historia hiszpanii

711 rok

inwazja arabów z północnej Afryki na Półwysep Iberyjski, upadek królestwa Wizygotów, bitwa pod Wadi Lago i klęska króla Roderyka

716 rok

ustanowienie stolicy Al-Andalus w Kordobie (pierwszą stolicą była Sewilla)

716-756

okres emiratu zależnego od władzy w Damaszku (imperium Umajjadów)

756-929

emirat niezależny, utworzony przez umajjadzkiego księcia Abd ar-Rahmana I, początek dynastii

929-1031

Kalifat Kordobański, okres świetności Al-Andalus (Abd ar-Rahman III ogłasza się kalifem i obrońcą wiary)

tajfy

drobne królestwa muzułmańskie, powstałe po rozpadzie Kalifatu Kordobańskiego na południu Półwyspu. Łatwo padały łupem państw chrześcijańskich

1086-1145

panowanie Almorawidów (Almorawidzi - dynastia berberyjska, która do 1045 roku jednoczyła terytoria muzułmańskie na półwyspie iberyjskim)

od 1046

panowanie Almohadów (almohadzi - dynastia berberyjska, która jednoczyła terytoria muzułmańskie po almorawidach)

1212 rok (16 lipca 1212)

bitwa pod Las Navas de Tolosa - bitwa między koalicją państw chrześcijańskich (pod przywództwem Alfonsa VIII Kastylijskiego) a armią almohadzką, która poniosła klęskę. Muzułmanie zostali wyparci ze środkowej części Półwyspu do XIII wieku. (przełomowa bitwa rekonkwisty)

królestwo asturskie

• po podboju półwyspu przez arabów część wojowników gockich ukrywa się w górach asturii, gdzie podporządkowują sobie ludność lokalną, co dało początki chrześcijańskiemu królestwu Asturii

• 718 (722) r. - bitwa z Maurami pod Covadonga. Zwycięski wódz, Pelayo (Pelagiusz) zostaje obwołany królem

• Cangas de Onis - pierwsza stolica królestwa Asturii

• Oviedo - stolica Asturii od 761 roku

856 rok

Królestwo Asturskie zajmuje León

788

pierwsza wyprawa Karola Wielkiego na Półwysep, zakończona klęską (pieśń o Rolandzie)

Marchia Hiszpańska

utworzony w 785 roku konglomerat drobnych terytoriów rządzonych przez hrabiów, dominium karolińskie (należy do niego m.in. Katalonia, Aragonia i Nawarra)

801 rok

Ludwik Pobożny (późniejszy cesarz) zdobywa Barcelonę. Hrabstwo Barcelony staje się największym i najważniejszym z katalońskich hrabstw (przez położenie przy granicy Marchii)

809 rok

Aragonia uniezależnia się od Franków, władzę przejmuje lokalna dynastia

ok. 824 roku

powstanie Nawarry jako niezależnego od Marchii królestwa ze stolicą w Pampelunie

Alfons III Wspaniały

• 866 - 910

• zjednoczył Asturię, Galicję i León

• zbudował liczne kościoły i klasztory, m.in. pierwszą bazylikę w Santiago de Compostela

• w 910 roku abdykował, dzieląc królestwo miedzy trzech synów

• 924 rok - królestwa jednoczą się ponownie, powstaje ze stolicą w Leónie, którego królem jest Ordoño II (dwaj z trzech synów umarli niedługo po objęciu władzy)

Fernan González

najsłynniejszy z hrabiów Kastylii (która została niezależnym hrabstwem pod władzą Leónu w X wieku), bohater romanc, legend i zachowanego we fragmentach poematu epickiego

922 rok

unia Nawarry z Aragonią (najaktywniejsze ośrodki chrześcijańskie)

Sancho III Garcés (Sancho el Mayor)

• król Nawarry w latach 1000-1035

• hrabia Aragonii od 1000 roku

• podporządkował sobie Aragonię i Kastylię, walczy z Leónem

• za jego rządów nastąpiło osłabienie Kalifatu Kordobańskiego

• w 1020 roku otrzymuje tytuł „z Bożej łaski król” od papieża Benedykta VIII

• w 1034 tytułuje się cesarzem

1035

• śmierć Sancha III

• podział królestwa Nawarry między trzech synów

• niezależność Kastylii, Nawarry i Aragonii

Ferdynand I

• pierwszy król Kastylii (1035-1065)

• 1037 - zdobywa León, zabija jego króla, poślubia wdowę i łączy Kastylię i León w jedno królestwo (tzw. I unia Kastylii i Leónu, do 1157)

• Nasilenie walk z Maurami

Kastylia i León po Ferdynandzie I

• podział królestwa miedzy dwóch braci - Sancho II (Kastylia) i Alfons VI el Bravo (León)

• konflikt między Kastylią i Leónem

1469 rok

ślub Izabeli I Kastylijskiej i Ferdynanda II Aragońskiego, początek unii Kastylii i Aragonii, zjednoczenie Hiszpanii

1492

• odkrycie Nowego Świata przez Krzysztofa Kolumba

• Boabdil z Granady poddaje się armiom katolickiej Hiszpanii, koniec rekonkwisty

Izabela I Kastylijska (Katolicka)

• 22 kwietnia 1451 - 26 listopada 1504

• od 1469 roku żona Ferdynanda II Aragońskiego

• 1479 - unia personalna Kastylii z Aragonią

• inkwizycja w Kastylii 1478-1480

• zdobycie Granady 1492

• matka Izabeli z Asturii, Jana z Asturii, Joanny Szalonej (następczyni Izabeli), Marii Aragońskiej i Katarzyny Aragońskiej

• slay queen

Ramiro II Mnich

• król Aragonii w latach 1134-1137

• w 1137 roku zrzekł się władzy na rzecz Rajmunda Berengara IV, hrabiego Barcelony, którego syn, Alfons el Casto został pierwszym królem połączonych terytoriów Korony Aragońskiej

Jakub I Zdobywca

• od 1213 roku król Aragonii i hrabia Barcelony, także król Walencji i Majorki

• syn Piotra II Katolickiego

• zdobył Majorkę w 1229, w 1234 Minorkę, Ibizę w 1235 i Walencję 1238

• jego następcą był Jakub II z Majorki

Ferdynand III Święty

• król Kastylii i Leónu w latach 1217-1252 (Leónu od 1230)

• święty Kościoła Katolickiego

• jego następcą był Alfons X Mądry

• 1233 - zdobycie Ubedy

• 1236 - zdobycie Kordoby

• 1243 - przyłączenie do królestwa Murcji

• 1245 - przyłączenie Jaén

• 1248 - przyłączenie Sewilli

• 1248 zmusił króla Grenady do hołdu wasalnego

Alfons X Mądry

• król Kastylii i Leónu w latach 1252 - 1284

• artysta pisarz poeta

• mecenas sztuki i nauki

997

zdobycie Santiago de Compostela przez Almanzora (władcę Al-Andalus)

królowie Kastylii po Alfonsie X do połowy XIV wieku

• Sancho IV (1284-1295)

• Ferdynand IV (1295-1312)

• Alfons XI (1312-1350)

• wszyscy trzej zostali królami bardzo młodo i musieli walczyć o tron z członkami własnych rodów (np. z don Juanem Manuelem)

• epidemia dżumy

Piotr I Okrutny (Sprawiedliwy)

• król Kastylii i Leónu 1350-1369

• syn Alfonsa XI i Marii Portugalskiej

• wojna domowa (zbuntowali się przeciw niemu synowie Alfonsa XI i jego kochanki - Henryk i Fadryk Alfons, zwiali do Aragonii, uzyskali poparcie króla aragońskiego Piotra IV = wojna dwóch Piotrów do 1365)

Henryk II Trastámara (Bratobójca)

• król Kastylii i Leónu 1369-1379

• syn Alfonsa XI i jego kochanki, Eleonory de Guzmán

• początek dynastii Trastámara (Kastylia, León, później tez Aragonia)

• po długotrwałej wojnie (i chyba trzech zmianach w przewadze), z pomocą Francji pokonał Piotra I (jak Anglicy opuścili Kastylię) w bitwie pod Montiel i osobiście go zamordował podczas pertraktacji (nie patyczkował się chłop)

• powołał Audiencję (sąd królewski)

• ożenił się z córką don Juana Manuela

Jan I

• król Kastylii i Leónu 1379-1390

• ożenił się z Eleonorą Aragońską (dzieci: Henryk III i Ferdynand I Sprawiedliwy)

• ożenił się z Beatriz, córką Ferdynanda I Portugalskiego (ze względów politycznych)

• powołał Consejo Real - stałą radę królewską

kortezy

stanowe zgromadzenia przedstawicielskie, wyłoniły się z rady królewskiej

Alvaro de Luna

• polityki kastylijski za panowania Jana II, odgrywał bardzo ważną rolę na dworze (praktycznie sprawował władzę przez pewien czas, bo król był młody)

pakt z Toros de Guisando

• 19 września 1468

• podpisany między Henrykiem IV Kastylijskim (1454-1474) a jego przyrodnią siostrą, Izabelą I Kastylijską

• Izabela miała być uznana za następczynię Henryka, pod warunkiem poślubienia Alfonsa V Portugalskiego (ale wyszła za Ferdynanda, wiec pakt poszedł się chrzanić i dogadali się ponownie dopiero w 1473 roku i Iza została królową rok później)

1442

Alfons V Wspaniałomyślny zdobywa Neapol

Manuel I Szczęśliwy

• mąż Izabeli (najstarszej córki Izabeli I Katolickiej), król Portugalii (1495-1521) - ich syn mógł odziedziczyć wszystkie korony Półwyspu, ale umarł w dzieciństwie

• po śmierci pierwszej żony poślubił jej siostrę, Marię

Joanna I Kastylijska (Joanna Szalona)

• następczyni Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej, ich trzecie dziecko

• żona Filipa I Pięknego (Habsburga)

• królowa Kastylii i Aragonii 1502-1555 (Aragonii od 1516)

• jej następcą był Karol V Habsburg, który praktycznie całe swoje panowanie formalnie z nią współdzielił (był królem od 1516 do 1556 roku)

Karol V Habsburg

• król Hiszpanii 1516-1556

• wybrany cesarz rzymski (jako Karol I) 1519-1556

• jego żoną była Izabela Portugalska

Juan de Padilla

• kastylijski dowódca wojskowy, jeden z przywódców powstania Comuneros (rebelii przeciw Karolowi V) 1520-1521

bitwa pod Muhlbergiem

• 24 kwietnia 1547

• Karol V przeciw wojskom protestanckim

moryskowie

• ludność muzułmańska Półwyspu Iberyjskiego, która po zakończeniu rekonkwisty przyjęła chrześcijaństwo

• 1566 roku Fililp II wydał rozporządzenie zakazujące im posługiwania się arabskim i zmuszające do porzucenia islamskich zwyczajów

• wywołali powstanie w 1569 (głównie w górach Sierra Nevada)

• wypędzeni z Hiszpanii w 1609 roku na mocy specjalnego edyktu

marrani

• konwertyci żydowscy, podejrzewani o potajemne praktykowanie judaizmu

• wygnani (lub zmuszeni do chrztu) z Hiszpanii w 1492 roku

• przeciwko nim i moryskom działała inkwizycja hiszpańska

rozejm 12-letni

• wojna 80-letnia

• 1568-1648

• walka niderlandów o wyzwolenie spod panowania hiszpańskiego

• rozejm trwał od 1609 roku

bitwa pod Rocroi

• 19 maja 1643 roku

• wojna 30-letnia

• wojna francusko-hiszpańska

• klęska hiszpanii

• dowództwo Francisco de Melo

• koniec hiszpańskiego panowania militarnego w europie

pokój pirenejski

• 7 listopada 1659 roku

• francja i hiszpania

• zakończenie walk francusko-hiszpańskich w wojnie 30-letniej