven.

anaeroob

Kan enkel overleven zonder zuurstof

facultatief anaeroob

Kan met en zonder zuurstof overleven.

endosporen

slaaptoestand om vele jaren te kunnen overleven

positieve invloed bacteriën (geen positieve invloed bij darmen geven)

* Bacteriën vormen je microbioom
* ze vormen de eerste barrière
* ( beschermen zo de vagina tegen infecties)

positieve invloed bacteriën bij je darmen

* beschermen tegen ziektemakers
* regelen je immuunsysteem
* helpen bij de vertering van je voedsel
* bron van bepaalde vitaminen (zoals vitamine K)

negatieve invloed bacteriën

* je wordt er ziek van

je kan ziek worden van ________ (2 opties geven) (bacteriën)

* de bacterie zelf
* de toxinen die de bacterie produceert

Waar zorgen vaccinaties voor?

Vaccinaties zorgen ervoor dat je immuunsysteem de ziekteverwekker leert kennen, zo komt dat in het geheugen van je immuunsysteem.

Vaccinaties zijn _______ in de strijd tegen infecties

essentieel

virussen zijn _________ (2 eigensvchappen geven)

* de ultieme ziekteverwekkers
* gastheerafhanklijk
* parasieten

1

eiwitmantel

2

eiwit

3

enveloppe

4

erfelijk materiaal

Eiwitten en membraanreceptoren in virussen zorgen voor ______________

een specifieke interactie

hoe vermenigvuldigen virussen zich?

ze laten zich vermenigvuldigen door een specifieke gastheercel.

1

de aanhechting van het virus aan de gastheercel

2

Binnendringen van het erfelijk materiaal

3

productie van virale eiwitten en viraal erfelijk materiaal

4

vorming van nieuwe virussen

5

Nieuwe virussen komen vrij (de gastheercel is kapot)

voortplanting waarbij de gastheercel niet dood gaat

knopvorming

Bacteriofaag

Een virus dat alleen bacteriën infecteert.

protisten =

verzamelnaam/containerbegrip

protisten (kenmerken)

* vrijlevend of parasitair
* eencellige eukaryoten
* autotroof of heterotroof)

protisten worden verder ingedeeld op basis van

beweeglijkheid

beweeglijke eencellige eukaryoten =

protozoa

protozoa beweegt d.m.v.

* flagel
* cilliën
* pseudopia

eencellige eukaryoten die aan fotosynthese doen =

micro algen/fytoplankton

ander naam voor micro algen

fytoplankton

kenmerken fytoplankton

* autotroof
* doen aan fotosynthese
* (zijn van levensbelang)

1

cyroplasma

2

ciliën

3

macronucleus

4

micronucleus

5

kloppende vacuole

6

orale groeve

7

voedselvacuole

8

celanus

fagocytose

een heterotrofe manier van voedsel opnemen

kloppende vacuole

pompt overtollig water uit de cel

voortplanting pantoffeldiertje (2 manieren)

* ongeslachtelijk d.m.v. celdeling3
* geslachtelijk d.m.v. erfelijk materiaal uit te wisselen

hoe plant het pantoffeldiertje zich geslachtelijk voort.

1. 2 pantoffeldiertjes wisselen erfelijk materiaal uit
2. binnen elk pantoffeldiertje versmelt het erfelijk materiaal van beide cellen
3. nieuwe genetische combinatie

wat krijg je d.m.v. geslachtelijke voortplanting?

nieuwe genetische variatie