Definitie
Omschrijving
Vooronderstelling
Aanname
Implicatie
Gevolg
Autocratie
Heerschappij vanuit een centrale macht
Democratie
Heerschapij van het volk/het volk heerst
Representatieve D
Democratie met volksvertegenwoordigers
Directe D
Democratie waarin ieder zichzelf vertegenwoordigt
Aristocratie
Heerschapij van een elite
Technocratie
Heerschappij van wetenschappers, experts
Timocratie
Heerschapij van een eerzuchtige minderheid
Oligarchie
Heerschapij van een Bevoorrechte minderheid, de rijken
Tiran/despoot/dictator
Alleenheerser
Anarchie
Samenleving zonder heerschappij
Totalitarisme
Staatsvorm waarbij de overheid de burger volledig controleert
Vrijheid
Mogelijkheden hebben
Anarchistische uitdaging
De uitdaging om uit te leggen hoe in een democratie ( of eender/dezelfde welke heerschappij) sprake kan zijn van vrijheid
Libertarisme
Politieke opvatting die een overheid wil die enkel individuele vrijheid beschermt zonder verdere sociale voorzieningen
Autonamie
Jezelf bepalen, zelf kunnen kiezen en daarnaar handelen
Unanimiteit
Dat iedereen het met elkaar eens is, eensgezindheid
Uniformiteit
Dat mensen niet teveel van elkaar verschillen, eenvormigheid
Pluriformiteit
Veelvormigheid (het omgekeerde van uniformiteit)
Legitimiteit
Rechtmatigheid
Debat
Een uitwisseling van argumenten
Consensus
Overeenstemming
Instrumentele waarde
Voorzover iets als middel dient, nuttig is
Expressieve waarde
Voorzover iets het mogelijk maakt je uit te drukken
Gelijkheid
Het negeren van verschillen
Politieke expertise
Deskundig in regeren
Actief kiesrecht
Het recht om op iemand te stemmen, stemrecht
Passief kiesrecht
Het recht om jezelf verkiesbaar te stellen
Ongelijk stemrecht
Representatieve D waarin stemmen ongelijkwaardig zijn
Irrationaliteit
Onredelijkheid
Broederschap
Verbondenheid met anderen vanuit gezonde zelf liefde
Decadent
Vervallen, slap geworden door teveel luxe
Niet vastgesteld dier
de mens die al denkend loskomt van zijn omgeving (Nietzsche)
Übermensch
Een verbeterde, vrije mens die zijn eigen waarden bepaalt
Slavenmoraal
Het passief ondergaan van opgelegde, onderdrukkende waarden
Zelfliefde
De natuurlijke drang tot zelfbehoud en compassie (amour de soi)
Compassie
Medeleven met een ander
Eigenliefde
Een kunstmatig verlangen naar bezit en status (amour propre)
Algemene wil
De volkswil die gericht is op het algemeen belang
Citoyen
politiek betrokken burger
Sociaal contract
Alle door stemming verkregen wetten (Rousseau)
Referendum
Volksraadpleging
Burgerberaad
Gelote burgers die overleggen en het parlement adviseren
Zelfontplooiing
De ontwikkeling van je talenten, meningen en karakter
Liberalisme
Politieke opvatting die individuele vrijheid centraal stelt
Ontplooiingsliberalisme
De opvatting dat mensen gelukkig zijn als ze zich tot autonome wezens kunnen ontwikkelen
Participeren
Deelnemen
Districtenstelsel
Representatieve D waarin zetels per district worden verdeeld
Paradox
Tegenstrijdigheid
Onfeilbaar
Dat je je niet kunt vergissen
Dogma
Een overtuiging waarover men niet wil discussiëren
Schadebeginsel
Regel dat je mag doen wat je wilt, zolang je niet een ander tegen zijn/haar wil direct letsel toebrengt
Meerderheidsbeginsel
Regel dat de meeste stemmen gelden
Smaad
Kwaadsprekerij
Laster
Leugenachtige kwaadsprekerij
Relativistisch wereldbeeld
Ervan uitgaan dat je nooit de absolute waarheid kent
Integratie
Het in elkaar opgaan van sociale groepen
Segregatie
Het gescheiden leven van sociale groepen
Conformisme
De neiging je aan te passen aan de meerderheid
Tirannie van de meerderheid
Als minderheid onderworpen zijn aan wat de meesten willen
Individualisme
Niet de groep, maar het ik centraal stellen
Mild despotisme
Meegaande burgers overheersen door ze te pamperen
Lekenstaat/laïcité
Staat waarin religie enkel in de privé sfeer is toegestaan
Privésfeer
Eigen ruimte met vrienden en familie
Publieke sfeer
Openbare ruimte waarin we als burger aanwezig zijn
Heteronoom
Afhankelijk van iets anders
Autonoom
Zichzelf bepalend, letterlijk: “zijn eigen wat stellend”
Moreel Esperanto
Ethische (ofwel morele) taal die iedereen begrijpt en spreekt
Ethische autonomie
Uiteindelijk zelf bepalen wat goed en slecht is
Politieke autonomie
Uiteindelijk zelf bepalen hoe je je leven inricht
Redelijk pluralisme
Inzien dat een veelheid van wereldbeelden logisch is
Redelijk pluralisme
Inzien dat een veelheid van wereldbeelden logisch is
Basisstructuur
Het publieke domein waarin burgers elkaar onvermijdelijk tegen komen en waarin gedeelde afspraken voor ieder gelden
Vrijwillige verbanden
Elke structuur met eigen regels, waarvan je kiest lid te zijn
Sociale cohesie
Saamhorigheid
Overlappende consensus
Instemming van allen op basis van redelijke argumenten