BPZ

konwersatoria - kolokwium

komórki pobudliwe

Komórki mające zdolność reagowania na bodźce stanem pobudzenia (depolaryzacja błony komórkowej)

Bodziec (podnieta)

Czynniki wywołujące stan pobudzenia, chemiczne lub fizyczne. Bodziec musi mieć odpowiednią siłę i czas działania

bodziec podprogowy

Mimo przetwarzania przez układ zmysłowy nie jest spostrzegany świadomie

bodziec progowy

Najsłabszy bodziec zdolny wywołać stan pobudzenia w komórce

bodziec nadprogowy

Większy od progowego, zdolny do wywołania potencjału czynnościowego, jednak nie wywołuje większej reakcji

bodziec maksymalny

Bodziec pobudzający wszystkie komórki zespołu.

próg pobudliwości

Najmniejsza (progowa) wartość bodźca, wywołująca widoczną reakcję drażnionej komórki, tkanki lub narządu

odruch

automatyczna reakcja organizmu na bodziec wewnętrzny lub zewnętrzny, zachodząca za pośrednictwem układu nerwowego.

odruch bezwarunkowy

Wrodzony, gatunkowy, mimowolny, wykonywana przez efektor (gruczoł/mięsień)

odruch warunkowy (nabyty)

Wyuczona reakcja na bodziec warunkowy

bodziec bezwarunkowy

Bodziec, który odruchowo wyzwala określoną reakcję

pierwotnie bodziec neutralny, który pod wpływem uczenia się zaczął wywoływać reakcję warunkową

bodziec warunkowy

Pompa sodowo

potasowa

Na+ (sód) na zewnątrz komórki, a K+ (potas) do środka

pompa wytwarza gradient jonowy

komórka

Podstawowa jednostka budulcowa i funkcjonalna organizmu

wypełnia ją cytoplazma

wokół siebie ma białko

gradient

wielkość zmiany stężenia w roztworze

transport bierny

nie wymaga nakładu energii

transport aktywny

kierunek niezgodny z gradientem stężeń

przenośnik

pompa

nakład energii ATP

gradient sodowo

potasowy (jonowy)

Warunkuje pobudzenie mięśni i nerwów

Stanowi siłę napędową aktywnego transportu cukrów i aminokwasów

Enzym ATPaza Na+

K+

działanie pompy wymaga:

Stałego dopływu glukozy i tlenu

Ciągłej syntezy ATP

Temperatury ok 37 stopni

Odprowadzania CO2

Odpowiedniego stężenia jonów MG2+

Odpowiedniego stężenia jonów Na+ i K+

Zatrzymanie pompy prowadzi do:

Zmian składu płynu wewnątrzkomórkowego

Zmian składu płynu zewnątrzkomórkowego (Na+ v i K+ ^)

Utraty przez komórki specyficznych właściwości

Braku reakcji komórek na bodźce i do ich niepobudliwości

skurcz mięśnia

to zmiana długości lub napięcia mięśnia. Wywiera siłę mechaniczną na miejsca przyczepu mięśnia lub wokół narządu otoczonego przez mięsień

izotoniczny skurcz

wynikiem skurczu jest ruch.

Długość mięśnia zmienia się przy stałym poziomie napięcia mięśniowego

izometryczny skurcz

dreszcze.

Wzrasta napięcie mięśnia przy stałej długości, jednak wynikiem nie jest ruch, a utrzymanie części ciała w stałym położeniu.

auksotoniczny skurcz

chodzenie/bieganie.

Zmiana długości i napięcia mięśni.

Pojedynczy skurcz

Wywołany przez pojedynczy impuls nerwowy lub elektryczny. Duże odstępy między impulsami. Po skurczu następuje rozkurcz

skurcz tężcowy niezupełny

jeżeli impulsy docierają do mięśnia w czasie dłuższym niż skurcz

skurcz tężcowy

Jeżeli impulsy docierają w czasie krótszym niż zdąży nastąpić rozkurcz mięśnia np. skurcze mięśni żwaczy (szczękościsk), skurcz mięśni twarzy (uśmiech sardoniczny)

Synapsa chemiczna

przekazuje impuls tworząc neuroprzekaźniki, które łączą się z receptorem powodując depolaryzację błony

synapsa

Wyspecjalizowane połączenie w którym zakończenie aksonu kontaktuje się z inną komórką

Połączenia synaptyczne

Wzbudzenie potencjału czynnościowego w jednym neuronie w synapsie (neuron presynaptyczny) powoduje przekazanie sygnału do drugiej komórki/neuronu (postsynaptycznego).

nerwowo

mięśniowe/gruczołowe/nerwowe

szczelina synaptyczna

przestrzeń pomiędzy zakończeniem presynaptycznym i komórką postsynaptyczną, zazwyczaj o szerokości od 20 do 500 nanometrów

depolaryzacja

nadanie komórce ładunku dodatniego

hiperpolaryzacja

nadanie komórce ładunku ujemnego

Oczyszczanie z neuroprzekaźników

neuroprzekaźniki:

Mogą być zinaktywowane w enzym

Mogą być wychwycone zwrotnie przez neuron presynaptyczny

Mogą po prostu dyfundować

Może być wymyty przez okoliczne komórki glejowe

synapsa elektryczna

Akson i dendryt stykają się tak ściśle, że powstałe połączenie szczelinowe daje efekt ciągłości elektrycznej,

jest o wiele prostsza w budowie i działaniu niż synapsa chemiczna, dodatkowo działa szybciej.

Synapsa nerwowo

mięśniowa

W pobliżu komórki mięśniowej neuron traci osłonkę mielinową i rozdziela się na wiele cienkich odgałęzień, które kontaktują się z błoną komórki mięśniowej (postsynaptycznej).

bodziec

zmiana w otoczeniu komórki, która może wywołać jej pobudzenie

bodziec

czynnik

bodziec

znak

Rodzaje bodźców

Mechaniczne, chemiczne, termiczne, promieniowanie elektromagnetyczne

Wzrokowe, słuchowe, czuciowe, smakowe, bólowe

Proste i złożone

Czynniki i znaki

Cechy bodźców

Swoistość (rodzaj energii najłatwiej pobudzającej receptor)

Siła (natężenie energii)

Czas trwania

Dynamika (szybkość zmian natężenia)

Oddziaływanie na procesy świadome i nieświadome

Warunek poznania

Warunkiem poznania jest zadziałanie receptorów (narządów odbiorczych)

etapy poznania

1. Czucie (to najbardziej ogólny etap, odbiera informacje)

2. wrażenia (Ich źródłem jest cecha bodźca)

3. percepcja (to scalenie wszystkich zdobytych informacji)

zmysł

zdolność zwierząt i ludzi do odbioru określonej kategorii bodźców

Ludzkie zmysły

dotyk, smak, węch, wzrok, słuch, równowaga, czucie temperatury, czucie głębokie

receptory

struktura, która na działanie bodźca przechodzi w stan czynny. Mogą być w narządach zmysłu lub w zakończeniach nerwowych. Receptory reagują specyficznie na bodźce do nich adekwatne

Rodzaje receptorów

Mechanoreceptory (czucie działań mechanicznych)

Chemoreceptory (czucie jonów lub związków chemicznych)

Fotoreceptory (czucie związków światła)

Termoreceptory (receptory ciepła i zimna, reagują na temperaturę)

Receptory bólowe, tzw. Nocyceptory (reagują na bodźce, które mogą uszkodzić tkankę organizmu)

Proprioreceptory

znajdujące się w mięśniach i ścięgnach receptory przekazujące

informację o stopniu rozciągnięcia i dynamice zmian napięcia mięśni i ścięgien oraz o sile nacisku na stawy.

potencjał receptorowy

Zmiana potencjału błony komórkowej przez bodziec

Potencjał receptorowy nie utrzymuje się w jednakowym poziomie mimo stałego natężenia bodźca. Jest silniejsze z początku i się z czasem zmniejsza, to znaczy, że się adaptuje.

Receptor fazowy

adaptujące się szybko. Uwalniane na początku i po bodźcu

Receptor toniczny

adaptujące się wolno. Uwalniane cały czas, ale słabnące

funkcje układu kostnego

Ochronna (chroni narządy)

Bierze udział w homeostazie

Krwiotwórcza (szpik kostny)

Rodzaje kości

Długie: Kość piszczelowa, udowa, ramienna.

Krótkie: kości stępu i nadgarstka.

Płaskie: kości czaszki, mostek oraz łopatki.