FIL3 1ST QUARTER

Pagbasa

proseso ng pag-aayos, pagkuha, at pag-unawa ng anumang uri at anyo ng impormasyon o ideya na suriin upang maunawaan.

Pagbasa

ang sagisag na ito ang nagsisilbing intrumento upang mabigyang kahulugan ang mga kaisipang gustong ipahayag

Pagbasa

isa sa mayrong kasanayang pangwika sa Komunikasyon

Pagbasang piyolohikal

ay aspeto gamit ang ating mata upang makita, matukoy at maklala ang mga imahe at simbolo na tumatama sa retina ng mata

William S. Gray

Ama ng Pagbasa

Persepsyon, Asimilasyon, Komprehensyon, Reaksyon

4 na proseso ng pagbasa ayon kay William S. Gray

Persepsyon

proseso ng pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na salita o simbulo at kakayahang magbigkas ang tunog ng mga titik na bumubuo sa bawat salita.

Komprehensyon

prosesong pag-unawa sa mga nakalimbag na simbulo o salita

Reaksyon

proseso ng pagpapasiya o paghatol sa kawastuhan at kahusayan ng teksto, pagpapahalaga sa mensahe at pagdama sa kahulugan nito.

Asimilasyon

proseso ng kaalaman sa pagsasanib o pag-uugnay ng mambabasa sa kaniyang dati at mga bagong karanasan sa tunay na buhay

humanus (pagtulong sa tao)

Humanidades ay hango sa salitang

Humanidades

tekstong nagpapahayag ng nadarama at opinyon ng may-akda.

Humanidades

tumutukoy sa mga sining ng biswal tulad ng musika, arkitektura, pintura, dula at panitikan

Arazias, panitikan

ayon sa kanya, ito ay pagpapahalaga ng damdamin sa mga bagay-bagay sa daigdig, sa pamumuhay, sa lipunan at pamahalaan.

• Upang;

• Makita ang sariling kalinangan

• Malaman na katulad ng ibang lahi

• Matanto ang mga kapintasan sa ating panitikan & mapagsanay ito at mapawi

• Makilala ang kagalingan ng ating pampanitikan

• Magkaroon ang mga Pilipino ng malasakit sa sariling panitikan

5 dahilan kung bakit dapat pag-aralan ang panitikang pilipino

Paktuwal

ito ay mga disiplinang wika, pagpinta, pagdidisensyon, arkitektura, sayaw at isports

Hindi paktuwal

hango sa guni-guni ng manunulat

• Malikhain, simbolikal at metaporikal

• Bukas ang teksto sa iba't ibang interpretasyon

• Maaaring paktuwal at hindi paktuwal

3 katangian ng tekstong humanidades

Tekstong siyentipiko & Tekstong agham panlipunan

2 tekstong pagsusuri

Tekstong siyentipiko

hango sa pananaliksik sa agham tulad ng chemistry, physics, biology, medicine atbp

Tekstong siyentipiko

kadalasan ito ay paglalahad, paglalarawan, pangangatwiran at pagsasalaysay sa pormal na wika ng ginagamit.

Tekstong agham panlipunan

ito ay pag-uugnay ng tao at ng kapaligiran

Antropolohiya

pag-aaral na ang mga tao ay uri ng hayop

Arkeolohiya

pag-aaral ng pamumuhay ng tao

Ekonomiks

pag-aaral sa pagkonsumo, pamamahagi at paglikha ng mga yaman at kalakalan

Pulitika

pag-aaral ay proseso o pamamaraan ng namumuno sa bansa

Pamahalaan

daluyan ng mga yaman at kalakalan

Sikolohiya

ito ay bunga ng karanasan, kaisipan at oryentasyong Pilipino

Sosyolohiya

pag-aaral ng buhay ng tao, na panlipunan ng mga tao, grupo at lipunan

1. May pananagutan o commitment sa isa't isa bilang ama, ina at anak

ginagawa ang tungkulin, pagtupad sa pangako at tapat sa pamilya

2. May pagpapahalaga sa buong pamilya

may pagmamahal, respeto at hindi nakakalimutan ang mahahalagang araw

3. Handang umagapay at tumulong sa isa't isa sa lahat ng pagkakataon

pagtutulungan sa hirap at ginhawa at ano mangproblema

4. Bukas sa komunikasyon sa isa't isa

pangangamusta sa isa't isa at pagkakaroon ng banding

5. May oras o panahon sa isa't isa

sabay-sabay kumain, pagkakaroon ng reunion at sabay-sabay nagsisimba

6. May paniniwala at suporta sa kakayahan ng bawat isa sa pamilya

pagbibigay parangal, pabuya o ano mang makapagbabati puna sa ginhawa ng pamilya

Cerebral Cortex

sentro ng ating utak na nagbibigay ng interpretasyon o kahulugan sa mga simbolo

Retina

ito ang tumutukoy, kumikilala sa mga simbolo

Pagsulat, Villafuerte et. al (2005)

lundayan ng lahat ng iniisip, nadarama, nilalayon at pinapangarap ng tao dahil nakapaloob dito and aspetong kognitibo, sosyolohikal, linggwistikal, atbp

Pagbabasa & pagsusulat

magka-ugnay ito (2)

pagsulat

magagamit natin ito sa kahit na anong larangan

tiyaga

nangangailangan ang pagsulat nito

pagsulat

walang katapusan & paulitulit na proseso sa layuning makalikha ng maayos na sulatin

berbal

ang mga bagay na di natin _____ na naipapahayag ay sa pagsulat idinadaan

matrabaho & mabagal

pagsulat ay ___________ na proseso dahil sa ugnayan at koneksyon ng pag-iisip

panulat

mas mabilis ang paglalakbay ng isip kaysa rito

damdamin & isipan ng tao

malaki ang naitutulong ng pagsulat sa paghubog nito

Pagsulat

pagtatala ng tao sa lahat ng kanyang karunungan at kaalaman mula sa sariling karanasan hanggang kaalamang pang-edukasyon

Pagsulat

pagsasalin sa papel na binubuo ng mga salita, simbulo at ilustrasyon ng isang tao mula sa kanilang pag-iisip, wastong gamit, talasalitaan, retorika atbp elemento

Sosyo-kognitib

mula sa lipunan at pag-iisip

Multi-dimensyon

mula sa oral dimensyon at biswal

sikolohikal, linggwistik & kognitib

3 halimbawa ng multi-dimensyon

pre-writing, actual writing & re-writing

ang multi-dimensyon ay mula sa (3)

1. Paksa (topic)

mahalaga sa kawastuhan, katumpakan & kasapatan ng kaalaman. Magiging matagumpay ang sulatin

2. Layunin (aim)

"Bakit ako magsusulat?"

2. Layunin (aim)

makapagbigay direksyon sa anyo ng paggamit iya sa wika upang mabisang makapagpahayag

3. Wika (code)

uri ng wikang gagamitin & paraan sa paggamit nito

4. Kombensyon (convention)

estilo ng pagsulat na karaniwan sa mambabasa & manunulat

a. Analisis b. Lohika c. Imahinasyon

5. Kasanayan sa pag-iisip (3)

a. Analisis

pagtukoy sa kaisipang mahalaga & di mahalaga

b. Lohika

kakayahan sa mabisang pangangatwiran

c. Imahinasyon

pagsasama ng mga malikhain & kawil-wiling kaisipan

6. Kasanayan sa pagbuo

kakayahan ng may-akda na maisulat ang buong piyesa na taglay ang kasiningan & maayos na sikwens ng mga kaisipan

7. Kasanayan sa prosidyur

wastong baybay, pabantas & tamang pagkakasunod-sunod ng mga kaisipan

Pagbibigay kahulugan

mula sa paksa, kahulugan, kaibahan

Pag-iisa-isa o enumerasyon

mula sa pagbibigay isa-isa

Pagsusuri o pag-oobserba

mula sa nakita, naamoy, narinig at nadama

1. Sikwensyal

mula sa simula hanggang katapusan

2. Kronolohikal

mula sa alpabetikal

3. Prosidyural

mula sa pamamaraan

Paghahambing o pagkokontrast

mula sa makakapareho hanggang sa pagkakaiba

Sanhi o bunga

mula sa dahilan hanggang pangyayari

Problema o solusyon

lahat ng problema may solusyon

1. Napapanahon ang ideya 2. Orihinal na estilo 3. Organisadong ideya 4. Malinaw na layunin sa pagsulat 5. Payak at simpleng salita 6. Gumamnit ng bullet sa mga tiyak na salita 7. Isaalang-alang ang awdyens

7 tips sa mabisang pagsulat

webbing, concept mapping, cluster diagram, nakabatay na proseso

4 estratehiya sa pagsulat

personal na sulatin, transaksyunal na sulatin, malikhaing sulatin

3 uri ng sulatin

diary,/talaarawan dyornal, pagbati, mensahe, talambuhay

5 na personal na sulatin

abstrak, bionote, ulat, adbertisment, panukalang proyekto, katitikan ng pulong, posisyong papel, liham pangangalakal & pantanggapan

9 transaksyunal na sulatin

talumpati, sanaysay, tula, maikling kwento, awit, anekdota, bugtong, salawikain

8 malikhaing sulatin

Liham

isang paraan ng pakikipag-komunikasyon sa pamamagitan ng pagsasatitik ng mga salita

kalinawan, kawastuhan, kabuuan ng mga kaisipan, pagkamagalang, kaiksian, pagkakumbersasyunal, pagkamapitagan

7 elemento sa pagbuo ng liham

pamuhatan, petsa, patunguhan, bating panimula, katawan ng liham, bating pangwakas, lagda

7 bahagi ng liham

korespondensya opisyal

tawag sa mga liham patanggapan upang makapagkomunikasyon ang mga pinuno at kawani ukol sa mga transaksyon at usaping pangkompanya

referens inisyal, enclosure/kalakip, paksa, atensyon layn, binibigyang-sipi o copy furnished, post script (p.s) o pahabol

6 karagdagang bahagi ng liham korespondensya

Ganap na blak, Modifayd blak, May pasok estilong indented

3 estilo ng liham at korespondensyang opisyal

akademik

Ito ay pagsulat sa paaralan mula sa antas ng primary hanggang sa doktoradong pag-aaral.

Sanaysay, Lab report, eksperimento, term paper, tesis, desertasyon

6 akademik

teknikal

Ito ay pagsulat na tumutugon sa kognatib at sikolohikal na nagbibigay impormason na maaaring magbigay, solusyon sa mga suliranin.

feasibility study

teknikal

journalistik

Ito ay pagsulat na kadalasan ginagawa ng mga mamahayag o journalist.

Balita, editorial, kolum, lathalain, na makikita sa, pahayagan o magasin

5 journalistik

reperensyal

ito ay pagsulat na naglalayong magrekomenda ng iba pang reperens o sors hinggil sa isang paksa

Parentetikal, endnote o talababa, mga kaugnayang pag-aaral sa literature, bibliograpi at indeks

5 reperensyal

propesyonal

Ito ay pagsulat na tumutukoy sa tiyak na tinapos ng isang tao o propesyon.

Police report, legal form report, medical report, lesson plan

4 propesyonal

malikhain

Ito ay pagsulat na pokus sa imahinasyon ng manunulat.