5. HET EMPIRISME - THOMAS HOBBES

Biografische inleiding

(1588-1679)

-        Zoon van geestelijke (weinig interesse in scholastiek)

-        Studeert in Oxford

-        Geïnteresseerd in macht- en natuurdenken van bepaalde sofisten

-        Bekend werk: Elementa philosophiae

Kennisleer en methode

Empiristisch/ sensualistisch

-        Alle kennis komt voort uit zintuiglijke gewaarrwordingen

-        Wat we weten, komt voort uit wat we via onze zintuigen waarnemen.

 

Hoewel alle kennis begint bij zintuiglijke indrukken, speelt de rede een cruciale rol:

-        Rede/verstand moet indrukken verbinden en van elkaar scheiden

-        Denken wordt gezien als een proces van "rekenen" (calculus)

 

Gebruikt zowel inductieve als deductieve methode (tegenstelling tot Bacon)

De politieke filosofie

 

De natuurtoestand

-        Naturalistische en reductionistische antropologie = de mens is geen uitzondering van de natuur   -        Deterministische visie = er is geen sprake van vrije wil, …   -        Mens is geen maatschappelijk wezen Egoïsme primeert op altruïsme, individualisme op gemeenschapszin   -        In de natuurtoestand zijn alle mensen gelijk (iedereen heeft recht op alles) = er is geen natuurlijke hiërarchie = er is geen natuurlijke verdeling van goederen en bezittingen -        Iedereen mag zich toe-eigenen wat hem zint   -        Homo homini lupus = ‘de mens is een wolf voor de mens’ -        Negatief mensbeeld (contractdenker)

 

Het maatschappelijk verdrag

-        Het bewustzijn groeit dat deze onveilige toestand niet houdbaar is -        Hij gaat op zoek nr een strategie om op artificiële manier einde te stellen aan onveiligheid   Contractdenker: Je moet een deel van je eigen macht afstaan aan een gemeenschappelijke macht = de staat/ Leviathan   Deze heerser: (absolute autoriteit) -        Bepaalt welke godsdienst gevolgd moet worden -        Bepaald alle rechten en wetten > ‘Vorst is de oorsprong van alle moraliteit’ > Enige manier om interne vrede te verzekeren  en het maatschappelijk welzijn   Kritiek op Hobbes: -        Wordt immoreel genoemd omwille van egoïstisch en individualistisch mensbeeld

4

4