Academische woordenschat

Voor de syntactische context: zie cursus

Ad hoc

Met betrekking tot een bepaalde gelegenheid; voor dit specifieke geval, in deze situatie
→ Door het weerbericht in de gaten te houden beslissen veel meer mensen dan vroeger ad hoc om hun skivakantie te boeken

Adequaat

geschikt voor het beoogde doel, passend, doeltreffend

Affiniteit (met)

Voeling, verwantschap in geestelijk opzicht
→ de affiniteit van historici met antropologen is …

Allusie

Zinspeling, toespeling

Anachronistisch

In strijd met de tijdrekening, niet passend in het betrokken tijdvak

Analogie (ook naar analogie met/van)

Overeenkomst, overeenstemming

Anomalie

Onregelmatigheid, afwijking van de regel, tegenstrijigheid
→ tijdens het onderzoek stelden het gericht verschillende anamolieën vast

Arbitrair

Gebaseerd op pure willekeur

Autonoom

Zelfstandig in ethische/juridische/filosofische zin

Clandestien

Heimelijk en bij de wet verboden
→ Tijdens een oorlog worden veel producten clandestien verkocht

Cognitief

De kennis betreffend, betrekking hebbend op de mate waarin iemand kennis kan verwerven

Consensus

Overeenkomst, overeenstemmigheid

Consolideren

Hecht en duurzaam maken
→ zodra Lodewijk de macht had, was het tijd om zijn positie te consolideren

Consternatie

Ontseltenis, opschudding
→ In de consternatie bij de ouders had niemand gemerkt dat …

Conventie

Traditionele, stilzwijgend aanvaarde opvatting over wat in de maatschappelijke omgang gebruikelijk en passend is

Correlatie

Verhouding van onderlinge afhankelijkheid of beïnvloeding, samenhang

Courant

Gangbaar, gebruikelijk, veel voorkomend

De achilleshiel

De kwetsbare plek, het zwakke punt

Diffuus

Onscherp, schimmig, veerspreidD

Discrepantie

Onderlinge afwijking, tegenspraak
→ er is heden ten dage een te grote discrepantie tussen wat de opleiding beweert aan te bieden en wat het echt aanbiedt

Effectief

Doeltreffend, met een gunstige uitwerking
→ een effectieve behandeling

Efficiënt

Doelmatig, op een manier die weinig middelen/inspanningen vergt

Empirisch

Op ervaring, ondervinding gegrond of daaruit voortvloeiend

Euvel

Gebrek, mankement, ieets wat niet helemaal goed zit (figuurlijk: op zedelijk en geestelijk gebied)
→ aanvankelijk werkte de beamer niet, maar door de IT was dat euvel verholpen

Excessief

Buitensporig, overmatig

Exhaustief

Totaal, volledig
→ bovenstaande lijst is niet exhaustief

Flegmatiek

Gelijkmatig en onverstoorbaar kalm
→ in zijn bekende, flegmatieke stijl …

Fnuiken

Een einde maken aan de vrije ontplooiing, inperken, beknotten
→ strengere hypotheekregels fnuiken de woningmarkt

Futiliteit

Onbeduidend, onbeduidende zaak
→ het is schandalig hoe dat de schepen voor zo’n futiliteit ontslag heeft moeten nemen

Gedoodverfd

Wat iedereen verwacht, voorbestemd
→ Hij is de gedoodverfde kandidaat om Democrate Nancy op te volgen

Heterogeen

Ongelijksoortig

Idiosyncratisch
Idiosyncratisch taalgebruik

Met een eigen afwijkend karakter
→ Fox News gaf een staaltje van hun idiosyncratische wereldbeeld
Met veel individuele woordkeuzes of een ongewone woordvolgorde

Inherent (aan)

Onafscheidelijk verbonden met, samengaand met
→ De dood is inherent aan het leven

Insinuatie

Beledigende toespeling, verdachtmaking

Intrinsiek

Wezenlijk, fundamenteel
→ studenten slagen meestal enkel als ze intrinsiek gemotiveerd zijn

Kosmopoliet

Een werelds denkende mens, zonder nationale bekrompenheid of vooroordelen, die zich verbonden voelt met de mens in het algemeen

Kwestieus

Onzeker, twijfelachtig
→ de datering is hoogst kwestieus

Lacune

Onvolledigheid, iets dat gemist is

Legio

Ontzettend veel
→ De voorbeelden zijn legio, je vindt ze over heel het land

Legaal

Bij de wet toegelaten

Legitiem

In overeenstemming met regelgeving, normen of ethische principes, wettig en te rechtvaardigen
→ geweld is in levensbedreigende situaties volgens veel mensen legitiem

Lucratief

Winstgevend

Marginaal

Ondergeschikt, bijkomstig, op de grens bevindend

Navenant

Overeenkomstig
→ De grachtengordel is een gewilde woonlocatie; het heeft dan ook navenant een hoge huizenprijs

Nivelleren

Gelijkmaken, eenvormig maken, op eenzelfde niveau brengen
→ ons belastingssysteem werkt nivellerend: hoe meer je verdient, hoe hoger het percentage

Normatief

Een norm bevattend of stellend, een norm voorschrijdend
→ de meeste woordenboeken zijn normatief

Notoir

Algemeen bekend, berucht, hardnekkig
→ Baudelaire was een notoire vrouwenhater

Ostentatief

Erop berekend de aandacht te trekken
→ de parlementsleden draaiden zich ostentatief om

Paradoxaal

In teggenstelling tot wat er verwacht wordt; schijnbaar tegenstrijdig

Parafraseren

Een tekst of passage met eigen woorden (om)schrijven

Paria

Iemand die verstoten is uit de gemeenschap of sociale groep waar die ooit toe behoorde
→ Zijn voormalige tv-collega’s behandelden hem als een paria

Pedant

Betweterig, verwaand
→ het verhaal is diepgaand, zonder dat het pedant wordt

Penibel

Pijnlijk, moeilijk, haachelijk
→ De cultuurhuizen zitten in een penibele situatie

Periferie

Buitenste rand

Pertinent

Beslist, stellig, uitdrukkelijk
→ Hij ontkende pertinent dat hij op het feestje aanwezig was

Plausibel

Instemming verdienend, geloofwaardig klinkend, aannemelijk

Polariseren

Tegenstellingen vormen, toespitsen, of tot het uiterste drijven

Polemiek

Mondelinge of schriftelijke aanval of redetwist met een persoon die andere mening inneemt
→ heb je de polemiek tussen Brusselmans en Humo gezien?

Pragmatisch

Praktisch, nuttig, bruikbaar

Precair

Bedenkelijk, zorgelijk

Precedent (scheppen)

Geval dat al eerder plaatsvond, waarop je je kunt of meent te beroepen bij een later te nemen beslissing
→ Door tijdens de corona-lockdown lesopnames ter beschikking te stellen, hebben we een precedent geschapen: meer en meer studenten verwachten nu dat de opnames online komen

Probaat

Beproefd, bewezen
→ mindfulness is een probaat middel tegen stress

Profileren (zich)

Zich een eigen karakteristiek of imago aanmeten

Prominent

Vooraanstaand

Relict

Overblijfsel uit een vroegere tijd, iets waaraan je kunt zien dat het uit een vroeger tijdperk afkomstig is
→ Onze dialectenn bevatten veel talige relicten uit de ME

Repercussie

Tegenmaatregel, terugslag, reactie
→ In veel land kan niet betoogd worden uit angst voor repercussies

Rigoureus

De voorschriften of regels zeer stipt en nauwgezet volgend, zeer streng

Saillant

Opvallend, in het oog springend

Sinecure

Eenvoudige taak, taak waaraan weinig of geen werkzaamheden verbonden zijn (negatief geladen)
→ meehelpen in de crèche was voor hem geen sinecure, maar eerder een zware opgave.

Stigma

Brandmerk dat aan een bepaald persoon, groep personen, of zaak wordt gekoppeld

Subversief

Ondermijnend, ontwrichtend, de bestaande orde omverwerpen
→ Vrij snel werd het subversieve potentieel van de media ontdekt

Summum

Toppunt

Synthetiseren

Afzonderlijke dingen met elkaar in verband brengen en ze samenvoegen als nieuw geheel

Tendentieus

De waarheid verdraaiend, gekleurd door bijbedoelingen, eenzijdig
→ De Amerikaanse media verspreidt allerlei tendentieuze berichten

Verguizen

Met verachting sprekend over, beledigen, beschimpen
→ Britney Spears werd verguist door de roddelpers