Social werk in de ethiek

Moraal

Handelingen en gedragingen die sociaal als gewenst worden gezien, waarden en normen spelen een belangrijke rol

Waarden

Idealen die wezenlijk zijn voor kwaliteit van leven en beroep

Normen

Handelingsvoorschriften gebaseerd op de waarden

Universalisme

Het standpunt dat waarden en normen universeel zijn, dus ongeacht de plaats, tijd of persoon

Relativisme

Waarden en normen gelden alleen binnen een bepaalde gemeenschap of per individu verschillen en dat geen enkel waardesysteem beter is dan de ander

Descriptief

beschrijven, hoe iets kan

Normatief

Voorschrijven, hoe is moet

Normatieve professionaliteit

De sociaal werker is zich bewust van de normen, waarden en deugden die een rol spelen in zijn handelen. Hij kan dit in een open dialoog toetsen aan de argumenten van anderen

Deugden

Goede eigenschappen die de handelwijze van de mens/social werker bepaald

Welke fijn functies heeft de beroepscode?

1. Transparantie

2. Leidraad voor de praktijk

3. Toetssteen

4. Een steun in je rug

5. Positioneren en profileren

Welke drie ethische theorieën zijn er?

1. Utilisme → theologische ethiek/gevolgenethiek

2. Deontologische ethiek → begeleidingsethiek

3. Deugdenethiek → zorgethiek

Waarom zijn ethische theorieën nodig?

Om jou goeie argumenten te geven en jouw handelen te verantwoorden

Wat betekent utilisme?

Theologische normatieve theorie waarin die handelingen die het grootste geluk voor het grootse aantal mensen opleveren

Wat betekend teleologische ethiek?

Gevolgenethiek, Normatieve ethiek waarin word beoordeeld welke handelingen moreel juist is door naar het doel of de gevolgen van die handeling te kijken

Wat betekend normatieve ethiek?

Voorschrijvend ethiek, formulering van een voorkeur voor bepaalde normen en waarden en hoe mensen behoren te handelen.

Wat is het doel van utilisme?

Maximaliseren van genot en het minimaliseren van lijden

Wat is de moraal van het verhaal voor de pedagoog bij utilisme?

Neem in je afweging de gevolgen van je beslissing mee

Wat zijn kritieke punten bij utilisme?

• Onpersoonlijk

• Offeren

• Simplistisch, goede is beter dan geluk

Wat betekent deontologische/begeleidingsethiek?

Beginselethiek, normatieve ethiek waarin word beoordeeld welke handeling moreel juist is, door te kijken of de handeling juist is, ongeachte de feitelijke gevolgen.

Wie is de grondlegger van deontologische/begeleidingsethiek?

Immanuel Kant 1724-1804

Welke drie principes had Kant?

1. Handeling heeft pas een morele waarde als deze wordt gemotiveerd door een morele plicht. (Intenties)

2. De morele waarde van een handeling wordt bepaald door de regel die eraan ten grondslag ligt. (Beroepscode)

3. Mensen zijn dan en slechts dan verplicht tot een handeling als een morele plicht ze daartoe verplicht.

Categorisch imperatief

• Handel alsof de grondregel van je handeling door jou wil tot een algemene natuurwet wordt.

• Handels zodat je de mensheid zowel in je eigen persoon als in de persoon van ieder ander tegelijkertijd altijd ook als doel en nooit enkel als middel gebruikt

Welke 5 stappen kun je doorlopen bij categorische imperatief?

1. Handeling

2. Regel

3. De meerderheid

4. Resultaat

5. Dus

Wat is de moraal van het verhaal voor de pedagoog bij deontologische ethiek?

Baseer je afweging van ethische beslissing op morele regels en plichten.

Wat zijn kritieke punten bij deontologische ethiek?

• absoluut geen uitzondering.

• Helpt niet bij conflicterende

• Te strek gedrag vanuit autonomie en universele redelijkheid

Wat betekent deugden/zorg ethiek?

Normatieve ethiek waarin wordt beoordeeld welke handeling moreel juist is door naar karakter en de motieven van de actor te kijken (held)

Wat ontdekte Gilligan? (1936)

• Dat alle ethische theorieën bedacht zijn door mannen

• Alle ethische theorieën zijn gebaseerd op regels

• Vrouwen die zorgen

Welke niveaus bedacht Gilligan?

• Preconventioneel niveau

• Conventioneel niveau

• Postconventioneel niveau

Wat betekend preconventioneel niveau?

Eerste niveau in de morele ontwikkeling. Doel is individueel overleven en handelen vanuit egocentrisme

Wat betekend conventioneel?

Tweede niveau in de morele ontwikkeling. Doel zelf ontplooiing en handelen vanuit altruïsme. (Altijd alles goed willen doen)

Wat betekent postconventioneel?

Hoogste niveau in de morele ontwikkeling. Doe is evenwicht vinden tussen belang van zichzelf en de ander en handelen vanuit eigen belang

Wat is de moraal van het verhaal voor de pedagoog bij deugden/zorg ethiek?

• wat moet ik doen als ik een professioneel wil zijn?

• Welke beslissing maakt mij een respectvolle betrouwbare open en zorgzaam professional?

Empowerment individueel

Kwaliteiten en vaardigheden van het individu → helpt ontwikkelen waarmee hij eigen problemen of opvoedt vragen beter kan beantwoorden en beter aankan

Empowerment gemeenschap

Collectieve krachtbronnen aanhoren/gebruiken

wat betekend collectief?

Groep mensen die samenwerkt of samenkomt voor een gemeenschappelijk doel

Empowerment organisatie

Politieke maatschappelijke macht

Waarbij helpt empowerment?

Om te kijken of ik het wel goed doe

Natuurlijke gelijkheid

Het uitgangspunt dat mensen van nature gelijk zijn

Rechtsgelijkheid

De norm dat mensen gelijk zijn voor de wet

Wat beteken (drie) dubbel gebonden?

De sociale beroepen zijn elk op hun eigen manier aan elkaar verbonden, deze kunnen ook met elkaar botsen.

Principe, voor wie je eigenlijk werkt!

Welke doelgroepen horen bij (drie) dubbel gebonden?

• cliënt, de jeugdige

• Maatschappelijk mandaat → de overheid , regels

• Mandaat van het beroep → de beroepscode

Technisch instrument professionaliteit

De social werken beschikt over de juiste kennis, kunde en professionele vaardigheden en is effectief en efficiënt in het bereiken van zijn doelen

Welke beroepscode hebben wij in de pedagogiek?

Beroepscode voor professionals in sociaal werk

Welke 5 punten staan centraal in de beroepscode

• respect

• Betrokkenheid

• Sociale rechtvaardigheid

• Deskundigheid

• Betrouwbaarheid

Wat betekent wilsvrijheid?

De vrijheid van iemand om zelf te bepalen wat zij wil

Veel wilsvrijheid

Veel verantwoordelijkheid

Weinig wilsvrijheid

Weinig verantwoordelijkheid

Wat betekend negatieve vrijheid?

Niet gehinderd worden door anderen → je bent vrij van…

Wat betekent positieve vrijheid

De vrijheid om je eigen doelen na te streven, je eigen leven lijden zoals jij dat wilt → je bent vrij tot/vrij om…

Wat betekend maatschappelijke vrijheid

De sociale omstandigheden die iemand in staat stellen te doen wat zij wil

Wat betekend repressieve macht?

Autoriteit uitoefenen op individuen of groepen om ongewenst gedrag te voorkomen of te bestraffen.

→ politie bijvoorbeeld, zij hebben niet altijd de macht en gebruiken daarom geweld. En geweld is onmacht

Wat betekend normaliserende macht?

Het gaat om op bepaalde gedragingen die als normaal of gepast worden gezien waardoor individuen zich vaak aanpassen.

→ bijvoorbeeld school, zij bepalen wat de studenten leren

Wat is rechtvaardig?

Gelijke rechten voor iedereen

Wat betekend rechtsgelijkheid?

De norm dat mensen gelijk zijn voor de wet

Uitkomst van Rawls?

• gelijke grondrechten en kansen

• Difference principle

Wat betekent difference principle?

• Geen absolute gelijkheid, niet iedereen hoeft hetzelfde te verdienen.

• Ongelijkheid is rechtvaardig als die situatie ten goede komt aan de minst bedeelden.

Welke twee kritieke punten hadden Amartya Sen en Martha Nussbaun op Rawls?

1. Alleen kijken naar inkomen en bezit of bruto national product zegt weinig over wat mensen er mee kunnen

2. Er kan een grote sociale ongelijkheid ontstaan

Welk alternatief bedachten Amartya Sen en Martha Nussbaun op de uitkomst van Rawls?

Kijk naar de verandering van capabilities ipv naar de verdeling van inkomen, bezit of bruto national product.

Voorbeelden van capabilities?

• leven

• Lichamelijke gezondheid

• Vrij zijn van geweld

• Sociale banden

• Spel

Wat betekent polarisatie?

Het versterken van tegenstellingen tussen partijen of bevolkingsgroepen

Wat betekent Sociale cohesie?

De mate waarin mensen zich met elkaar verbinden voelen

Wat betekend vermaatschappelijking?

cliëntgroepen die vroeger zouden worden opgenomen in de intramurale zorg blijven nu in de maatschappij wonen

Wat betekent legitimeren in de beroepsethiek

Je moet ten alle tijde bereid zijn om je te verantwoorden

Wat zijn twee belangrijke aspecten die door Rothfusz in hoofdstuk 4 besproken worden?

• maatschappelijke ongelijkheid

• Vermaatschappelijking van de zorg

Wat betekent morele universalisme?

Het standpunt dat wat moreel juist of onjuist is en volledig bepaald word door de culturele context.

Wat is een systeemwereld?

Wereld van maatschappelijke systeem, de instelling en structuren op het gebied van economie, bureaucratische en politiek

Wat betekend collectieve verantwoordelijkheid?

Verantwoordelijkheid nemen voor elkaar en voor hun omgeving

Wanneer vond de industriële revolutie plaats?

19e eeuw

Wat gebeurde er in de industriële revolutie?

• verstedelijking

• Grote ongelijkheid

Wat is verstedelijking?

Steden groeiden enorm en iedereen ging in fabrieken werken zodat ze inkomen konden voorzien

Wat was de grote ongelijkheid in de revolutie?

In de fabrieken hadden eigenaren veel macht en kapitaal, zij bepaalden het loon. Arbeiders hadden welging loon en kinderen moesten mee werken

Wie was de eerste grondlegger van de sociologie?

Emile durkheim (1858-1917)

Welk thema stond centraal bij Durkheim?

Solidariteit

Wat betekend solidariteit?

gevoel van eenheid en saamhorigheid tussen mensen, waarbij men elkaar steunt en helpt, vooral in moeilijke tijden.

Wat nam Durkheim waar?

Steeds meer mensen gingen in de grote steden wonen met mensen uit het hele land, iedereen was verschillend

Wie was de tweede grondlegger van sociologie?

Max Weber (1864-1920)

Welk thema stond centraal bij Weber

Rationalisering

Wat is rationalisering?

Het proces waarbij mensen hun gedrag of beslissingen rechtvaardigen met logische of redelijke argumenten.

Wat nam Weber waar?

Omstandigheden beïnvloeden hoe mensen naar de wereld kijken

Wie was de derde grondlegger van sociologie?

Karl Marx (1818-1883)

Welk thema stond centraal bij Marx?

Ongelijkheid

Wat nam Marx waar?

Veel armoede in de industriële revolutie, kapitalismen hadden economische macht en arbeiders nauwelijks macht

Wat is sociologie?

De wetenschap van de maatschappij

Wat probeert een socioloog?

Patronen en overeenkomsten indekken in groepen mensen

Wat zei Berger (1963) over sociologie?

Sociologie probeert het gedrag van bepaalde mensen patronen te ontdekken

Wat is het doel van sociologie?

Empirisch onderzoek, hoe ziet de werkelijkheid er uit.

Hoe kun je sociaal gedrag ook wel zien

Als een rollenspel

Wat is een rolconflict?

Rollen die botsen, zoals meer vriendjes zijn dan een professionele rol

Wat is een rolpatroon?

Rollen die gecombineerd kunnen worden

Welke drie vormen van socialisatie zijn er?

1. Primaire socialisatie

2. Secundaire socialisatie

3. Tertiaire socialisatie

Wat betekent primaire socialisatie?

Kinderen maken zich de basisvaardigheden van sociaal gedrag eigen

Wat betekent secundaire socialisatie?

Gericht om mensen bepaalde vaardigheden aan te leren (kinderopvang/school)

Wat betekent tertiaire socialisatie?

Leren wat sociaal gedrag is vanuit de media, door bijvoorbeeld een film

Wat betekend gelegitimeerde macht?

Vorm van macht die in georganiseerd verband aanwezig is (bijv de overheid), de machtsmeerdere krijgt macht over de machtsmindere vanuit de wet (bijv politie of belastingdienst)

wat is machtsuitoefening?

de manier waarop macht wordt gebruikt voor individuen of groepen om beslissingen te nemen en invloed uit te oefenen

Welke drie vormen van machtsuitoefening zijn er?

• Dwan

• Gezag

• Manipulatie

Wat betekent manipulatie?

Gedrag wordt beïnvloed zonder dat de anderen doorheeft. Bijv angst creëren

Wat is een maatschappelijke scheidslijn?

Bepaalde groepen van elkaar scheiden, denk aan opleidingsniveau, inkomen en etnische achtergrond

Wat betekent sociale stratificatie?

Indeling van de samenleving

wat betekend segregatie?

Scheiding tussen groepen