APZ

MODEL PLURALISTYCZNY/HIPERPLURALISTYCZNY (GRUPY INTERESÓW)

MODEL PLURALISTYCZNY/HIPERPLURALISTYCZNY (GRUPY INTERESÓW)

• Rząd pozostaje bezstronny, jest arbitrem - ustala zasady, ale nie on podejmuje decyzje

• Polityka zagraniczna kształtowana w wyniku interakcji grup interesów - decyzja zostaje podjęta w zależności od tego, która grupa zdobyła przewagę

• Ograniczona rola państwa - polityka oparta o grupy interesów

• Rola rządu to odbicie tego , która z grup interesów wygrała

• Zakładamy, że wszystkie interesy są wyrażone w społeczeństwie i żaden nie jest pominięty - istnieje wolny rynek interesów

MODEL ELITARNY (GRUPY INTERESÓW)

• Lobby i urzędnicy państwowi tworzą elitę, która kształtują politykę zagraniczną

• Przenikanie się lobby i rządu (drzwi obrotowe - revolving door)

• Współpraca elit z agencjami rządowymi w kreowaniu polityki, aby osiągać korzyści po każdej ze stron

MODEL PLURALISTYCZNY (THINKTANKI)

• Think tanki rywalizują ze wszystkimi innymi graczami na scenie politycznej o ograniczone zasoby i o wpływ na politykę zagraniczną - rywalizacja między niepaństwowymi podmiotami

• Państwo jedynie sędzią (arbitrem) - ustala zasady

MODEL WSPÓLNOTY EPISTEMICZNEJ (THINKTANKI)

• Think tanki tworzą razem z innymi podmiotami sceny politycznej (grupy interesów, podmioty państwowe) grupę ekspercką i wspólnie podejmują decyzje - ścieranie się pomysłów wszystkich podmiotów

• Think tanki jednymi ze współtwórców

• Rząd odgrywa rolę równoprawnego decydenta

MODEL PAŃSTWOWOCENTRYCZNY (THINKTANKI)

• Dominującą rolę odgrywają decydenci państwowi

• Relacja między thinktankami a decydentami jest nierówna

MODEL ELITARNY (THINKTANKI)

• Korupcja intelektualna - ludzie pracujący w think tankach sprzedają się rządowi 

• Think tanki są narzędziem dla elity politycznej i służą do tego, aby uwiarygadniać ich decyzje

• Rząd zamawia raporty u think tanków, finansuje je, aby uwiarygadniać decyzje (problem dla badaczy, które raporty są prawdziwe, a które "wykupione")

Organized persuasive communication (OPC)

to zorganizowane zarządzanie informacją w celu perswazji (np. dyplomacja publiczna, PR, marketing polityczny - wpływają na przekonania i zachowania odbiorców); często posługuje się zniekształceniem czy nawet oszustwem (np. podczas wojny w Iraku (2002) USA i UK manipulowały wywiadami, aby przekonać je, że Irak jest groźniejszy niż zakładają)

REALIZM (MEDIA I OPINIA PUBLICZNA W SM)

• media i opinia publiczna nieistotne dla zrozumienia polityki zagranicznej, bo dla realistów najważniejszym podmiotem jest państwo, a jego wewnętrzne struktury mają znikomy wpływ na to, jak to państwo postępuje na arenie międzynarodowej

• nadrzędnym celem państwa jest przetrwanie, polityka zagraniczna definiowana wyłącznie przez elity, które pod wpływem anarchicznego systemu podejmują kroki zgodne z interesem państwa (wpływ wyłącznie czynników zewnętrznych - systemu)

• opinia publiczna nie powinna mieć wpływu na politykę zagraniczną, inaczej rządzący mogą być odwodzeni od realizacji interesu państwa

• słuszny jest "the elite model" (wcześniej wspomniany), są przeciwni modelowi pluralistycznemu; media są ograniczone do poziomu proceduralnego (np. mogą krytykować środki, jakimi posługuje się państwo w wojnie, ale nie poruszą kwestii uzasadnienia działań wojennych)

LIBERALIZM (MEDIA I OPINIA PUBLICZNA W SM)

• przeciwny do realizmu - istotna rola mediów i opinii publicznej

• skupiony na zasadach i normach obowiązujących między państwami, dzięki nim państwa współpracują, a ryzyko wojny jest minimalizowane; "demokratyczny pokój" - państwa demokratycznie nie są skore do wojny, bo społeczeństwa są przeciwko wojnie (wpływ opinii publicznej na działanie państwa)

• niezależność mediów - uznanie dla modelu pluralistycznego, sprzeciw wobec modelu elit

PODEJŚCIE KRYTYCZNE (MEDIA I OPINIA PUBLICZNA W SM)

• postrzeganie mediów i opinii publicznej podobne do realizmu (podporządkowanie państwu); elity muszą być wolne od opinii publicznej, by odpowiednio realizować interes państwa, państwo reprezentuje interes ludzi w swoich granicach

• media nie są niezależne, skłaniają obywateli do wspierania działań państwa (np. media amerykańskie nakłaniałi do potępiania komunizmu, ukazując łamanie praw człowieka w państwach komunistycznych)

• światowy przepływ informacji jest zdominoway przez najsilniejsze państwa

• media i opinia publiczna są kształtowane prze siły polityczno-ekonomicznych struktur (the elite model)

KONSTRUKTYWIZM I POSTSTRUKTURALIZM (MEDIA I OPINIA PUBLICZNA W SM)

• podzielone między tych, którzy opowiadają się za realizmem (the elite model) i tych, którzy wspierają liberalne podejście (the pluralist model)

• James Der Derian: krytyka "military-media-entertainment network" i relacji mediów z militariami

• Baudrillard: krytyka tego, jak wojna w Zatoce Perskiej (1991) została przedstawiona w zachodnich mediach (nie oddały realiów)

• Hansen: internet i telefony komórkowe z kamerami i możliwością nagrywania odmieniły relację między producentami i konsumentami oraz elitami i opinią publiczną; brak kontroli nad tym, co jest udostępnianie i przekazywane dalej

Konsensus Almonda–Lippmanna

hipoteza o tym, że opinia publiczna jest niespójna i pozbawiona jedności w kwestiach polityki zagranicznej, a zatem nie ma znaczącego wpływu na prowadzoną przez państwo politykę zagraniczną

Hipoteza indeksowania Benetta

media amerykańskie śledzą to co dzieje się wśród amerykańskich elit polityki zagranicznej i o tym reportują zamiast tworzyć własne

dochodzi do:

• ustalania agendy (agenda setting) - mówienie w mediach o konkretnych problemach żeby ludzie zaczęli się nimi interesować (nie ma możliwości mówić o wszystkich)

• pryzmatowanie? (priming) - mówienie w mediach o konkretnych problemach przez które mają oceniać swoich przywódców 

• ramowanie (framing) - mówienie w mediach o konkretnych problemach z ukierunkowaniem na konkretne postrzeganie problemu (prezentacja problemu w taki sposób, aby tak o nim myśleli) 

MODEL PLURALISTYCZNY (ROLA MEDIÓW W OPINII PUBLICZNEJ)

• wpływ mediów i opinii publicznej 

• aby nikt nie dominował (ani żadne przekonania ani żadna konkretna grupa)

• media i opinia publiczna są niezależne od wpływu politycznego 

• mają wpływ i znaczenie 

MODEL ELITARYSTYCZNY (ROLA MEDIÓW W OPINII PUBLICZNEJ)

• władza znajduje się w rękach konkretnych elit, które dominują w polityce i społeczeństwie 

• zależne od polityki lub ich wypływ nie jest znaczący dla rządzących 

• nie są niezależne i nie wpływają osobno na działania rządów 

• bardziej takie ‘buzie’ przez które przemawiają politycy aby obywatele wspierali ich działania (mouthpieces for government officials … to mobilize publics in support of their policies) 

CNN effect

kiedy to przez działanie mediów od rządów wymagane jest konkretne działanie podczas kryzysu

PRZYKŁAD - CNN I SOMALIA

Dlaczego parlamenty nie odgrywają znaczącej roli w kreowaniu PZ?

parlament podzielony na frakcje, chcące obierać różne kierunki w pol. zagranicznej + ma inne kompetencje

Kiedy parlament odgrywa ważną rolę?

• kiedy przekłada się na pozycję negocjacyjną - np. możliwość zastosowania weta

• jeśli rząd nie jest jednomyślny - podziały w rządzie

• nie ma dyscypliny - podziały w partii

• rząd wielopartyjny - parlament musi rozstrzygnąć

• wpływ opinii publicznej - parlament może się sprzeciwić rządowi

• państwo jest demokratyczne

• kiedy konstytucja przewiduje, że zgoda parlamentu jest niezbędna do ratyfikacji umowy międzynarodowej, wysłania wojsk na misje itp.  

MODEL II PODEJMOWANIA DECYZJI (MODEL ZACHOWAŃ ORGANIZACYJNYCH)

• Skupia się na procesach instytucjonalnych, które są ustalone w organizacjach. Decyzje są rezultatem standardowych procedur organizacji.

• model skupia się na rutynie procedur organizacyjnych, nie uwzględniając nietypowych zmian. Problem pojawia się w momencie, gdy na nietypową sytuację organizacja nie potrafi zareagować. Należałoby stworzyć nową procedurę na zaistniałą sprawę, bądź zmodyfikować już istniejące. Jednak organizacje często tego nie robią

MODEL III PODEJMOWANIA DECYZJI (MODEL POLITYKI RZĄDOWEJ)

Skupia się na relacjach wewnątrz rządu. Wyjaśnia wydarzenia, kiedy odkryje kto w stosunku do kogo zrobił coś, co spowodowało dane działanie. Decyzje są rezultatem tarć między aktorami.

MODEL I PODEJMOWANIA DECYZJI (MODEL RACJONALNEGO DECYDENTA)

Decydent podejmuje decyzje maksymalizując zyski w ograniczeniu

MODELE PODEJMOWANIA DECYZJI A WAGA SPRAWY

• MODEL I - high politics

• MODEL II - low politics

• MODEL III - sprawy wagi średniej

MYŚLENIE GRUPOWE - WARUNKI WSTĘPNE

1. Spójność grupy

2. Izolacja grupy: brak dopuszczania zewnętrznych ekspertów

3. Brak tradycji bezstronnego przywództwa - stronniczość decydenta

4. brak starannego rozważenia wad i zalet każdej z dostępnych opcji

5. Jednorodność pochodzenia społecznego i ideologii grupy - wzmacnia spójność

6. Kontekst sytuacyjny jako sytuacja stresowa

MYŚLENIE GRUPOWE - SYMPTOMY

• Presja jedności: niewyrażanie decyzji odmiennych od reszty grupy. Jest to swego rodzaju samocenzura w celu osiągnięcia konsensusu i zgody wszystkich członków

• Jednostronny sposób myślenia (close-mindedness): postrzeganie rywali w kategoriach dobro-zło, oznacza to, że własnym argumentom zawsze szukamy racjonalizacji. Powszechne jest także występowanie stereotypów w stosunku do drugiej strony.

• Przecena własnej zdolności: wspólne przekonanie, że działania nie zakończą się fiaskiem.

• Odcinanie grupy od odmiennych głosów: także wewnętrznych, przez tzw. „strażników jednomyślności” (self-appointed mindguards), których zadaniem jest stłumienie głosów przeciwnych

EFEKTY MYŚLENIA GRUPOWEGO

• Brak dyskusji nad alternatywami: odrzucamy inne opcje, niż ta zaproponowana na początku przez lidera lub wypracowana na drodze jednomyślności

• Brak planu awaryjnego: obecny plan postrzegany jest jako wystarczający

• Brak ustalenia innych ryzyk

• Wybiórczość informacji: odrzucanie tego, co niepotrzebne bez dogłębniejszej analizy

• Niskie zaangażowanie w poszukiwanie informacji

• Niekompletna analiza celów: brak skupienia się nad tym, czy cele są dobrze dobrane

• Brak ewaluacji decyzji i celów

Co można oceniać pod kątem racjonalności?

• Cały proces podejmowania decyzji.

• Czy środki są odpowiednie do celów.

• Czy cele są dobrze dobrane do wartości.

• Przewidywanie konsekwencji alternatyw i prawdopodobieństwo ich wystąpienia.

Racjonalność instrumentalna + przykład

Racjonalność instrumentalna skupia się na ocenie racjonalności strategii do realizacji celów. Alternatywy i strategie czerpiemy z naszego doświadczenia oraz nowych, kreatywnych pomysłów. 

Przykład - polityka odstraszania nuklearnego ZSRR i USA

Jak przebiega racjonalność instrumentalna?

1. Szacujemy skutki poszczególnych strategii.

2. Oceniamy możliwości osiągnięcia konkretnych celów.

3. Przypisujemy prawdopodobieństwa wystąpienia danej konsekwencji.

4. Wybór strategii z najwyższym przewidywanym wynikiem.

Czy decydenci używają modelu analizy i decydują w taki sposób?

Nie, nawet jeśli obliczają, to rzadko podejmują natychmiastowe, radykalne decyzje (zwłaszcza w kontekście państw). Często stosują technikę małych kroków, delikatnie zmieniając politykę, aby sprawdzić skuteczność analizy. Działanie to wynika z niepewności co do poprawności przeprowadzonej analizy.

Słabości racjonalnej teorii podejmowania decyzji

• Racjonalność w podejmowaniu decyzji nie jest jednolitym modelem, ale najczęściej opiera się na maksymalizacji wartości (celów) w określonych ograniczeniach. Warto pamiętać, że racjonalność to proces, a nie wynik

• Dlatego też, idealistycznym jest założenie, że wszyscy decydenci kierują się czystą racjonalnością

Czy czynniki psychologiczne są niezbędne? 

Tak, bo:

• Decydentów cechuje ograniczona racjonalność,

• Są to czynniki składowe do podejmowania decyzji

• Generalnie są ważne ale są sytuacje w których możemy z nich zrezygnować - Korea Płn., Rosja, Turkmenistan?, państwa autorytarne!

3 najważniejsze prace w koncepcji rozwoju psychologicznego modelu podejmowania decyzji

• podejście decyzyjne - Snyder 1954 - żeby zrozumieć zachowania państw musimy zrozumieć poziom indywidualny

• R. Wohlstetter 1962 - przyczyny porażki obrony Pearl Harbor; jako pierwsza mówi o szumie informacyjnym; można mieć wszystkie informacje, a i tak nie dociec, jakie są zamiary drugiej strony (tak jak Amerykanie pod Pearl Harbor)

• kody operacyjne (wzory operacyjne) - George 1969 - rewolucja, podkreślenie tego, że przekonania indywidualnej jednostki mają znaczenie, poziom indywidualny może być całkowicie inny od państwowego. “Wzorce postępowania” - każdy z nas odpowiada na wydarzenie wg. innego wzorca

• Jervis, Perception and misperception 1976 - błędna percepcja w polityce mn.; punkt zwrotny, duży wpływ na środowisko polityczne

Błędy poznawcze + czy prowadzą tylko do negatywnych skutków?

Nie, przykładem może być wojna w Zatoce Perskiej i decyzje Busha oraz jego gangu ośmiu

• Teoria wybiórczej uwagi - przyjmujemy do wiadomości tylko te informacje, które potwierdzają nasze przekonania

• Mechanizm przedwczesnego pojęcia poznawczego - spływają do nas informacje i te pierwsze to te, które potwierdzają nasze oczekiwania więc zamykamy dopływ innych

• Podstawowy błąd atrybucji -  w relacjach z innymi: jak ktoś jest dla nas niemiły to jest wredny, ale jak my jesteśmy niemili to jest zawsze czynnik zewnętrzny (np. jesteśmy głodni); my się zbroimy żeby się czuć bezpiecznie, a oni są po prostu agresorami

• Myślenie analogiami historycznymi - wzbogacenie historyczne, które niesie ze sobą nasz kraj może może zaburzać nam myślenie; możemy zakładać, że coś się stanie, albo nie na zasadzie powtórzenia historycznego

• Odwrócone myślenie analogiami - (jak wykorzystać do manipulacji) intencjonalne decydent wybiera analogie, bo wie jaką politykę chce wybrać, nie są tendencjami poznawczymi tylko sposobem manipulacji

Teoria perspektywy/oceny szans (kilka przykładów i założenia teorii)

Nazywa się też teorią punktu odniesienia. Mówi o tym, że ludzie, jeśli jedną decyzją mogą dużo stracić, ale też dużo zyskać, to nie podejmują ryzyka. Gdy występuje mały zysk i małe ryzyko, wtedy podejmują. Nie działa to jednak, gdy np. państwo coś utraciło, bo wtedy chce odzyskać to za wszelką cenę, np. Ukraina Krym.

Kiedy parlament odgrywa ważną rolę w kształtowaniu polityki zagranicznej?

• kiedy przekłada się na pozycję negocjacyjną - np. możliwość zastosowania weta

• jeśli rząd nie jest jednomyślny - podziały w rządzie

• nie ma dyscypliny - podziały w partii

• rząd wielopartyjny - parlament musi rozstrzygnąć

• wpływ opinii publicznej - parlament może się sprzeciwić rządowi

• państwo jest demokratyczne

• kiedy konstytucja przewiduje, że zgoda parlamentu jest niezbędna do ratyfikacji umowy międzynarodowej, wysłania wojsk na misje itp.  

Co to jest błędne postrzeganie sytuacyjne?

• wynika z interakcji, z komunikacji. Powstaje w wyniku wysyłania i odbierania błędnych komunikatów, które wynikają np. przez to, że kilka sygnałów jest wysyłanych na raz   

• jest to podstawowy błąd atrybucji [Jervis] (polega na tym, że zachowania innych wyjaśniamy czynnikami immanentnymi, zaś swoje zachowania - czynnikami obiektywnymi)

Poziomy analizy

• System międzynarodowy (globalizacja, walka z klimatem)

• Regiony (integracja gospodarcza w określonych częściach świata np. w Azji)

• Państwa - zjawiska w SM związane z pojedynczymi państwami (próby nuklearne Korei Płn, Inwazja Rosji na Ukrainę)

• Grupy/zespoły (protesty rolników, grupy terrorystyczne, separatystyczne itd.)

• Jednostka ludzka (dyplomacja Trumpa jako przykład podważenia wiarygodności USA jako partnera)

Polityka zagraniczna wg Hill

suma oficjalnych zachowań zewnętrznych niezależnego aktora w stosunkach międzynarodowych: 

• Niezależni aktorzy to państwa, ale też nie-państwowe organizacje i ugrupowania (UE, Hezbollah - radykalna libańska partia polityczna)

• Oficjalne to znaczy dokonywane przez różne części mechanizmu państwowego (nie tylko resort zagraniczny)  

• Polityka (policy, nie zaś decision) oznacza zintegrowaną sumę relacji; zakłada się, że poszczególne decyzję aktora mają logikę wewnętrzną i tworzą pewną linię zachowania

• Zagraniczna to ukierunkowana na obcych, czyli tych, którzy nie należą do policy decydentów