Makroekonomia

Ekonomia - definicja

nauka o dokonywaniu wyborów i podejmowaniu decyzji dotyczących \n sposobów wykorzystania ograniczonych zasobów (ziemi, kapitału, pracy, wiedzy) do \n produkcji określonych dóbr.

Ekonomia - interpretacja

bada tendencje zmian wielkości produkcji, wysokości cen, zatrudnienia i \n bezrobocia. Dostarcza wniosków dla polityki gospodarczej. Bada prawidłowości w \n handlu m/n, zajmuje się pieniędzmi, bankowością, kapitałem, dochodami i bogactwem

Podstawowe problemy makroekonomiczne

▪ Czynniki określające poziom i wzrost produkcji oraz dochodów w \n gospodarce w krótkim i długim okresie czasu \n ▪ Cykliczność rozwoju gospodarki \n ▪ Ogólny poziom cen i tendencje inflacyjne \n ▪ Zatrudnienie i bezrobocie \n ▪ Rola polityki gospodarczej państwa w procesach gospodarczych \n ▪ Powiązania gospodarki z zagranicą

Podstawowe cele makroekonomiczne

▪ Wzrost gospodarczy \n ▪ Pełne zatrudnienie \n ▪ Stabilizacja wartości pieniądza \n ▪ Równowaga bilansu płatniczego i handlowego \n ▪ Sprawiedliwy podział dochodów

Pięciokąt stabilizacji makroekonomicznej

▪ GDP – tempo wzrostu PKB (%) \n ▪ U – stopa bezrobocia (%) \n ▪ CPI – stopa inflacji (%) \n ▪ G – relacja salda budżetu do PKB (%) \n ▪ CA – relacja salda rachunku obrotów \n bieżących do PKB (%)

Liberalizm ekonomiczny - Klasyczna szkoła ekonomii

Pogląd głoszący, że wolnokonkurencyjna gospodarka \n samoczynnie, bez zewnętrznej ingerencji, dąży do równowagi gospodarczej i \n społecznej.

Koncepcja Homo œconomicus - Klasyczna szkoła ekonomii

Koncepcja jednostki zakładająca, że człowiek (jako \n istota działająca racjonalnie) dąży zawsze do maksymalizacji korzyści \n ekonomicznych.

Koncepcja niewidzialnej ręki rynku - Klasyczna szkoła ekonomii

Samoregulującego mechanizmu zapewniającego sprawne funkcjonowanie gospodarki i jej ustawiczne dążenie do równowagi.

Prawo rynków Say’a - Klasyczna szkoła ekonomii

Produkcja tworzy sobie rynki zbytu, popyt dopasowuje się do \n podaży, wytworzyć znaczy realizować.

Ujęcie podażowe wzrostu gospodarczego - Klasyczna szkoła ekonomii

Rozmiary produkcji, a więc i dochód narodowy są zdeterminowane istniejącymi mocami produkcyjnymi.

Klasyczna szkoła ekonomii

Na rynku możliwa jest równowaga przy pełnym wykorzystaniu mocy produkcyjnych. \n Pełne wykorzystanie mocy wytwórczych gwarantuje sprawnie funkcjonujący \n mechanizm rynkowy, który dzięki giętkości cen zapewnia równowagę na rynku i pełne \n dostosowanie popytu do poziomu produkcji.

Ujęcie popytowe wzrostu gospodarczego - Szkoła Keynesowska

Rozmiary produkcji (dochód narodowy) \n nie są zdeterminowane istniejącymi mocami produkcyjnymi, ale czynnikiem \n powodującym ich wykorzystanie – popytem efektywnym.

Szkoła Keynesowska

Gospodarka pozostawiona samej sobie musi cierpieć na chroniczny brak popytu. \n Potrzebny jest więc czynnik zewnętrzny, który mógłby temu przeciwdziałać i jest \n nim państwo (interwencjonizm państwowy).

Państwo

złożona, zróżnicowana wewnętrznie, wieloszczeblowa struktura \n administracyjna społeczeństwa zamieszkującego określone terytorium, dysponująca \n władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.

Funkcje ekonomiczne państwa

▪ Tworzenie ładu (systemu) prawnego

▪ Funkcja alokacyjna

▪Funkcja stabilizacyjna

▪Funkcja redystrybucyjna

Metody i narzędzia interwencyjnej polityki państwa - metoda bezpośrednia

państwo ingeruje bezpośrednio w sferę działalności \n produkcyjnej przedsiębiorstw.

Metody i narzędzia interwencyjnej polityki państwa - metoda pośrednia

państwo kształtuje elementy rachunku ekonomicznego, tj.: stopa \n opodatkowania, stopa procentowa, itp.

Dochody budżetu państwa

Podatki bezpośrednie (Td)

Podatki pośrednie (Te)

Wydatki budżetu państwa

Płatności transferowe (B)

Wydatki rządowe (G)

Produkt Krajowy Brutto

miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem.

Wartość dodana

przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji

Dobra finalne

dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika

Dobra pośrednie

dobra częściowo przetworzone, stanowiące nakład w procesie produkcji

Nominalny PKB

PKB wyrażony w bieżących cenach rynkowych

Realny PKB

PKB obliczany w cenach stałych (cenach z wybranego okresu), skorygowany o skutki inflacji

Deflator cen

miara przeciętnego wzrostu lub spadku cen w kraju na \n wszystkie produkty i usługi wchodzące w skład dochodu narodowego

Deflator PKB

stosunek nominalnego do realnego PKB wyrażony w postaci \n wskaźnika

PKB na jednego mieszkańca

realny PKB dla danego roku podzielony przez liczbę mieszkańców kraju w tym samym roku

PKB potencjalny

maksymalna wartość produkcji, którą dana gospodarka może \n wytworzyć przy zachowaniu stabilności cen i w warunkach pełnego zatrudnienia

PKB rzeczywisty

PKB rzeczywiście osiągnięty w danym roku

PKB w cenach rynkowych

miara produkcji krajowej w kategoriach cen płaconych przez \n ostatecznych odbiorców tj. z uwzględnieniem podatków pośrednich na produkty i \n usługi (minus subwencje)

PKB w cenach czynników produkcji

miara produkcji krajowej z pominięciem podatków \n pośrednich na produkty i usługi (minus subwencje)

Produkt krajowy netto (PKN)

miernik otrzymany w wyniku odjęcia od PKB amortyzacji \n środków trwałych

Produkt Narodowy Brutto

miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług

Dochody netto z własności za granicą

nadwyżka dochodów otrzymanych z tytułu własności za granicą nad dochodami wypłaconymi z tytułu własności cudzoziemcom w kraju

Produkt narodowy netto - PNN

miernik otrzymany w wyniku odjęcia od PNB amortyzacji środków trwałych

Dochód narodowy

miernik równy produktowi narodowemu netto w cenach czynników produkcji

Produkcja potencjalna

maksymalna wielkość produkcji, jaką gospodarka \n może wytworzyć w danym okresie

Produkcja faktyczna

produkcja rzeczywiście wytworzona w gospodarce

Globalny (agregatowy) popyt

łączna ilość towarów, jaką nabywcy decydują się \n zakupić w danych warunkach i czasie

Globalna (agregatowa) podaż

łączna ilość towarów, jaką producenci decydują się \n wytworzyć (i dostarczyć na rynek) w danych warunkach i czasie

Funkcja konsumpcji

ilustruje poziom zamierzonej \n konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie \n rozporządzalnych dochodów ludności.

autonomiczny popyt konsumpcyjny

wielkość konsumpcji niezależna \n od rozporządzalnych dochodów ludności

krańcowa skłonność do konsumpcji

określa jaką część dochodów gospodarstwa domowe przeznaczają na konsumpcję

Funkcja oszczędności

ilustruje wielkość zamierzonych oszczędności przy każdym \n poziomie rozporządzalnych dochodów ludności

Popyt inwestycyjny

wiąże się z zamierzonym lub \n planowanym przez przedsiębiorstwa \n powiększeniem zasobów kapitału trwałego oraz \n stanu zapasów

Mnożnik inwestycyjny

relacja zmiany produkcji zapewniającej równowagę i powodującej ją zmiany w wydatkach inwestycyjnych

Wzrost gospodarczy

proces powiększania z roku na rok rozmiarów podstawowych wielkości ekonomicznych, w skali całej gospodarki (dotyczy zmian ilościowych, tj.: zmiany poziomu produkcji, konsumpcji, zatrudnienia, itp.).

Rozwój gospodarczy

proces dokonujących się w długim okresie zmian jakościowych w gospodarce (np. zmiany relacji społecznych), powiązany ze zmianą jej struktury

Stopa wzrostu produkcji między dwoma okresami

stosunek przyrostu produkcji między tymi okresami do poziomu produkcji w okresie wyjściowym

Indeks wzrostu produkcji

relacja poziomu produkcji w okresie końcowym do poziomu produkcji w okresie wyjściowym

Czynniki wzrostu gospodarczego - ujęcie historyczne

zasoby ludzkie, zasoby naturalne, zasoby kapitałowe

Czynniki wzrostu gospodarczego - ujęcie systemowe

czynniki ekonomiczne (intensywne i ekstensywne), czynniki techniczno - organizacyjne, czynniki społeczne

Bariery wzrostu gospodarczego

Konsumpcja \n Siła robocza \n Bilans handlu zagranicznego \n Stan środowiska naturalnego \n Luka technologiczna

HDI

syntetyczny miernik rozwoju społeczno-ekonomicznego, uwzględniający m.in. takie wskaźniki jak: długie i zdrowe życie, \n wiedza oraz dostatni standard życia

Wskaźnik Dobrobytu Ekonomicznego Netto

miernik korygujący PKB przez odjęcie wielkości niepowodujących \n wzrostu dobrobytu, dodanie wartości czasu wolnego oraz \n wartości dóbr i usług nierynkowych

Światowy Wskaźnik Szczęścia

miernik będący iloczynem odczuwanego przez obywateli zadowolenia z całokształtu życia \n oraz oczekiwanej długości życia, dzielonym przez tzw. ślad ekologiczny (ecological footprint) czyli eksploatację środowiska naturalnego