Geschiedenis begrippenlijst Nederlands

Imperialisme

Het proces waarbij landen hun macht in andere delen van de wereld uit willen breiden door gebieden te veroveren en te beheersen. Het overnemen gebeurt niet, zoals bij kolonialisme, alleen om economische redenen, maar ook om de eigen cultuur en politiek over te brengen of deze zelfs op te leggen aan de overheerste bevolking.

Kolonisatie

Grootschalige volksverhuizingen waarbij de migranten sterke banden onderhouden met hun voormalige land of dat van hun voorouders, en door dergelijke banden aanzienlijke privileges krijgen ten opzichte van andere inwoners van het grondgebied.

Inquisitie

Een rechtbank van de rooms-katholieke Kerk, belast met de opsporing, het onderzoek naar en het opleggen van straffen aan ketters.

Ketter

Mensen die in opvattingen en/of daden van de leer van de rooms-katholieke kerk afwijken.

Protestantisme

Een van de drie grote stromingen binnen het christendom, naast het rooms-katholicisme en de oosters-orthodoxe kerken. De stroming ontstond uit kritiek op praktijken. Bij de protestanten staat de bijbel centraal. Volgens hen staat elk mens rechtstreeks met god in contact. Vanaf de 16e eeuw werden steeds meer mensen protestant. Deze mensen wilden zonder tussenkomst van de kerk (en de staat) kunnen geloven.

Humanisme

Een levensbeschouwing die uitgaat van de waardigheid van mensen en haar inspiratie vindt in menselijke vermogens. Humanisten gaan ervan uit dat mensen zelf zin en vorm aan hun leven geven. Zij willen de vrijheid hebben om op een manier te leven waar je zelf achterstaat.

Reformatie

Ook wel de Hervorming genoemd, was een beweging in de 16e eeuw die de Rooms-katholieke kerk wilde verbeteren. Het leidde echter uiteindelijk niet tot de gewenste hervormingen in de Katholieke kerk, maar tot een kerksplitsing.

Contrareformatie

De katholieke reactie op de protestantse Reformatie wordt ook wel de contrareformatie genoemd. Deze stroming streefde ernaar om de katholieke kerk van binnenuit te hervormen. Dit was noodzakelijk door de vele misstanden die bestonden binnen de kerk.

Absolutisme

De regeringsvorm bedoeld waarin een persoon, vaak een vorst of koning, de volledig macht in handen heeft en geen verantwoording schuldig is tegenover zijn onderdanen of een parlement.

Ancien Régime

(Frans voor oud stelsel of oud systeem) verstaat men de politieke en maatschappelijke organisatie van het Franse koninkrijk vanaf de late middeleeuwen tot aan de Franse Revolutie van 1789.

Rationalisme

De filosofische richting die de rede, het denken en dus niet de zintuiglijke ervaring beschouwt als enige bron van ware kennis

Rechtsstaat

Een staat waarin vrijheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid voor de burger heel belangrijk zijn. Bovendien geniet de burger bescherming van zijn rechten en vrijheden, tegen medeburgers én tegen de overheid.

Kiesrecht

Het recht van een individu om deel te nemen aan het politieke proces in een land of andere bestuurlijke eenheid of organisatie door middel van verkiezingen.

Scheiding der machten

De wetgvende, de uitvoerende en de rechtsprekende macht in een land bij verschillende instellingen moeten liggen.

Verlicht despotisme

Voerden absolute monarchen sociaal-politieke hervormingen door in hun rijken. Dat wil zeggen, alles voor mijn volk, maar niets door mijn volk (=regeren in naam van het volk).

Revolutie

Grote veranderingen in korte tijd

Grondwet

Hierin staan de grondrechten en plichten van burgers, en de bevoegdheden van het parlement, de ministers en de Koningin. Er staat in hoe gemeenten en provincies moeten functioneren, hoe wetten worden gemaakt en hoe de rechtspraak in zijn werk gaat.

Burgerrechten

Rechten die door nationale en internationale overheden gegarandeerd behoren te worden, en die de burgers van een bepaald land of gebied zekere garanties verschaffen

Republiek

Een staat waarvan het staatshoofd niet door erfopvolging wordt aangewezen, maar op een of andere manier wordt verkozen.

Onafhankelijkheid

Het volledig soeverein kunnen heersen door een land of staat over het eigen grondgebied, zelfstandig kunnen beslissen over het binnenlands en buitenlands beleid en niet worden bestuurd door een ander la

Volkssoevereiniteit

De macht van de staat wordt gebaseerd op het volk en niet op een erfelijke koning. Het volk vertrouwt de staatsmacht toe aan een gekozen regering.