dierkunde memolijst alles

Cerebrum – cerebellum – medula – pons

Grote hersenen – kleine hersenen – verlengde merg : verbinding tussen ruggemerg en hersenen – brug van Varol : verbinding tussen de kleine en de grote hersenen.

Parasympatisch – sympatisch

Het parasympatisch zenuwstelsel beïnvloedt de organen zodanig dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen. Impulsen die via het parasympatische deel gaan, stimuleren de productie van verteringssappen, de darmbeweging, de omzetting van glucose in glycogeen in de lever, de verwijding van de bloedvaten naar het verteringsstelsel en de werking van de nieren. Ze verlagen onder andere de hartslag- en de ademfrequentie.

 

Het sympatisch zenuwstelsel bevordert afbraak in het lichaam. Onder invloed van het sympatisch zenuwstelsel is de afbraak groter dan de opbouw.  Effect: versnelling hartfrequentie, vertraging vertering, verwijding van bronchiën (stimulering van de ademhaling) en adrenaline-afgifte. Het sympatisch zenuwstelsel breng het lichaam in staat van paraatheid.

Sensorische adaptatie

Als een stimulus vaak aangeboden wordt, zal het sensorische systeem neurale adaptatie vertonen. Dat wil zeggen dat neuronen in dat sensorische systeem steeds minder actief worden. Bijvoorbeeld, neuronen in het auditief systeem reageren steeds minder als je hetzelfde geluid herhaaldelijk hoort

Onvolledige adaptatie – barreceptoren

Barreceptoren = rekgevoelige zintuigen in de wand van halsslagader en aorta; geven veranderingen in bloeddruk door aan de hersenstam; hierdoor worden prikkels niet volledig doorgegeven.

Retina – cornea

netvlies : lichtgevoelig vlies dat zich achter in het oog bevindt

hoornvlies : transparante membraan (dun vlies) aan de buitenoppervlakte van het oog.

Een derde ooglid

knipvlies : het biedt extra bescherming tegen verwonding van de ogen.

Lysozyme

Eiwit dat aanwezig is in speeksel, tranen en andere dierlijke vloeistoffen met een antibacteriële werking.

Trichromatisch zicht – dichromatisch zicht

Het menselijke oog kent een trichromatisch zicht; wil zeggen gevoelig voor de drie grondkleuren: rood, groen en blauw. Het waarnemen van kleuren is een functie van drie soorten kegeltjes in het netvlies.

 

Dichromatisch zicht : kleurenblind zijn voor rood en groen, wel blauw-violet en geel kunnen onderscheiden.

Een levendig oorspel

Beweging met de oren waarbij een dier gevoelens kan uiten, bijvoorbeeld angst, nieuwsgierigheid, …

Buis van Eustachius

verbinding tussen de middenoorholte en de keel-neusholte

Ganglion

een zenuwknoop =  een buiten het centraal zenuwstelsel (CZS) gelegen groep zenuwcellen (neuronen) met een onderling overeenkomende functie.

Synaps

verbinding tussen twee neuronen waar door middel van neurotransmitters prikkels worden overgedragen.

Neurotransmittor

signaalstoffen = chemische substanties welke een boodschap over kunnen dragen van neuron tot neuron. De neurotransmitter bevat deze boodschap en op deze manier is het lichaam in staat complexe functies uit te oefenen.

Receptoren

een ontvanger = cellen of weefselelementen die gevoelig zijn voor prikkels. De meeste receptoren maken een onderdeel uit van de zintuigen. De meeste receptoren liggen vooral daar waar de prikkels het organisme treffen, bijvoorbeeld in de huid en in bepaalde zintuigorganen zoals ogen, oren en neus

Effectoren

een uitvoerder = spieren of klieren die voor een gewenste reactie zorgen op een prikkel uit het milieu.

Lymfeoedeem

Lymfoedeem is een ernstige, medische aandoening. Een abnormale ophoping van eiwitten en vocht in het lichaamsweefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aan-

en afvoer van vocht

EPO

Erytropoëtine = hormoon geproduceerd door de nieren, dat nodig is vor de hematopoëse (aanmaak van bloedcellen) van RBC (in rode beenmerg)

Leptine

Hormoon dat bij de mens wordt afgegeven door vetcellen (vetdepots) en via bloed naar hersenen gaat, waar het het verzadingscentrum stimuleert (hongergevoel ) + heeft ook vele andere functies (energieregulerende effecten, ontstekingsreacties)

Releasing hormoon

Een hormoon (vanuit de hypothalamus) dat zorgt voor het

vrijkomenvaneenanderhormoon(indehypofyse)

De HPA-as

Hypothalamus – Pituitary (hypofyse) – Adrenal (bijnieren)

= systeem waarbij vanuit hypothalamus corticotropine- releasing horomone (bij stress) zorgt dat de hypofyse ACTH aanmaakt, wat werkt op de bijnierschors om glucocorticoïden

aan te maken

Gonadotropinen

geslachtshormonen

Anti-inflammatoir

Ontstekingsremmend

*Ontstekingen tegen gaan door werking WBC af te remmen (maar*

*vertragenhierbijookdegenezingvanwonden)*

Placenta

Moederkoek

= orgaan dat zorgt voor uitwisseling van voedingsstoffen en

afvalstoffentussendebloedsomloopvanmoederenfoetus

Dracht – lactatie – broedzorg

* Dracht = ontwikkeling vd foetus: bevruchting in eileider => naar uterus => innesteling in endometrium (hormonaal delicaat)
* Draagtijd = periode van ontwikkeling van een nakomeling, eindigt op geboorte
* Na geboorte: leveren van melk uit melkklieren, bij vrouwtjesdieren
* Verregaande broedzorg: zorgen voor nakomelingen

Gonaden

Geslachtsorganen (testes of ovaria) met als functie: vormen van gameten en geslachtshormonen

Karyogram

Chromosomenkaart = afbeelding waarin alle chromosomen

geordendzijnweergeven

Accessoire geslachtsorganen

Uitwendige genetalia, uterus, eileiders, vagina, zaadblaasjes, Cowperklieren, prostaat en penis

Groei en functie wordt gestimuleerd door geslachtshormonen Geheel van gonaden (testes + ovaria) + accessoire

geslachtsorganen=primaire geslachtskenmerken

Ovulatie

Eisprong = een follikel die groeit, rijpt en migreert naar de buitenzijde van de eierstok = follikel barst open en eicel komt

vrij

Follikel – corpus luteum

Follikel = blaasje in de ovaria waarin zich de ecel ontwikkelt Op de plaats van het follikel ontstaat na de eisprong een geel lichaam of corpus luteum = cellen met een geel pigment, luteale cellen, die progesteron produceren (als dier drachtig

wordt)

Oestrus

Bronst, tijdens deze periode zijn de vrouwtjes receptief

Anoestrus

Rustperiode tussen 2 opeenvolgende kweekseizoenen

Geïnduceerde ovulatie

Ovulatie gebeurt pas na paring/copulatie

Endometrium

Wand van de uterus/baarmoeder, baarmoederslijmvlies

Anovulatoir

Geen ovulatie (bronst tijdens de dracht komt regelmatig voor,

er is dan paring maar meestal geen ovulatie)

Superfoetatie

Uitzonderlijk kan er superfoetatie optreden waarbij het dier 2 x maal baart met enkele weken (of dagen: konijn, rat, muis) interval (omdat er paring heeft plaatsgevonden tijdens de

drachten wel ovulatie)

Partus

Baring (dat bestaat uit verschillende stadia: zie eerder

Colostrum

Biestmelk, melk dat vlak na de geboorte de 1ste dagen wordt geproduceerd (zeer rijk aan antistoffen, hierdoor passieve

immuniteit t.o.v. infecties)

Willekeurige spieren

Spier waarvan beweging gestuurd wordt door

somatisch zenuwstelsel

Onwillekeurige spieren

Beweging geregeld door autonome ZS

Hematopoëse

vorming bloedcellen (witte + rode + bloedplaatjes

Stamcellen

cel die in staat is om in een ander celtype te

veranderen

Endoskelet – exoskelet

Inwendig skelet (zoogdier)

Uitwendigskelet(schorpioen

Een gewricht

Een gewricht is een verbinding tussen

twee __botten__ waarbij beweging mogelijk is

Een pees

Een pees is een verbinding tussen een spier en een bot, waarmee de spieractiviteit op het bot wordt

overgedragen

Proximaal bot – distaal bot

Proximaal: naar de romp toe gelegen.

Distaal: van de romp weggelegen

Zoolganger

De hele voetzool van de voor- en achterpoten raken

de grond

Teenganger

Raken de grond met kootjes

Teentopganger

(hoefgangers) : raken alleen met de toppen van de

tenen (of een enkele teen) de grond

Aëroob – anaëroob

Celademhaling of aerobe dissimilatie in een mitochondrion, ATP wordt gegenereerd. door de biologische 'verbranding' van glucose.

 

Wanneer de zuurstof tijdelijk raakt opgebruikt, wordt glucose aëroob afgebroken.

Myoglobine – hemoglobine

myoglobine = eiwit dat O2 bindt; haalt O2 van hemoglobine uit bloed naar spier hemoglobine = eiwit in de rode bloedcellen zorgt voor transport van zuurstof en koolstofdioxide door het bloed

Glycogeen

een molecuul (polysacharide) waarin dieren energie

opslaan

Antagonisten

Een antagonist is een spier (of orgaan) met een tegengestelde werking aan die van een andere spier

(of orgaan)

Gameten – zygote –

conceptie

Voortplantingscellen – proces van bevruchting: zaadcel + eicel

–inwendigebevruchting

Lymfadenitis

Ontsteking van de lymfeklier

glycolyse

afbraak glucose tot pyrodruivenzuur

\

Neuronen

zenuwcellen; zorgen voor het ontvangen en verzenden van zenuwprikkels.

glycogenese

vorming van glycogeen wanneer er meer glucose is

dan er voor de ATP vorming nodig is

glycogenolyse

afbraak van glycogeen als het glucose gehalte te laag

is.

gluconeogenese

glucosevorming

homeostase

dynamisch (biologisch) evenwicht en negatieve

feedback

lipogenese

is een proces in de lever waarbij enkelvoudige suikers zoals glucose, worden omgezet in vetzuren. Deze vetzuren worden vervolgens, veresterd met glycerol, omgezet in triglyceride.

lipolyse

of vetverbranding is een fysiologisch proces dat plaatsvindt om energie op te wekken in het lichaam. Vetten (hetzij afkomstig uit voeding, hetzij opgeslagen in het lichaam) worden 'verbrand' en

omgezetinenergie(massa-energierelatie).

fermentatie

bacteriële vertering cellulose

pensflora

Doet aan:

a.       fermentatie (= bacteriële vertering cellulose)

eiwitaanmaak(wantweinigeiwitinvoeding)

Larynx – farynx

Strottenhoofd - keelholte

Trachea

Luchtpijp

Bronchus – bronchioli – alveoli

luchtpijptak-Longtakjes-longblaasjes

Bloedcapillairen

Zeer dun bloedvat (haarvat) met een wand, die bestaat uit door een dunne endotheellaag. Door deze dunne wand vindt uitwisseling van stoffen

tussen bloed en weefsel vloeistof plaats.

Epiglottis

Strotklep

Arteriën / venen

Slagaders- aders

Atrium/ventrikel/pericard

Boezem-kamer-hartzakje

Pulmonaire en systemische circulatie

Kleine bloedsomloop & grote bloedsomloop

Sinusknoop

De sinusknoop is de belangrijkste knoop van het hart. Hij ligt bovenin de rechterboezem. Vanuit de sinusknoop verspreiden de elektrische prikkels zich door het netwerk in beide boezemwanden. Dit leidt tot het samentrekken van de boezems waardoor het bloed in de kamers terechtkomt. De sinusknoop bepaalt het

aantal hartslagen per minuut en het ritme.

Het CVC

cardio-vasculair centrum

Sympatisch en parasympatische

werking

Stimulerend- remmend

Hematocrietwaarde

aantal bloedcellen tegenover het bloedvolume

Erythrocyten-leukocyten-

trombocyten

Rode bloedcellen- witte bloedcellen-

bloedplaatjes

Hemolyse

Hemolyse is het stukgaan van RBC. RBC hebben, afhankelijk van de diersoort, een levensduur van ongeveer 100 à 150 dagen. De milt vormt een reservoir voor RBC

Cellulaire ademhaling

Afbraak in lichaamcel. Vrijkomen:

⇨  Koolstofdioxide

⇨  Water

⇨  Warmte

Energie(voordecelwerking)

Intercelluliar en intracellulair vocht

Tussen cellen: weefselvocht & celvocht

Interstitium

Ruimte buiten cellen van weefsel

Immunologie

Studie van het afweer- of immuunsysteem

Fagocyteren – macrofaag

Fagocyteren. opnemen van bestanddelen dmv. fagocyten, cellen die kleine deeltjes kunnen omhullen en opnemen -Zeer grote

mononucleaire cel

Proteïnen

Eiwitten

\

Herbivoren

Planteters

Omnivoren

Alleseters

Carnivoren

Vleeseters

farynx

Mondholte + keelholte

\

adaptatie

Aanpassing van het organisme aan de leefomgeving

zodathetbetergeschiktis

allopatrisch

Populaties die gescheiden zijn door niet te leven in

hetzelfdegebied

amnioten

Taxonomische groep die voortkwam uit de amfibieën, die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een vlies rond eieren waardoor ze

\
geen water nodig hebben voor de voortplanting

analogie

Met dezelfde of gelijkende functie, overeenkomst

tussen2soorten?

antropologie

Menskunde, tak van wetenschap die de mens in al

zijnaspectenbestudeert

antropomorf

Lijkend op een mens, mensachtig

\

biodiversiteit

Biologische diversiteit, rijkdom aan soorten en/of

ecosystemen

carnivoor

Roofdieren, organisme dat dierlijk materiaal als

voedselgebruikt

cladistiek

Analysemethode om de evolutionaire relaties tussen

organismentebepalen